Câu chuyện mái che

TP - Đề xuất lắp mái che trên vỉa hè một tuyến phố ở quận 1 TP.HCM đang dấy lên nhiều tranh cãi. Xuất phát điểm của đề xuất này, đó là hiện mật độ cây xanh còn thấp, không đủ để tạo bóng mát cho vỉa hè, nên cần làm mái che để che mưa nắng cũng như tạo tiện ích không gian cho người đi bộ. Kinh phí dự kiến 20-30 tỷ đồng.

Nhiều ý kiến phản biện, cho rằng lợp mái che sẽ khiến không gian đô thị đã chật chội, khuôn cứng càng thêm cảm giác “ngộp thở”. Thế giới chỉ tạo mái che ở một số đường dẫn, đường nối những ga tàu điện ngầm. Cái cần là khẩn trương trồng cây, phủ rộng những mảng xanh cho đô thị, chứ không nên lạm dụng sự che chắn bằng những vật liệu cứng nhắc có sẵn… Cả hai luồng ý kiến đều có những cái lý của mình. Như thường thấy với những chủ trương, chính sách mới trước khi được đưa vào cuộc sống. Lãnh đạo thành phố cho hay tinh thần là sẽ lắng nghe, và lựa chọn ý kiến tốt nhất.

Tỷ phú Elon Musk cùng hơn 1.000 chuyên gia hàng đầu về trí tuệ nhân tạo vừa lên tiếng kêu gọi tạm dừng các hệ thống huấn luyện trí tuệ nhân tạo (AI) thế hệ mới trong cuộc chạy đua với Chat GPT, vì lo những nguy cơ tiềm tàng đối với xã hội và con người. Quan điểm là “Các hệ thống AI mạnh chỉ nên được phát triển khi chúng ta đã tự tin rằng chúng sẽ mang lại tác động tích cực và có thể quản lý rủi ro”.

Rủi ro? Điều này có vẻ khác biệt với sự tự tin của Mark Zuckerberg, khi ông chủ của facebook cho rằng "rủi ro lớn nhất là không chấp nhận rủi ro”. Rằng “trong một thế giới đang thay đổi rất nhanh, chiến lược duy nhất chắc chắn thất bại là không chấp nhận rủi ro". Đối mặt với rủi ro đúng là nguyên lý của phát triển. Nhưng giới hạn nào, có phải vô hạn?

Mái che đường phố có rủi ro không? Thực ra mấy đoạn phố được che hay không che cũng không ảnh hưởng lớn gì đến xã hội hay khí quyển này. “Rủi ro” nếu có ở đây, là làm xong, một thời gian thấy không ổn lại gỡ bỏ. Như không ít những dự án dở khóc dở cười. Nhưng điều lớn hơn, đó là những chính sách cụ thể về môi trường dân sinh xã hội hay thiên nhiên không thể chắp nối, ngẫu hứng học theo. Nhớ tại Đà Nẵng dăm, bảy năm trước cũng đã định phủ mái che vỉa hè những tuyến phố lớn, nhưng sau đó rút lại chủ trương này.

Mặt đất thiếu cây xanh phải mượn mái che trên cao, còn nhìn xuống, dưới lòng đất đến thời điểm này chúng ta vẫn chưa có mét tàu điện ngầm nào hoạt động, trong khi thế giới các đô thị đã dọc ngang hàng ngàn cây số dưới lòng đất, hoặc trên cao, từ cả hơn nửa thế kỷ nay. Nhiều người ước, nếu không bị mất đi những khoản ngân sách khổng lồ do tham nhũng, lãng phí, đầu tư vô tội vạ để rồi đắp chiếu; cùng với cách nghĩ cách làm căn cơ gốc rễ hơn, thì dưới đất và trên cao làm gì còn những cảnh bối rối như hiện nay? Về sự thân thiện môi trường, về trật tự an toàn giao thông…

“Khi bạn xây dựng một ngôi nhà, bạn không bắt đầu với mái nhà”, điều ấy huấn luyện viên bóng đá Ronald Koeman có lẽ không chỉ nói về việc xây dựng một đội bóng.