Người Pháp đoạt giải Nobel Kinh tế 2014

TP - Viện Khoa học Hoàng gia Thụy Điển hôm qua quyết định trao giải Nobel Kinh tế 2014 cho giáo sư kinh tế người Pháp Jean Tirole vì có công nghiên cứu sức mạnh và quy luật của thị trường cũng như cách chế ngự những công ty hùng mạnh. 

Viện Khoa học Hoàng gia Thụy Điển nhận xét, GS Tirole ở Đại học Toulouse là một trong những nhà kinh tế học “có ảnh hưởng lớn nhất trong thời đại của chúng ta”, người đã “làm sáng tỏ cách hiểu và điều chỉnh các ngành công nghiệp bị thống trị bởi một vài công ty hùng mạnh”.

Từ giữa những năm 1980 trở đi, GS Tirole đã đưa hơi thở mới vào lĩnh vực nghiên cứu sự thất bại của thị trường. Phân tích của ông về các công ty có sức mạnh thị trường tạo nên lý thuyết đồng nhất với trọng tâm là vấn đề chính sách quản lý: làm sao để các chính phủ đối phó các công ty sáp nhập với công ty khác hay các tập đoàn, và làm sao để điều tiết các công ty độc quyền.

Trước GS Tirole, các nhà nghiên cứu và nhà làm chính sách đã tìm kiếm những nguyên lý chung cho tất cả các ngành công nghiệp. Bằng lý thuyết, GS Tirole đã chỉ ra rằng, những nguyên lý đó có thể đúng trong những điều kiện nhất định, nhưng lợi bất cập hại trong những điều kiện khác.

Khống chế giá trần có thể trở thành động lực mạnh mẽ để các công ty thống trị cắt giảm chi phí - điều tốt cho xã hội, nhưng đồng thời cũng có thể cho phép thu lợi nhuận quá mức - điều xấu với xã hội.

Việc bắt tay làm giá trong một thị trường là điều có hại, nhưng hợp tác sử dụng bằng sáng chế lại có lợi cho mọi người. Việc sáp nhập một công ty và nhà cung cấp có thể kích thích sáng tạo, nhưng đồng thời cũng bóp méo cạnh tranh. Vì thế, chính sách điều tiết và cạnh tranh cần phù hợp với điều kiện cụ thể của từng ngành công nghiệp.