Trung Quốc đã đạt được tiến bộ kỹ thuật đáng kể trong các hệ thống vũ khí nhằm đánh bại hoặc giảm mạnh hiệu quả của các lực lượng Mỹ, bao gồm tầm xa và độ chính xác của lực lượng tên lửa”, Bloomberg dẫn lời của quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper viết trong văn bản phản hồi câu hỏi của các nhà làm luật Mỹ trước phiên điều trần của thượng viện vào thứ 3 tới nhằm phê chuẩn đề cử ông làm ông chủ mới của Lầu Năm góc.
Ông Esper nói rằng Bắc Kinh “đã đầu tư đáng kể vào việc phát triển lực lượng tên lửa hành trình tấn công trên bộ cũng như tên lửa đạn đạo tầm ngắn và trung, từ đó đe dọa cả những mục tiêu ở chuỗi đảo thứ hai”, ông Esper viết. “Chuỗi đảo thứ hai” trải dài từ Nhật Bản xuống đến quần đảo Mariana và Micronesia.
Khi được hỏi về sự cần thiết phải đầu tư vào “một loạt căn cứ chính, cũng như căn cứ thứ cấp và cấp 3”, ông Esper nói Mỹ “cần phát triển các căn cứ hoạt động thay thế” ở khu vực.
Lầu Năm góc sẽ “tiếp tục phát triển các khái niệm mới, xây dựng lực lượng mạnh và phân tán, và phát triển năng lực mới để đối phó với những mối đe dọa đó”, ông nói. Nhưng ông Esper cho rằng khi đối đầu với kẻ thù ngang hàng như Trung Quốc và Nga, Mỹ “không nên kỳ vọng rằng một đợt đầu tư hay dịch chuyển sẽ giải quyết hoàn toàn mối đe dọa đó, mà Bộ Quốc phòng Mỹ cần tiếp tục thích ứng khi mối đe dọa tăng lên”.
“Câu trả lời của ông ấy phản ánh điều mà tư lệnh không quân hay người đứng đầu các lực lượng khác của Mỹ từng nói về sự cần thiết phải thay đổi những căn cứ quân sự truyền thống quy mô lớn, như căn cứ không quân Kadena (ở Okinawa, Nhật Bản)”, ông Lyle Morris, một nhà phân tích chính sách chuyên về Trung Quốc tại tổ chức tư vấn Rand Corp, nhận xét.
Theo đánh giá của Mỹ, một số tên lửa Trung Quốc có tầm xa 500-5.500km, nghĩa là các căn cứ chủ chốt của Mỹ trên khắp Nhật Bản nằm trong tầm tấn công của hàng ngàn tên lửa hành trình và đạn đạo tiên tiến khó bị bắn hạ.
Một số chuyên gia an ninh khu vực còn cho rằng quân đội Trung Quốc có thể đang tập luyện các vụ tấn công tên lửa phủ đầu vào những căn cứ tiền phương tạo nên sức mạnh quân sự của Mỹ ở Tây Thái Bình Dương.
Năm 2017, sĩ quan hải quân Mỹ Thomas Shugart, khi đó là nhà nghiên cứu quân sự cấp cao tại trung tâm An ninh Mỹ mới, một tổ chức tư vấn chính sách ở Washington, tìm được hình ảnh vệ tinh thương mại có vẻ cho thấy một số địa điểm trên cao nguyên Gobi của Trung Quốc đang được sử dụng cho tập dượt những cuộc tấn công những căn cứ quân sự quan trọng của Mỹ ở Nhật Bản, như căn cứ hải quân ở Yokosuka thuộc tỉnh Kanagawa, cũng như các căn cứ không quân ở Kadena và Misawa thuộc tỉnh Aomori.
Theo ông Shugart, một cuộc tấn công phủ đầu như vậy “là khả năng rất có thể xảy ra, đặc biệt nếu Trung Quốc tin rằng những lợi ích chiến lược cốt lõi của họ bị đe dọa khi khủng hoảng xảy ra và nhận thấy những nỗ lực răn đe của họ đã thất bại”.
Để đề phòng viễn cảnh đó, ông Esper và nhiều người khác ủng hộ phải có nhiều lựa chọn hơn cho các căn cứ.
“Hãy nghĩ đến những nơi khác ở Nhật Bản, Philippines, châu Đại dương...”, ông Morris nói. “Để khi Trung Quốc tấn công vào Kadena, Mỹ vẫn có thể điều máy bay từ nơi khác”, ông nói.
Ông Nick Bisley, một chuyên gia về châu Á và là một giáo sư về quan hệ quốc tế tại ĐH La Trobe, Úc, cho rằng phát biểu trên của ông Esper là một phần của xu hướng dài hạn do chính quyền của Tổng thống Barack Obama khởi xướng, một phần của chiến lược xoay trục hay tái cân bằng sang châu Á, trong đó Mỹ tìm cách duy trì quy mô cơ bản của lực lượng quân sự truyền thống ở châu Á, nhưng làm theo cách linh hoạt và có mục tiêu hơn.