Người dân miền đông Ukraine đi bỏ phiếu bầu chính quyền riêng. Ảnh: Itar-Tass
Các lãnh đạo ly khai nói rằng, với tư cách các nhà nước độc lập, Donetsk và Luhansk không có nghĩa vụ phải tuân thủ luật pháp của Ukraine và vì thế không tham gia cuộc bầu cử quốc gia của Ukraine tuần trước. Họ cho biết, 3 triệu lá phiếu đã được in cho đợt bầu cử nhằm bầu trực tiếp “tổng thống” và “nghị viện” lần này, BBC đưa tin.
Ông Alexander Zakharchenko, Thủ tướng tự phong của phe ly khai, gần như chắc chắn sẽ giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu bầu lãnh đạo của Cộng hòa nhân dân Donetsk tự phong. Ông Zakharchenko, 38 tuổi, cựu kỹ sư điện trong ngành khai thác mỏ, từng ví trữ lượng than của khu vực Donetsk với trữ lượng dầu mỏ của Các tiểu vương quốc Ảrập thống nhất và hứa sẽ đảm bảo cho những người hưởng lương hưu đủ tiền để đi du ngoạn ở Úc. Còn ông Igor Plotnitsky được báo chí Nga phán đoán là được nhiều người ủng hộ nên có cơ hội chiến thắng ở Luhansk.
Phe ly khai tuyên bố cuộc bầu cử sẽ hợp pháp hóa và củng cố quyền lực cho lãnh đạo của họ, nhưng một số người dân Donetsk cho rằng, cuộc bầu cử sẽ không thay đổi được gì và kết quả đã được dàn xếp. Một số người nghi ngờ tính đáng tin cậy của cuộc bỏ phiếu khi không có danh sách bầu cử. “Tôi không thấy có lý do gì để đi bỏ phiếu. Nó sẽ không thay đổi điều gì, cuộc bỏ phiếu không phải vì người dân Donetsk mà chỉ vì bản thân phe nổi dậy”, Reuters dẫn lời một người dân xưng tên Vitaly, 34 tuổi.
Những trận đánh với súng cối và pháo dữ dội nhất trong vài tuần qua xảy ra tại khu vực chủ yếu nói tiếng Nga chỉ vài giờ sau khi cuộc bỏ phiếu diễn ra.
Nga, phương Tây càng thêm đối đầu
Kiev tuyên bố cuộc bầu cử vi phạm thỏa thuận Minsk quy định ngừng bắn giữa phe ly khai và quân đội chính phủ. Cho dù thường xuyên bị vi phạm, thỏa thuận ngừng bắn đã đưa tình hình ở Donetsk về mức tương đối bình thường sau một thời gian bạo lực khiến hơn 3.700 người ở khu vực này thiệt mạng.
Kiev nói rằng, các thỏa thuận được ký giữa lãnh đạo phe ly khai, đại diện Kiev, Nga và Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu chỉ cho phép tổ chức các cuộc bầu cử theo luật pháp của Ukraine nhằm bầu ra lãnh đạo địa phương. Tuy nhiên, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng, thỏa thuận Minsk chỉ quy định các cuộc bầu cử ở khu vực tự trị phải “phối hợp với, chứ không phải phù hợp với” các kế hoạch của Ukraine.
Cuộc bỏ phiếu chắc chắn sẽ khiến quan hệ giữa Nga và phương Tây thêm căng thẳng sau khi Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố Mátxcơva sẽ công nhận cuộc bỏ phiếu, còn Kiev cùng Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) cho rằng, cuộc bầu cử là vi phạm thỏa thuận ngừng bắn.
Hôm 31/10, Thủ tướng Đức Angela Merkel nói với Tổng thống Putin rằng, cuộc bỏ phiếu là bất hợp pháp và EU sẽ không công nhận. Trong một thông báo đưa ra hôm 31/10, Nhà Trắng tuyên bố: “Chúng tôi lấy làm tiếc cho ý định của phe ly khai ở một số khu vực đông Ukraine khi họ tổ chức một cuộc bầu cử địa phương bất hợp pháp”.
Hãng tin Nga Itar-Tass nói rằng, khoảng 300 quan sát viên từ Nga, Cộng hòa Nam Ossetia, Serbia, Montenegro, Israel, Pháp, Mỹ và nhiều nước khác đã đến Ukraine để kiểm soát cuộc bầu cử.
Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) hôm qua thông báo trên Facebook rằng, sẽ tổ chức điều tra hình sự về việc tổ chức bầu cử tại Donetsk và Luhansk. “Vụ điều tra hình sự đã được mở ra theo Khoản 1, Điều 109 của Bộ luật Hình sự Ukraine (những hành động nhằm thay đổi ép buộc hoặc lật đổ trật tự hiến pháp hoặc cướp quyền)”, SBU viết. Bộ trưởng tự phong Zakharchenko tuyên bố chính quyền Donetsk sẽ điều tra hình sự tội ác diệt chủng nhằm đáp trả bước đi của SBU, hãng tin Nga Ria-Novosti đưa tin.