Nông dân lao đao
Theo Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa Võ Thanh, do lúc trổ bông gặp nắng hạn gay gắt, ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn, đậu quả nên toàn huyện có đến 30% diện tích cà phê bị chín sớm, chất lượng hạt kém. Bên cạnh giá cả tụt thấp làm nông dân lao đao. “Cà phê là cây chủ lực của Khe Sanh- Hướng Hóa, ngót nghét 5.000 ha. Trong đó diện tích cho thu hoạch 4.000 ha. Năm nay năng suất dự kiến bình quân 11- 12 tấn/ha, sản lượng ước đạt 50.000 tấn tươi, nhưng hạn nặng gây thiệt hại lớn nên sản lượng cà phê thu hoạch đầu vụ tỷ lệ nhân xô chỉ đạt 43%”, ông Thanh nói.
Báo cáo của UBND huyện Hướng Hóa cho hay, một điều rất quan ngại là người trồng cà phê và DN ở đây đã nợ ngót 300 tỷ đồng của các ngân hàng trên địa bàn để phục vụ cho việc trồng và chế biến lẫn xuất khẩu cà phê. Giá thu mua cà phê tươi hiện giảm mạnh, ảnh hưởng tới người trồng cà phê. Nông dân cũng như DN ở Hướng Hóa đang rất khan kẹt nguồn vốn để tiếp tục đầu tư, thu mua cà phê và tái canh rẫy cà phê. Nông dân lo bởi các DN không còn nguồn tiền để thu mua cà phê. Nếu muốn mua hết 50 ngàn tấn cà phê của vụ này, tính toán sơ bộ cần 300 tỷ đồng, trong lúc các DN đã hết tài sản thế chấp ngân hàng.
Doanh nghiệp… hết tiền
Cty cà phê Thái Hòa và Cty Đại Lộc là hai DN thu mua chế biến cà phê xuất khẩu lớn nhất của vựa cà phê Hướng Hóa. Theo ông Nguyễn Bá An, Giám đốc Cty cà phê Thái Hòa, công suất nhà máy chế biến cà phê của Cty gấp 3 lần sản lượng hiện có, song nhà máy vẫn đang đói nguyên liệu, mới đáp ứng được 40% công suất. Xuất hiện tình trạng này do tranh nhau mua nguyên liệu đầu vào, giá cả bấp bênh, kéo theo nhiều người thiệt hại.
Tình hình sản xuất, kinh doanh xuất khẩu cà phê rơi vào cảnh bi đát, hai Cty Thái Hòa và Đại Lộc do nợ xấu, nợ quá hạn nên bị ngân hàng cho dừng vay vốn. Tại cuộc họp mới đây do UBND tỉnh Quảng Trị chủ trì quanh việc tháo gỡ vấn nạn cà phê Hướng Hóa, ông An cho biết Cty cà phê Thái Hòa đã tái cơ cấu để trở lại sản xuất, đề nghị ngân hàng tiếp tục cho vay vốn hoạt động. Song đại diện các ngân hàng có mặt đều lúng túng, không dám trả lời dứt khoát có tiếp tục cho hai Cty này vay mới hay không?
Ông Võ Thanh, Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa. Ảnh: H.T
Lối thoát?
UBND tỉnh Quảng Trị vừa tổ chức cuộc họp tìm lối thoát cho cà phê Hướng Hóa. Tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sĩ Đồng nhấn mạnh, Hướng Hóa là một địa bàn không lớn song có những 19 cơ sở, DN tổ chức thu mua, chế biến, xuất khẩu cà phê. Muốn giữ được trật tự thị trường ở đây phải kiểm tra chặt chẽ các cơ sở thu mua, chế biến. Cơ sở, DN nào không đủ điều kiện phải đóng cửa ngay. Chất lượng cà phê lúc thu hoạch phải đúng thời điểm, đảm bảo phẩm cấp, tạp chất, tỷ lệ hạt nổi như hiệp hội cà phê đề nghị. Kịp thời xử lý vi phạm với những nơi thu mua, chế biến cà phê kém chất lượng. Trước mắt, huyện động viên bà con không được tự ý chặt phá cà phê để trồng các cây khác. Tập trung giữ thương hiệu cho cà phê Khe Sanh - Hướng Hóa. Sở NN-PTNT phối hợp với huyện rà soát diện tích cà phê cần tái canh để xin chủ trương cấp trên.
“Phát triển cà phê phải thích ứng với biến đổi khí hậu nên phải hết sức chú ý đến vấn đề nước tưới. Tổ chức hội thảo khoa học, tìm ra phương án tưới nước phù hợp và tiết kiệm cho cà phê, không thể làm theo kiểu nhờ trời như lâu nay. Về thị trường, cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ, liên doanh liên kết giữa nông dân và DN cũng như ngưởi trồng cà phê.Tỉnh sẽ kiến nghị với Bộ NN-PTNT, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nghiên cứu, tìm giải pháp phù hợp với quy định của pháp luật, sớm có văn bản chỉ đạo xem xét cho các DN đang nợ tiếp tục được vay vốn đầu tư phát triển cà phê”, ông Đồng nói.