Phó Chánh án Toà án nhân dân Nguyễn Văn Tiến trình bày tờ trình
Sáng 13/12, phiên họp thứ 18, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) xem xét, quyết định về Pháp lệnh trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân (sửa đổi).
Theo Phó Chánh án Toà án nhân dân (TAND) Nguyễn Văn Tiến, việc ban hành Pháp lệnh số 09 đã đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.
Tuy nhiên, qua 8 năm thi hành, đã bộc lộ nhiều quy định bất cập, hạn chế như: thiếu một số quy định có tính chất thân thiện để giải quyết các vụ việc đối với người chưa thành niên; chưa có quy định về chi phí, lệ phí trong việc xem xét, giải quyết…
Qua rà soát, có 9 điều liên quan trực tiếp đến trình tự, thủ tục TAND xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính đã có sửa đổi, bổ sung hoặc quy định mới, như bổ sung quy định TAND cấp huyện nơi người bị đề nghị có hành vi vi phạm có thẩm quyền áp dụng biện pháp xử lý hành chính; quy định rõ trường hợp người đang ốm nặng hoặc mắc bệnh hiểm nghèo, thì phải có chứng nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh từ tuyến huyện trở lên.
Bên cạnh đó, Quốc hội cũng đã ban hành một số luật liên quan đến Pháp lệnh này như: Luật Trẻ em năm 2016, Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, Luật Phòng, chống ma túy năm 2021, Luật Cư trú năm 2020, Luật Căn cước công dân… Do đó, nhiều quy định của Pháp lệnh số 09 không còn phù hợp, cần được sửa đổi để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.
Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp (UBTP) Lê Thị Nga cho biết, Ủy ban nhất trí với việc sửa đổi toàn diện pháp lệnh này để khắc phục những bất cập trong thực tiễn và bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất, tạo điều kiện thuận lợi trong triển khai thi hành.
Liên quan đến việc chỉ định luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người chưa thành niên, kế thừa Pháp lệnh số 09, dự thảo quy định người chưa thành niên bị đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào trường giáo dưỡng mà không có người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp thì Tòa án phải chỉ định người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho họ.
Theo cơ quan thẩm tra, có ý kiến đề nghị bỏ quy định này bởi vì không phù hợp với điểm c khoản 2 Điều 21 của Luật Luật sư: "Luật sư có nghĩa vụ tham gia tố tụng đầy đủ, kịp thời trong các vụ án do cơ quan tiến hành tố tụng yêu cầu". Uỷ ban Tư pháp cho rằng, người chưa thành niên thuộc đối tượng yếu thế cần được pháp luật quan tâm, ưu tiên bảo vệ tại Tòa án.
Việc chỉ định luật sư trong trường hợp người chưa thành niên không có người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp đã được Pháp lệnh số 09 quy định và thi hành ổn định 8 năm qua không có vướng mắc. Nếu không quy định việc chỉ định luật sư thì quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi có thể không được bảo vệ đầy đủ, do đó, cần tiếp tục kế thừa quy định tại Pháp lệnh số 09.
Thảo luận, cho ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đồng tình giữ nguyên việc chỉ định Luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người chưa thành niên như Pháp lệnh số 09. Tuy nhiên, cần tiếp tục nghiên cứu, giải trình các nội dung về hoãn phiên họp trong giải quyết kiến nghị, khiếu nại.
Theo Chủ tịch Quốc hội, quy định hoãn là đúng, nhưng có cần thiết quy định rõ số lần hoãn ? “Cần quy định rõ khi nào tiếp tục, không kéo dài vô thời hạn hay hoãn nhiều lần", Chủ tịch Quốc hội cho hay.
Tại phiên họp, UBTVQH cũng đã biểu quyết thông qua việc ban hành Pháp lệnh trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại TAND (sửa đổi).