Là người theo sát vụ việc, tôi không thể quên thời gian đầu tháng 8/2018. Ngày 4/8/2018, một ngày sau quyết định khởi tố bắt giam bị can Đỗ Mạnh Tuấn và Nguyễn Khắc Tuấn (nguyên chuyên viên phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, Sở GD&ĐT Hòa Bình) vì liên quan đến gian lận thi cử, chúng tôi lên đường tìm đến nhà hai bị can này.
Tìm về đến quê của bị can Nguyễn Khắc Tuấn (một xã của huyện Lạc Sơn) ngày đã ngả về chiều, trời mưa tầm tã. Cái mưa của vùng bán sơn địa sao lạnh và dữ dội thế. Ghé tạm vào một quá nước ven đường, hỏi về bị can Nguyễn Khắc Tuấn, người dân ở vùng quê này đều nói vanh vách thông tin. Chị chủ quán cho biết, hôm trước công an cũng vừa về đây. Rồi chị kể, mẹ của bị can từ khi biết tin con, không ăn uống, chỉ nằm trong nhà khóc. Bà sống một mình, anh em Tuấn (Tuấn có một người anh trai) đều ở riêng. Bà trước làm công nhân, về hưu mở một cửa hàng bán đồ hàng mã ven đường.
Chị chủ quán lại thao thao tiếp về lý lịch của Nguyễn Khắc Tuấn. Nào là Tuấn làm bên bảo hiểm sau đó về làm giáo viên công nghệ thông tin trước khi lên Sở. Vợ Tuấn ở quê làm giáo viên. Có lần mẹ Tuấn nói Tuấn chuẩn bị mua nhà trên Hòa Bình, rồi cũng nghe nói chuyện vợ chồng Tuấn đang trục trặc. Thời gian gần đây, thấy anh em Tuấn hay đi lại với một gia đình có “gia thế” ở cái làng quê này. Gia đình này có con năm nay cũng thi và đạt điểm cao.
Quả thật, không có chuyện gì là có thể giấu được con mắt của người dân quê. Ngớt mưa, tôi tìm đến nhà Tuấn theo chỉ dẫn. Căn nhà nhỏ nằm quay mặt ra chợ cóc. Cửa khóa trái. Hàng xóm bảo, hôm Tuấn bị bắt, vợ đã bế con về ngoại.
Quay trở ra hỏi thăm đến nhà mẹ Tuấn, một chị dẫn tôi đến tận nơi. Đồ mã được bày bán ở ngoài. Căn nhà tối om vì mưa nên mất điện. Nhờ chị hàng xóm đánh tiếng, mẹ Tuấn đồng ý gặp. Bà nằm nhỏ thó trên chiếc giường ở góc nhà. Từ lúc Tuấn bị bắt bà không rời chiếc giường. Việc ăn uống, nhà cửa có cháu, con anh trai Tuấn, và hàng xóm lo giúp. Dường như bà cũng không còn nước mắt để khóc.
Bà bảo, bao nhiêu nước mắt bà đã khóc khi chồng bà mất sớm để lại cho bà hai đứa con. Nuôi con lớn khôn, có ăn có học, có công việc ổn định, đến lúc về già, nghĩ được nhờ con, không ngờ con dại dột vướng vòng lao lý. Bà cũng không hiểu được tại sao Tuấn lại làm vậy. Bà lo cho con rồi lại lo cho cháu, bố như thế không biết mẹ sẽ lo cho chúng nó thế nào. Là người ngoài cuộc, tôi chỉ biết ngồi nghe mà không thể thốt được lời nào cho hợp cảnh ngoại trừ việc động viên bà nên giữ sức khỏe.
Trời sập tối, chúng tôi rời xóm nhỏ ven đường quốc lộ. Đường từ Lạc Sơn sang Lạc Thủy khá khó đi. 7-8h tối mơi tìm được đến thị trấn Lạc Thủy. Từ đầu thị trấn, hỏi về thầy Đỗ Mạnh Tuấn ai cũng biết. Nhưng tìm được đến nhà mới là thách thức. Tiếng là thị trấn nhưng 8h tối đã không có mấy người đi lại ngoài đường. Thấy một quán ăn còn mở, vào hỏi, họ chỉ đường, tìm mải miết chúng tôi đến được ngõ nhỏ.
Cũng phải tìm thêm 1 giờ nữa mới đúng nhà Đỗ Mạnh Tuấn. Nơi ở của gia đình Tuấn là một biệt thự nhỏ. Lúc này đã muộn, chỉ còn ánh đèn ngủ hắt qua cửa sổ. Tôi gọi cửa. Một người đàn ông đi ra, là bố của Tuấn. Khi biết phóng viên tìm đến, ông thở dài, xin phép không muốn nói chuyện gì. Ông chỉ bảo nó dại dột và không biết sao lại như thế. Bố của Đỗ Mạnh Tuấn cũng là một nhà giáo. Có lẽ ông cũng như những người thân thiết của Đỗ Mạnh Tuấn khó có thể chịu đựng được cú sốc mà Tuấn gây ra.
Vụ án gian lận thi cử tại Hòa Bình năm 2018 càng ngày càng có nhiều tình tiết mới. Trong ba địa phương có gian lận thi cử, Hòa Bình mới là tỉnh duy nhất có “tang chứng, vật chứng” về “hối lộ” điểm thi. Khai với cơ quan điều tra, bị can Đỗ Mạnh Tuấn, nguyên Phó hiệu trưởng Trường PTDT nội trú THCS và THPT huyện Lạc Thủy (Hòa Bình) cho biết sau quá trình nâng điểm bị can đã được nhận hơn 1 tỷ đồng.