Suốt 20 năm qua, hàng trăm hộ dân sống gần CCN làng nghề Tịnh Ấn Tây (thuộc xã Tịnh Ấn Tây, thành phố Quảng Ngãi) luôn phải sống trong cảnh ô nhiễm nghiêm trọng, bởi nước thải và khí thải từ các nhà máy sản xuất bên trong CCN phát tán ra môi trường.
Người dân đã nhiều lần viết đơn kiến nghị gửi chính quyền các cấp, phản ánh trong các cuộc tiếp xúc cử tri, nhưng tình trạng trên vẫn không được khắc phục.
Cơ quan chức năng lấy mẫu nước tại một con kênh ở gần CCN làng nghề Tịnh Ấn Tây. Ảnh: NN
Tại CCN làng nghề Tịnh Ấn Tây hiện có 16 doanh nghiệp hoạt động, sản xuất các mặt hàng có mức độ gây ô nhiễm cao như nhựa, bao bì, giấy, gỗ công nghiệp... Không có hệ thống xử lý nước thải tập trung, toàn bộ nước thải của các nhà máy, cơ sở sản xuất sau khi được xử lý cục bộ đều thải trực tiếp ra hệ thống kênh chìm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sản xuất của người dân.
Bà Văn Thị Mỹ Lộc (trú thôn Độc Lập, xã Tịnh Ấn Tây) cho hay, tình trạng xả nước thải, khí thải diễn ra suốt hàng chục năm qua. Cứ chập choạng tối là mùi khí thải từ CCN xộc thẳng vào mũi. Nước thải của các công ty thải ra kênh ở gần CCN thì đen như than củi, hôi thối. Vào mùa nắng nóng, người dân ở đây than trời, nhiều lần viết đơn kiến nghị đến lãnh đạo tỉnh nhưng vẫn không thấy giải quyết.
“Rất nhiều sự cố môi trường đã xảy ra tại CCN làng nghề này. Không ít vụ xả thải của doanh nghiệp khiến cá chết hàng loạt, nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm. Người dân đã nhiều lần phản đối, kiến nghị xử lý nhưng vẫn chưa ngăn chặn triệt để, tình trạng xả thải gây ô nhiễm vẫn tiếp diễn hàng ngày”, bà Võ Thị Minh Tâm (trú thôn Độc Lập) bức xúc.
Điều người dân lo ngại không phải vô căn cứ khi gần đây nhất, tháng 2/2024, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính 330 triệu đồng đối với Cty TNHH sản xuất và thương mại Sinh Lộc (CCN làng nghề Tịnh Ấn Tây) vì phát hiện thông số nước xả thải có chứa chất xyanua vượt quy định hơn 21 lần. Ngoài ra, các thông số tổng nitơ, tổng chất rắn lơ lửng cũng vượt quy chuẩn kỹ thuật.
Nguồn vốn hạn chế
Năm 2019, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã bố trí 10 tỷ đồng cho thành phố Quảng Ngãi đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung ở CCN làng nghề Tịnh Ấn Tây, với công suất 500 m3/ngày đêm. Nhưng thành phố Quảng Ngãi không thực hiện và trả lại vốn đầu tư.
Lý giải vấn đề trên, Chủ tịch UBND thành phố Quảng Ngãi Trà Thanh Danh cho rằng, qua cân đối, tính toán thì nhận thấy việc đầu tư 10 tỷ đồng để làm trạm xử lý nước thải tập trung 500 m3/ngày đêm mà chỉ vận hành xử lý 35 m3/ngày đêm là không hiệu quả. Đồng thời, định hướng của thành phố Quảng Ngãi là kiến nghị di dời CCN Tịnh Ấn Tây nhằm sử dụng vị trí này với chức năng phát triển đô thị, nên việc không đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung nhằm tránh lãng phí ngân sách.
Tương tự, CCN Đồng Dinh (huyện Nghĩa Hành) từ lâu cũng trở thành nỗi ám ảnh của người dân nơi đây, khi họ phải chịu đựng nước thải, mùi hôi từ các nhà máy trong CCN phát tán ra môi trường. Hay CCN Bình Nguyên (huyện Bình Sơn), CCN Quán Lát (huyện Mộ Đức), CCN Quảng Phú (thành phố Quảng Ngãi)… thời gian qua liên tục bị người dân phản đối vì tình trạng ô nhiễm, xả nước thải chưa qua xử lý trực tiếp ra môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân xung quanh.
Theo Sở Công Thương tỉnh Quảng Ngãi, hiện toàn tỉnh có 15 CCN đã và đang đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật với 89 doanh nghiệp đầu tư sản xuất, kinh doanh. Trong 15 CCN, hiện chỉ có CCN Sơn Hạ (huyện Sơn Hà) là đang đầu tư hệ thống xử lý nước thải công suất 300 m3/ngày đêm (giai đoạn 1). Ngoài ra, CCN Bình Nguyên đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung vào tháng 4/2024 với quy mô 100 m3/ngày đêm, với tổng vốn đầu tư 14,7 tỷ đồng.
Các CCN này đều do ban quản lý đơn vị sự nghiệp cấp huyện làm chủ đầu tư và nguồn vốn đầu tư hạ tầng từ ngân sách Nhà nước. Do nguồn vốn hạn chế, các CCN trên địa bàn huyện chưa được đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng, nhất là hạ tầng bảo vệ môi trường, hệ thống xử lý nước thải tập trung. Các CCN đầu tư theo hình thức cuốn chiếu, vừa thu hút đầu tư sản xuất kinh doanh vừa từng bước hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật nên công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường gặp nhiều khó khăn.
Ông Võ Văn Rân - Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Quảng Ngãi cho biết, đã kiến nghị Sở TN&MT, UBND các huyện, thị, thành phố nơi có CCN hoạt động, tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp, xử lý nghiêm các hành vi, hoạt động gây ô nhiễm môi trường. Về lâu dài cần có kế hoạch, lộ trình di dời phù hợp, lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình, kế hoạch để tập trung đầu tư hạ tầng bảo vệ môi trường tại các CCN theo quy định.