Hàng Hòm, Hàng Mã, Đồng Xuân
Trong vai bạn của hướng dẫn viên theo tour để học tiếng Anh, tôi cùng hướng dẫn viên Thủy và Ngân tới khách sạn nhỏ phố Hàng Hòm để đón khách food tour (tour ẩm thực). Gia đình người Úc đủ ông bà cha mẹ với con trai 14 tuổi cao ngòng đang nóng lòng dạo phố cổ Hà Nội.
Cả đoàn vào quán phở ngay cạnh để nạp năng lượng. Chờ vài phút thấy mỗi một bát bưng ra. Jolie thốt: “We share? (Ăn chung à?)”. Mọi người cười. Nhìn cách cầm đũa biết không phải lần đầu họ tới Việt Nam.
Người duy nhất ăn phở bằng thìa là Kevin, cha của Jolie, vui tính và hiếu thắng, luôn miệng “good, good”, ăn nhanh xong trước tất cả. Ngược lại vợ ông- Lorraine thấy bát phở lớn quá, phải ăn cùng cậu cháu ngoại Micheal. Ai cũng khoái dù phở rất đỗi bình thường. Chủ quán cho biết khách Tây thường tới ăn sáng, ăn hết sạch. Có người năm nào cũng quay lại chỉ vì thích phở Hà Nội.
Lót dạ xong, đoàn rảo bộ qua Hàng Bồ. Tôi đi cùng Kevin, nhắc ông tránh mấy cú lao như điên của cánh taxi. Kevin nghe nói giao thông Hà Nội tồi tệ do cảnh sát không nghiêm, dễ nhận tiền cho qua vi phạm.
Là dân sửa xe tải, lái xe hơi trên bốn chục năm, Kevin không hài lòng cách đi xe ở ta, luôn miệng gào “bíp bíp” thay lời nhắc nhở. Ông liên tục thắc mắc sao xe máy để đầy vỉa hè, đánh số gửi xe để làm gì, sửa kính mắt ở đâu… khiến tôi trả lời toát mồ hôi.
Chủ quán chè kể ngoài khách theo đoàn, nhiều ông bà Tây đi riêng tạt vào quán mua. Họ không thích ngồi lại vì phố xá bẩn. Còn đồ ăn có vệ sinh hay không, ít người quan tâm. Thủy, sinh viên Ngoại giao kể chuyện kiếm tiền sang Úc học. Jolie tỏ ra quan tâm, giới thiệu về đất nước cô cho Thủy biết. Lorraine chỉ lặng lẽ nghe.
Tạm biệt món chè ngọt lịm đường, thơm mùi dừa, mát vị thạch, đám thực khách tới Hàng Mã. Nghe tôi giới thiệu câu được câu mất về Tết trung thu, Kevin thậm chí muốn mua một cái đầu sư tử. Tới Đồng Xuân, ông lại tiếc cái chợ cũ qua lời tôi kể. Kevin bảo chợ mới chật, không thoáng. Peter, con rể ông thì ủ rũ khi đứng chờ cánh phụ nữ mua sắm.
Giản dị hơi bị hút khách
“Food tour cũng là open tour (tua mở)” - Ngân giải thích - “Tùy khách thích ăn gì, sẽ tới quán loại đó”. Sau khi lấy thông tin, phía công ty mới đặt lịch trình chủ yếu nhắm vào các quán vỉa hè. Đa phần khách thích ăn uống ngoài đường vì chưa từng trải nghiệm. Tùy hoàn cảnh mới đưa vào quán có tiếng, lâu đời. Mấy chỗ đấy thường đông, khó thoải mái. Được hỏi đã lần nào dẫn khách vào nhà hàng cao cấp, Ngân gật đầu: “Nhưng khách phải tự trả tiền”.
Vậy mới sinh ra quan niệm đi tour này chủ yếu Tây “ba lô”. Đoàn khách hôm nay có điều kiện kinh tế mà mặc, ăn uống khá giản tiện. Có thể do tính lịch sự của người phương Tây nên món gì họ cũng khen. Ngồi uống bia cỏ ở Tạ Hiện, Kevin kể tới Campuchia trước khi sang Việt Nam, nhận xét món ăn hai nước ngon như nhau. Ông thích món Việt hơn một chút đơn giản vì không ăn được cay. Còn Lorraine thấy bia cỏ nhạt thế này chỉ hợp phụ nữ.
Lúc này Lorraine mới hỏi kỹ Thủy chuyện du học. Hỏi tốn bao tiền, tính ở đâu và ngỏ ý muốn giúp đỡ. Nếu làm du lịch một cách chuyên nghiệp, tử tế, bạn có thể nhận lại điều mà mình không ngờ.
“Food tour có nhiều “khách đẹp” chứ không chỉ Tây ba lô. Họ thích văn hóa ẩm thực Việt mà đặc thù dân mình là ăn uống ngoài đường phố. Chỉ cần bảo không sao thì họ sẽ ăn. Sở dĩ tour này đang thịnh vì thời gian đi ngắn, lại được khám phá văn hóa ẩm thực và nét đẹp Hà Nội, giá hợp lý. Hầu như khách nào cũng vui”.
Kinh nghiệm của anh Nam - giám đốc công ty
Crossing Vietnam Tour
Hành trình kết thúc tại kem Thủy Tạ. Ngân đề nghị vào trong kiếm bàn ngồi song Lorraine gạt đi. Bà tinh ý biết chi phí cho tour đã gần hết. Thay vào đó, chúng tôi mua kem que, đứng ăn cạnh hồ. Để hút hơn 20 lượt khách mỗi tháng trước mùa du lịch, phía công ty phải hạ giá và giảm chi phí tối đa (khoảng hơn 10 đô/người).
Tìm hiểu thì hầu hết food tour đều đưa khách lang thang trên phố, ăn uống không nhất thiết chọn lọc, chỉ tránh các món “đá” nhau gây đau bụng. Hết một vòng hai đến ba tiếng đồng hồ, đưa về khách sạn là xong việc.
Lời lãi chẳng bao nhiêu, mục đích chính để khách vui vẻ đặt tour khác giá trị hơn. Không nói đâu xa, sự vui vẻ của Thủy và Ngân đã khiến khách quay lại văn phòng, đặt tour Hạ Long.
Du lịch ẩm thực đường phố đang hút khách nhưng nếu không chọn lọc, biết tạo điểm nhấn, dễ nhàm chán. Và ấn tượng về sự đặc sắc của các món ăn Hà Nội cũng sẽ phai nhạt bởi sự tiện đâu ăn đó.