Theo Bộ Công thương tới đây Chính phủ sẽ có chỉ đạo chính thức về lộ trình này. Để bảo đảm lộ trình, bộ đã họp bàn và chỉ đạo các doanh nghiệp (DN) triển khai từ bây giờ. Hiện Bộ Công thương đã cho triển khai tại hai DN mà Nhà nước nắm giữ nhiều vốn nhất là PV Oil và Petrolimex.
Trước đó, Bộ Công thương đã đưa phương án triển khai thí điểm thay thế hoàn toàn xăng A92 bằng xăng E5 tại TPHCM và Hà Nội từ ngày 1/7/2017 trước khi mở rộng ra cả nước, thay thế hoàn toàn xăng A92 vào đầu năm 2018. Tuy nhiên, sau khi tính toán và trao đổi với DN, Bộ Công thương đã chốt phương án triển khai đồng loạt trong cả nước từ ngày 1/1/2018.
Về việc triển khai đại trà xăng sinh học trên cả nước, trao đổi với Tiền Phong, đại diện nhiều doanh nghiệp xăng dầu đầu mối cho biết, lý do lớn nhất của việc xăng E5 bán chậm chính là lòng tin của người dân về chất lượng xăng E5 vẫn chưa được củng cố. Bên cạnh đó, lợi nhuận mỏng, đầu tư ban đầu tốn kém, tỷ lệ hao hụt của xăng E5 cao hơn xăng khoáng trong khi người dân vẫn có thói quen đổ xăng A92...là những lý do được doanh nghiệp xăng dầu không “ưng bụng” khi nói về việc kinh doanh xăng E5. Nhưng sâu xa hơn cả chính là sự bất cập về cơ chế. Các chuyên gia trong ngành cho rằng, nhiều dự án xăng sinh học chết yểu cũng một phần do cách làm không hiệu quả của doanh nghiệp đầu tư.
Thực tế cho thấy, xăng sinh học là sản phẩm thân thiện với môi trường, giúp giảm ô nhiễm. Tuy nhiên, thị trường cũng có quyền quyết định riêng của mình. Theo như phân tích khi trả lời báo chí về việc vì sao người dân ít sử dụng xăng E5 của Chủ tịch Hiệp hội vận tải Hà Nội Bùi Danh Liên, bên cạnh lòng tin về chất lượng chính là việc dư luận không đồng tình với việc nếu để cứu các nhà máy ethanol mà bắt người dân phải sử dụng xăng E5 là không được. Việc này là trái với quy luật phát triển kinh tế thị trường. Cung cầu phải do thị trường quyết định. Người tiêu dùng sẽ tự chọn mua sản phẩm chất lượng, giá rẻ khi bản thân họ được tiếp cận đầy đủ thông tin, doanh nghiệp minh bạch hoạt động của mình.
Theo thông tin của Tiền Phong, cuối năm 2016, Sở Công Thương TPHCM và đại diện nhiều doanh nghiệp xăng dầu đầu mối vừa qua cũng đã có kiến nghị Bộ Công Thương xem xét lùi thời gian triển khai đại trà xăng sinh học E5 trên toàn quốc trong năm 2017.
Trong văn bản gửi UBND TPHCM mới đây, Sở Công Thương TPHCM cho biết, tính đến tháng 10/2016, tại TPHCM đã có trên một nửa trong tổng số hơn 500 cửa hàng xăng dầu tham gia phân phối xăng sinh học E5. Tuy nhiên, sản lượng tiêu thụ bình quân chưa cao, chỉ đạt 8.330 m3/tháng. Để thu hút sự quan tâm của người sử dụng, Sở Công Thương TPHCM kiến nghị giảm thuế, miễn thuế tiêu thụ đặc biệt, chiết khấu hoa hồng, phí môi trường.
Theo Sở Công Thương TPHCM, khó khăn cản trở việc tiêu thụ xăng sinh học là do giá xăng E5 chỉ thấp hơn xăng A92 260 đồng/lít, chưa hấp dẫn và khuyến khích các đối tượng kinh doanh cũng như người tiêu dùng sử dụng xăng E5. Bên cạnh đó, việc các nhà máy Ethanol trong nước đã đóng cửa hoặc đang xây dựng dở dang chưa đi vào vận hành đã dẫn đến khó khăn về nguồn cung.
Trao đổi với PV Tiền Phong mới đây, lãnh đạo một doanh nghiệp xăng dầu đầu mối lớn cho rằng, đến nay chất lượng xăng sinh học đã được đảm bảo. Khi đưa vào tiêu thụ đại trà, xăng E5 sẽ góp phần rất lớn trong việc giải quyết vấn đề khí thải gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, vị này cũng thẳng thắn cho rằng xăng sinh học đến nay vẫn chưa được các doanh nghiệp xăng dầu đầu mối mặn mà một phần do nguồn nguyên liệu đầu vào, nguồn cung ethanol và đầu ra không ổn định. Chưa kể tỷ lệ hao hụt cao trong quá trình vận chuyển bảo quản và việc đầu tư các máy pha trộn, hệ thống bể chứa khiến chi phí của doanh nghiệp đội lên nhiều.
Theo vị này, để thúc đẩy tiêu thụ xăng E5, bên cạnh quy định cứng về việc bắt buộc doanh nghiệp phải có cột xăng, cơ quan quản lý cần tính đến việc hỗ trợ doanh nghiệp thông qua việc điều chỉnh giảm thuế môi trường.
“Để người dân sử dụng xăng E5 nhiều hơn có thể giảm mức thuế môi trường từ 3.000 đồng xuống còn 2.000 đồng/lít. Với phương án này, người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi kép về mặt môi trường và giá xăng rẻ, như vậy họ mới thấy giá rẻ hơn hẳn so với xăng khoáng. Giải pháp khác là Nhà nước giữ nguyên thuế môi trường của xăng E5 ở mức 3.000 đồng/lít và tăng thuế với xăng khoáng từ 3.000 đồng lên 4.000 đồng/lít”, vị này đề xuất.
Phó tổng giám đốc một doanh nghiệp xăng dầu khu vực phía Nam cũng cho hay, doanh nghiệp chưa mặn mà trong kinh doanh xăng E5 một phần do doanh thu từ mặt hàng này không cao.
Chưa kể tỷ lệ chiết khấu và chênh lệch giá bán xăng đối với xăng sinh học chưa hấp dẫn đối với cả người tiêu dùng và các đại lý xăng dầu thực hiện việc phân phối. Việc cho tiêu thụ đồng thời xăng sinh học E5 và xăng A92 song song như hiện nay sẽ không bao giờ giải quyết được bài toán tiêu thụ xăng E5 do tâm lý người dân vẫn muốn sử dụng xăng khoáng hơn. Còn ai không muốn sử dụng xăng E5 thì đổ xăng A95 và phải chịu mức giá cao hơn. Có như vậy mới giải quyết được bài toán về lựa chọn sử dụng xăng của người dân.
“Người tiêu dùng đều biết xăng sinh học chất lượng không có vấn đề gì nhưng về tâm lý họ vẫn có sự nghi ngại nhất định. Điều này chủ yếu do các doanh nghiệp không thông tin đầy đủ và liên tục về chất lượng của xăng E5”, vị này phân tích.
Trả lời báo chí xung quanh việc thay thế xăng A92 bằng xăng E3, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho biết, Bộ Công Thương đã đề nghị các bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng cần tiếp tục kiên trì thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện lộ trình sử dụng xăng sinh học E5.
Theo Thứ trưởng Vượng, hiện nay, cả nước có 4 nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học, nhưng chỉ nhà máy nhiên liệu sinh học của Công ty Tùng Lâm là còn hoạt động. Hiện việc cung cấp ethanol nhiên liệu để phối trộn lượng xăng sinh học E5 trên chủ yếu từ 2 Nhà máy Nhiên liệu sinh học của Công ty TNHH Tùng Lâm với tổng công suất 150.000 tấn/năm (một nhà máy công suất 50.000 tấn/năm; một nhà máy 100.000 tấn/năm) đủ để phối trộn trên 3 triệu tấn xăng sinh học E5/năm.
Theo báo cáo của Bộ Công Thương, tính đến ngày 31/10/2016, số cửa hàng bán lẻ xăng E5 trên cả nước là 1.256 cửa hàng trên tổng số 11.421 cửa hàng bán xăng dầu (chiếm 11%). Lượng xăng E5 tiêu thụ đạt gần 50.000m3/tháng, chiếm 9,14% so với tổng lượng xăng khoáng RON 92. Trong đó, những tỉnh như Quảng Ngãi, Quảng Nam, Đà Nẵng, Cần Thơ, tỷ lệ tiêu thụ xăng E5 đã thay thế 100% xăng khoáng RON 92.