Tối 23/4, Tổng thống Obama tới Tokyo và có cuộc ăn tối với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Hôm nay (24/4), ông Obama hội đàm với lãnh đạo nước chủ nhà.
Ông Obama đưa ra cam kết bảo vệ Nhật Bản trong bài phỏng vấn trên tờ Yomiuri ngày 23/4, chỉ vài giờ trước chuyến thăm chính thức cấp nhà nước kéo dài ba ngày tới Nhật Bản, nhằm mục đích tái khẳng định mạnh mẽ quan hệ song phương Mỹ-Nhật trong bối cảnh căng thẳng leo thang với Trung Quốc và CHDCND Triều Tiên.
“Chính sách của Mỹ rất rõ ràng - quần đảo Senkaku do Nhật Bản quản lý và do đó nằm trong phạm vi của Hiệp ước Hợp tác An ninh Mỹ-Nhật. Chúng tôi phản đối bất cứ hành động đơn phương nào gây tổn hại đến chủ quyền của Nhật Bản đối với quần đảo này”, ông Obama quả quyết.
Tokyo là chặng dừng chân đầu tiên trong chuyến công du tới bốn nước châu Á của Tổng thống Obama. Ông Obama sẽ trấn an các đồng minh chủ chốt của mình là Nhật Bản và Hàn Quốc rằng, mối quan hệ đồng minh giữa họ vẫn mạnh mẽ hơn bao giờ hết, trong khi cố gắng không làm hỏng quan hệ với Trung Quốc đang trỗi dậy.
Trả lời trên Yomiuri, Tổng thống Mỹ cho biết đã nói với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng, mọi quốc gia đều có lợi ích trong việc giải quyết hòa bình tranh chấp trên biển Hoa Đông.
Tàu hải quân và tàu tuần duyên của Nhật Bản và Trung Quốc thường xuyên chơi trò mèo vờn chuột xung quanh Senkaku/Điếu Ngư, kể từ khi chính phủ Nhật Bản quyết định mua lại và quốc hữu hóa một số đảo tại Senkaku/Điếu Ngư năm 2012.
Bộ Quốc phòng Nhật Bản vừa thông báo, tính tới tháng 3/2014, các chiến đấu cơ Nhật Bản đã phải cất cánh 415 lần để chặn đuổi máy bay Trung Quốc, cao hơn 36% so với năm trước đó. Trung Quốc luôn nói rằng, Senkaku/Điếu Ngư không nằm trong khuôn khổ hiệp định an ninh Mỹ-Nhật.
“Cái gọi là liên minh Mỹ-Nhật chỉ là một thỏa ước song phương từ thời Chiến tranh Lạnh và không thể dùng nó xâm phạm chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Tần Cương nói.
Ông Obama nói bất cứ tranh chấp nào cũng cần được giải quyết thông qua đối thoại và ngoại giao, chứ không được dọa dẫm và bắt nạt. Tổng thống Mỹ cũng ủng hộ nỗ lực của Thủ tướng Shinzo Abe trong việc tăng cường năng lực quốc phòng Nhật Bản, cũng như thắt chặt hợp tác với các lực lượng Mỹ.
Liên quan đến chiến lược tái cân bằng châu Á của Washington, ông Obama tin rằng Mỹ và Trung Quốc có thể làm việc cùng nhau vì lợi ích chung, như xây dựng một nền kinh tế toàn cầu vững mạnh và phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.
“Chúng tôi hoan nghênh sự nổi lên của một Trung Quốc ổn định, thịnh vượng, hòa bình và giữ một vai trò có trách nhiệm trong các công việc toàn cầu. Nhưng cam kết của Mỹ đối với Trung Quốc sẽ không
Tổng thống Mỹ tái khẳng định cam kết của Washington bảo đảm an ninh đối với Nhật Bản và Hàn Quốc. Ông Obama cũng nhấn mạnh rằng không chấp nhận một Triều Tiên có vũ khí hạt nhân.