Theo tờ New York Times, ngôi nhà với những dấu vết sót lại của một vụ đọ súng, chính là nơi Abaaoud tiến hành âm mưu tấn công khủng bố đầu tiên, nhưng thất bại. Vụ đột kích của lực lượng an ninh Bỉ hôm 15/1 vào nơi này đã tiêu diệt 2 đồng phạm của Abaaoud. Chỉ có điều tên này đã không có mặt ở đây.
Không lâu trước khi cuộc đột kích diễn ra tại khu vực Verviers, thành phố Walloon, Abaaoud đã thực hiện một cuộc điện thoại chỉ thị cho những kẻ ẩn náu trong ngôi nhà, một quan chức chống khủng bố cấp cao của Bỉ tiết lộ. Và đó cũng là dấu tích cuối cùng về tên này mà cơ quan chức năng có được, cho đến khi y bị cảnh sát Pháp tìm ra tại khu ngoại ô St. Denis, gần Paris.
Tung tích của Abaaoud đã luôn là một bí ẩn với những nghi ngờ về việc IS đã cố tình thông tin sai lệch. Chỉ đến sau cuộc bố ráp đẫm máu hôm thứ Tư tại St Denis, những lỗ hổng lớn trong hệ thống biên giới mở của châu Âu mới được hé lộ, khi Abaaoud đã dễ dàng xâm nhập Pháp ngay trước mặt các cơ quan an ninh khắp châu lục.
“Không hề có chút thông tin tình báo từ bất kỳ quốc gia châu Âu nào cho thấy y có thể đã quá cảnh tại đó trước khi đến Pháp được chuyển cho chúng tôi”, Bộ trưởng nội vụ Pháp Bernard Cazeneuve khẳng định trong cuộc họp báo ngày 19/11.
Dù đứng về phía cơ quan an ninh Pháp, ông Cazeneuve đã phải kêu gọi các nước chia sẻ tin tức tình báo nhiều hơn, với khẳng định: “Châu Âu phải khẩn trương sát cánh cùng nhau”.
Abaaoud là phần tử khủng bố được nhắc tới nhiều nhất chỉ sau Bin Laden. Ảnh: Daily Mail.
Tội phạm khét tiếng
Trước khi bị phát giác, Abaaoud, 27 tuổi, được tin là đã tổ chức một loạt cuộc tấn công khác, khiến y trở thành kẻ bị nhắc tới nhiều nhất kể từ sau sự xuất hiện của Osama bin Laden.
Tình báo Pháp khẳng định Abaaoud liên quan tới ít nhất 4 trong số 6 âm mưu khủng bố bị triệt phá tại Pháp từ mùa xuân đến nay, ông Cazeneuve cho biết. Trong số đó có vụ tấn công sáng Chủ nhật tại một nhà thờ ở Paris, và tấn công một đoàn tàu cao tốc hướng về Paris mùa hè này.
Abaaoud là một kẻ từng buôn bán ma túy tại Molenbeek, nơi được gọi là thủ phủ của chiến binh thánh chiến tại châu Âu. Tên này bị các cơ quan an ninh đưa vào tầm ngắm từ đầu năm 2014, khi tới Syria thông qua sân bay Cologne Bonn, Đức. Sau đó y liên tục xuất hiện trong các đoạn video tuyên truyền của IS.
Sau đó, Abaaoud trở thành mối đe dọa trực tiếp, khi bị phát hiện thực hiện những cuộc điện đàm từ Hy Lạp, chỉ đạo tiến hành một vụ khủng bố cho các đồng phạm ẩn náu tại số 32 phố Colline, nằm gần biên giới Bỉ - Đức. Trong nhiều ngày, cơ quan an ninh Bỉ đã nghe lén các cuộc điện đàm của Abaaoud, một quan chức chống khủng bố tiết lộ.
Mô tả tên này là một “gạch nối” giữa nhóm phiến quân tại Syria và các phần tử giấu mặt tại châu Âu, vị quan chức cho biết Abaaoud đã lên kế hoạch cho “một vụ tấn công khổng lồ” từ chính thị trấn Verviers.
Nhưng trong tháng Giêng, nắm bắt được thông tin về kế hoạch khủng bố thông qua theo dõi điện thoại, giới chức chống khủng bố của Bỉ đã ập vào ngôi nhà 3 tầng mà 2 người bạn và cũng là tay chân của Abaaoud đã thuê vài tuần trước đó.
Tại đây, rất nhiều thuốc nổ và súng tự động được tìm thấy. Hai nghi phạm, đều đến từ vùng Molenbeek, bị tiêu diệt.
Thông tin về nơi ẩn náu và kế hoạch của tên này được tình báo Bỉ giữ bí mật tới mức, thị trưởng của Verviers và cảnh sát địa phương đều không hay biết IS đã lập một căn cứ tại địa phương.
Marc Elsen, thị trưởng thị trấn Verviers tại thời điểm đó cho biết, ông nhận được cuộc điện thoại 15 phút trước khi cuộc đột kích của cảnh sát liên bang diễn ra. “Sau đó tôi nghe rất nhiều tiếng súng. Âm thanh giống như pháo hạng nặng”.
Vụ tấn công Paris đã được Abaaoud và đồng bọn lập kế hoạch tỉ mỉ. Ảnh: AFP.
Cạnh tranh tạo thanh thế
Thất bại của Abaaoud đến không lâu sau vụ tấn công tạp chí châm biếm Charlie Hebdo tại tại Paris, do 2 phần tử có liên hệ với Al Qaeda tiến hành, dường như đã thôi thúc tên này tổ chức những cuộc tấn công khác, ngoạn mục hơn, Jelle van Buuren, chuyên gia nghiên cứu các phần tử thánh chiến, đại học Leiden, Hà Lan nhận định. Ông cho biết các nhóm thánh chiến luôn so kè xem ai thành công hơn, tàn bạo hơn.
Theo van Buuren, Abaaoud thuộc tuýp người “quá tự hào về hình ảnh bản thân, một chiến binh khét tiếng của IS, đến mức hơn cả sẵn sàng lập kế hoạch tấn công”.
Sai thất bại tại Verviers, Abaaoud hành động cẩn trọng hơn, ngừng sử dụng điện thoại di động để tránh bị nghe lén. Cơ quan an ninh tin rằng những kẻ tấn công Paris đã dùng một dạng liên lạc được mã hóa, cho dù đã tỏ ra lơ là khi bỏ lại một điện thoại di động trong thùng rác gần rạp hát Bataclan. Chính nhờ việc định vị cuộc gọi trên điện thoại này, cơ quan an ninh Pháp đã tìm ra một trong những nơi ẩn náu của chúng.
Với vụ thảm sát 13/11, Abaaoud đã bỏ lại thất bại Verviers ở phía sau. Ngay lập tức, tên này trở thành “một trong những bộ não” đằng sau vụ tấn công đẫm máu nhất tại Paris kể từ Thế chiến II, như lời của Thủ tướng Pháp Manuel Valls.
Abaaoud đã ở đâu tại thời điểm cảnh sát Bỉ bố ráp ngôi nhà tại Verviers vẫn chưa rõ. Trong cuộc phỏng vấn với tờ báo tuyên truyền Dabiq của IS, tên này từng nói đã ở Bỉ, và tẩu thoát nhanh chóng về lại Syria mà không bị phát hiện.
Cơ quan an ninh Bỉ thì bác bỏ điều này. Căn cứ họ đưa ra đó là cuộc gọi cuối cùng Abaaoud thực hiện để chỉ đạo các đồng phạm là từ Hy Lạp. Liệu Abaaoud có từng trở lại Bỉ hay chưa vẫn là một bí ẩn, bởi một người có thể dễ dàng đi lại khắp EU mà không để lại dấu vết nào, do chính sách miễn thị thực.
Việc quốc gia nào có thông tin về thời điểm và lịch trình của Abaaoud tại châu Âu đang là vấn đề gây tranh cãi giữa các nước, vốn chỉ mở cửa biên giới với nhau nhưng lại không chia sẻ thông tin tình báo.