Cuộc bầu cử làm nên lịch sử
Bất kỳ ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 5/11, nước Mỹ đều sẽ ghi nhận những điều đầu tiên trong lịch sử.
Bà Kamala Harris (60 tuổi), nếu đắc cử, sẽ trở thành người phụ nữ đầu tiên, người phụ nữ da màu và người Mỹ gốc Nam Á đầu tiên giành chức tổng thống.
Ông Donald Trump (78 tuổi), nếu đắc cử, sẽ trở thành tổng thống đầu tiên thắng cử hai nhiệm kỳ không liên tiếp trong hơn một thế kỷ qua.
Các điểm bỏ phiếu mở cửa
Một số địa điểm tại bang Vermont đã bắt đầu bỏ phiếu lúc 5h sáng 5/11 (giờ Mỹ, tức 17h cùng ngày, giờ Việt Nam).
40 triệu cử tri gen Z
Cả hai ứng viên Kamala Harris và Donald Trump đều nhắm đến các cử tri thuộc thế hệ Z (gen Z) trong quá trình vận động tranh cử. Nhiều người trong số đó sẽ bỏ phiếu lần đầu tiên vào hôm nay (5/11).
Thống kê của tạp chí Columbia (thuộc Đại học Columbia) cho thấy, năm nay có tới hơn 40 triệu cử tri gen Z, bao gồm tám triệu cử tri lần đầu tham gia bầu cử.
Theo Aidan Kohn-Murphy, người sáng lập nhóm vận động Gen-Z for Change, không thể đánh giá thấp ảnh hưởng của mạng xã hội đối với những cử tri này.
Ông nói với CNN, rằng TikTok đã giúp nhiều người trẻ biết đến các ứng cử viên tổng thống và chiến dịch của họ.
Các vấn đề chính mà cử tri trẻ tuổi quan tâm là "khí hậu, sinh sản, bạo lực súng đạn và sự ủng hộ không được lòng dân của Tổng thống Joe Biden đối với Chính phủ Israel", Kohn-Murphy cho biết.
Ông Trump và bà Harris kết thúc chiến dịch vận động tranh cử
Hai ứng cử viên tổng thống kết thúc ngày vận động tranh cử với tâm trạng hoàn toàn khác biệt: Ông Trump xuất hiện trong tình trạng dường như kiệt sức, cảnh báo rằng đất nước “đang bên bờ vực sụp đổ” và kêu gọi "chúng ta sẽ cùng nhau hoàn thành sứ mệnh phi thường đó".
Phó Tổng thống Kamala Harris tuyên bố sẽ ở thủ đô Washington D.C xuyên suốt ngày bầu cử. Ảnh: AP
Trong khi đó, bà Harris hứa hẹn một tương lai đoàn kết hơn với nước Mỹ khi những người ủng hộ tràn đầy năng lượng hô vang cùng bà: "Chúng ta sẽ không quay lại".
Cử tri bỏ phiếu sớm trong cuộc bầu cử Tổng thống tại điểm bầu cử ở New York, Mỹ, ngày 27/10/2024. Ảnh: Xinhua
Ông Trump và bà Harris ở đâu trong ngày bầu cử?
Nhóm hỗ trợ tranh cử tổng thống của bà Kamala Harris cho biết phó tổng thống Mỹ sẽ ở thủ đô Washington D.C xuyên suốt ngày bầu cử để tham gia các chương trình phỏng vấn trên sóng radio.
Ông Trump cảnh báo 'nước Mỹ đang bên bờ vực sụp đổ'. Ảnh: Reuters
Trong khi đó, ông Trump có mặt tại buổi vận động tranh cử cuối cùng ở Grand Rapids, bang Michigan.
Ông Trump và bà Harris hoà nhau tại thị trấn Dixville Notch
Phó Tổng thống Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump đã hòa nhau với ba phiếu bầu tại thị trấn nhỏ Dixville Notch của bang New Hampshire.
Theo liệu khảo sát, thị trấn này có dân số 13 người. Vào lúc 0h ngày 5/11, sáu cử tri ở Dixville Notch đã bỏ phiếu trực tiếp. Các địa điểm bỏ phiếu đóng cửa sau đó vài phút. Và kết quả kiểm phiếu nhanh chóng được công bố.
Trong cuộc bầu cử tháng 11/2020, phải mất tới bốn ngày sau khi kết thúc bỏ phiếu, ông Joe Biden mới được tuyên bố là người chiến thắng. Nguyên nhân là do biên độ sít sao ở các bang chiến trường quan trọng, dẫn đến một số cuộc kiểm phiếu lại, cũng như số lượng lớn các lá phiếu qua thư được kiểm sau ngày bầu cử.
Kể từ đó, một số bang đã thay đổi luật bầu cử để đẩy nhanh quá trình kiểm phiếu. Mặc dù cuộc bỏ phiếu lần này có thể không mất nhiều thời gian như vậy, nhưng khả năng cao kết quả sẽ chưa thể được công bố trong đêm bầu cử.
Bảng quảng cáo cho ứng viên Kamala Harris ở Las Vegas. (Ảnh: AP)
Bà Kamala Harris dùng bữa tại một nhà hàng khi thăm bang chiến trường Pennsylvania hôm 4/11. (Ảnh: AP)
Ứng viên đảng Dân chủ trò chuyện với cử tri ở Reading (Pennsylvania). (Ảnh: Reuters)
Một cử tri bỏ phiếu sớm ở San Francisco hôm 4/11. (Ảnh: AP)
Ông Donald Trump "chạy nước rút" vận động cử tri ở Pennsylvania một ngày trước ngày bầu cử. (Ảnh: Reuters)
Các cửa hàng gần Nhà Trắng (Washington) gia cố cửa kính, thắt chặt an ninh. (Ảnh: Reuters)
Cử tri Mỹ quan tâm đến những vấn đề gì?
Các vấn đề cử tri Mỹ quan tâm nhất trong mùa bầu cử năm nay bao gồm những vấn đề liên quan đến kinh tế như việc làm, lạm phát, cải cách thuế, chi tiêu của chính phủ, đầu tư vào cơ sở hạ tầng, cùng những vấn đề xã hội như nạo phá thai, quyền tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, quyền của người LGBTQ, nhập cư, sở hữu súng đạn, bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu…
Tiến trình bầu chọn tổng thống Mỹ nhìn chung diễn ra tương đối phức tạp và tốn kém, dễ gây tranh cãi và kéo dài xấp xỉ 2 năm kể từ khi ứng cử viên đầu tiên đăng ký ra tranh cử.
Những thanh chocolate in hình hai ứng viên tổng thống Mỹ. (Ảnh: Reuters)
Khi nào các điểm bỏ phiếu mở và đóng cửa?
Hầu hết các bang sẽ bắt đầu bỏ phiếu lúc 7h ngày 5/11 (giờ Mỹ, tức 19h cùng ngày, giờ Việt Nam). Một số bang bỏ phiếu sớm hơn, từ 5h sáng, hoặc muộn hơn vào lúc 10h.
Các điểm bỏ phiếu đóng cửa vào nhiều thời điểm khác nhau trên khắp nước Mỹ. Tại Indiana và Kentucky, quá trình bỏ phiếu sẽ kết thúc lúc 18h ngày 5/11 (giờ Mỹ, tức 6h ngày 6/11, giờ Việt Nam). Trong khi đó, các điểm bỏ phiếu ở Hawaii và Alaska (bờ tây), sẽ đóng cửa lúc nửa đêm (tức 12h ngày 6/11, giờ Việt Nam). Địa điểm kết thúc bỏ phiếu muộn nhất là đảo Aleutian (thuộc Alaska), khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa vào lúc 1h ngày 6/11 (giờ Mỹ, tức 13h cùng ngày, giờ Việt Nam).
Thông tin sơ bộ về việc ứng viên nào đang có kết quả khả quan hơn sẽ được công bố vào khoảng từ 19h đến 20h ngày 5/11 (giờ Mỹ, tức 7 - 8h ngày 6/11, giờ Việt Nam), khi cuộc bỏ phiếu kết thúc tại các bang chiến trường quan trọng là Georgia và Bắc Carolina. Cả hai bang này đều đang ghi nhận sự bám đuổi sít sao của bà Kamala Harris và ông Donald Trump.
Thời điểm quan trọng tiếp theo là khi việc bỏ phiếu kết thúc tại các bang được gọi là "bức tường xanh" như Michigan, Pennsylvania và Wisconsin. Tuy nhiên, người chiến thắng sẽ chưa thể được công bố ngay lập tức tại những bang này. Đến 22h ngày 5/11 (giờ Mỹ, tức 10h ngày 6/11, giờ Việt Nam), các điểm bỏ phiếu sẽ đóng cửa tại hai bang quan trọng khác là Arizona và Nevada.
Số cử tri Mỹ đi bỏ phiếu
Có 230 triệu cử tri Mỹ đủ điều kiện bỏ phiếu, nhưng chỉ có khoảng 160 triệu người trong số đó đã đăng ký trước ngày bầu cử.
Gần một nửa trong số 50 bang tại Mỹ cho phép đăng ký tư cách cử tri trong ngày bầu cử. Thậm chí, công dân Mỹ có thể bỏ phiếu mà không cần đăng ký tại bang Bắc Dakota.
Hơn 70 triệu người đã bỏ phiếu qua thư hoặc bỏ phiếu trực tiếp sớm.
Ngoài việc bầu ứng viên tổng thống, các cử tri Mỹ cũng sẽ bầu 34 thượng nghị sĩ (trong số 100 ghế thượng viện) và tất cả 435 thành viên hạ viện. Ngoài ra, các cuộc đua giành vị trí thống đốc sẽ diễn ra tại 11 bang và hai vùng lãnh thổ (Puerto Rico và Samoa thuộc Mỹ).
Các bang chiến trường
Các bang màu đỏ là những bang có truyền thống ủng hộ đảng Cộng hòa. Các bang màu xanh có truyền thống ủng hộ đảng Dân chủ. Còn lại bảy bang chiến trường (màu vàng trên bản đồ), nơi hai ứng viên bám đuổi sát nút.
Georgia là một bang chiến trường quan trọng. Trong cuộc bầu cử năm 2020, ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden đã giành chiến thắng trước ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump ở bang Georgia với chỉ 0,2 điểm phần trăm. Kết quả này đưa Georgia trở thành bang có biên độ chênh lệch số phiếu hẹp nhất trong năm 2020.
Từ năm 1972 đến năm 2016, các ứng cử viên đảng Cộng hòa thường sẽ giành chiến thắng áp đảo tại Georgia. Tuy nhiên, các cuộc đua đã trở nên sít sao hơn tại bang này gần đây, do những thay đổi về nhân khẩu học.
Tương tự, bang Arizona cũng có truyền thống ủng hộ đảng Cộng hòa trước khi trở thành bang chiến trường.
Từ năm 1952 đến năm 2016, ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa luôn giành chiến thắng ở Arizona. Chỉ có một ngoại lệ vào năm 1996, khi ứng viên đảng Dân chủ Bill Clinton giành chiến thắng trước ứng viên đảng Cộng hòa Robert Dole ở Arizona.
Năm 2020, ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden đánh bại đối thủ Donald Trump ở bang Arizona với 0,3 điểm phần trăm.
Tại bang chiến trường Bắc Carolina, ông Trump đã giành chiến thắng trước ông Biden hồi năm 2020 với 1,3 điểm phần trăm. Năm 2016, ông Trump cũng đánh bại đối thủ đảng Dân chủ Hillary Clinton tại bang này, với chênh lệch 3,6 điểm phần trăm.
Trước đó, từ năm 1980 đến năm 2020, đảng Cộng hòa đã giành chiến thắng tại Bắc Carolina trong mọi cuộc bầu cử, ngoại trừ năm 2008 khi ứng viên đảng Dân chủ Barack Obama giành chiến thắng trước ông John McCain với 0,3 điểm phần trăm.
Tại bang Pennsylvania, ông Biden đã giành chiến thắng với 1,2 điểm phần trăm vào năm 2020. Năm 2016, ông Trump giành chiến thắng trước bà Clinton ở bang này, với 0,7 điểm phần trăm.
Sau chiến thắng của đảng Dân chủ vào năm 1976, đảng Cộng hòa đã càn quét Pennsylvania từ năm 1980 đến năm 1988. Từ năm 1992 đến năm 2012, đảng Dân chủ đã giành chiến thắng tại Pennsylvania.
Từ năm 1992 đến năm 2020, bang Michigan đã ủng hộ đảng Dân chủ trong mọi cuộc bầu cử, ngoại trừ năm 2016 khi ông Trump đánh bại bà Clinton với 0,2 điểm phần trăm. Năm 2020, ông Biden đã đánh bại ông Trump tại bang này với 2,8 điểm phần trăm. Nhưng sự ủng hộ của Mỹ đối với cuộc chiến tranh của Israel ở Dải Gaza có thể khiến một số lượng lớn cử tri người Mỹ gốc Ả-rập tại bang này chuyển sang ủng hộ ông Trump.
Wisconsin cũng đã ủng hộ đảng Dân chủ trong mọi cuộc bầu cử từ năm 1988 đến năm 2020, ngoại trừ năm 2016 khi ông Trump đánh bại bà Clinton với 0,7 điểm phần trăm. Năm 2020, ông Biden đã giành chiến thắng tại bang này với 0,7 điểm phần trăm.
Tại bang Nevada, đảng Cộng hòa đã giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử từ năm 1976 đến 1988. Năm 2016, bà Clinton đánh bại ông Trump ở bang này với 2,4 điểm phần trăm. Năm 2020, ông Biden giành chiến thắng với 2,4 điểm phần trăm.
California là tiểu bang đông dân nhất của Mỹ và dự kiến sẽ thuộc về bà Harris, người đến từ California và đã đại diện cho bang này tại Thượng viện Mỹ, đồng thời từng là tổng chưởng lý của bang. Từ năm 1992 đến năm 2020, đảng Dân chủ đã giành chiến thắng dễ dàng tại California.
Oregon và Washington cũng có khả năng chứng kiến chiến thắng của bà Harris, trong khi Idaho dự kiến sẽ ủng hộ ông Trump.
Các bang Indiana, Kentucky và Nam Carolina đang nghiêng về phía ông Trump, trong khi bang Virginia và Vermont dự kiến sẽ nghiêng về bà Harris.
Ohio và Tây Virginia có truyền thống bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa, và ông Trump dự kiến sẽ giành chiến thắng tại hai bang này.
Bang Arkansas cũng dự kiến sẽ "thuộc về" ông Trump, vì đảng Cộng hòa đã giành chiến thắng dễ dàng tại bang này từ năm 2000 đến năm 2020.
(Tiếp tục cập nhật)