Từ trung tâm thành phố Cần Thơ chạy xe hon đa chừng mười lăm phút là tới nhà họa sĩ Đỗ Năm ở trong một con hẻm phường An Bình, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ. Hai ông bà sống trong một ngôi nhà cấp 4 xuềnh xoàng, luôn có khách tới xem tranh.
Bên cạnh ly trà Thái Nguyên bốc khói, ông cho biết: “Trong cuộc đời làm tranh tôi rất đam mê về đề tài chiến tranh cách mạng và Đảng, Bác. Tranh về Bác tôi đã làm nhiều, còn tranh về các đồng chí là Tổng Bí thư (TBT) của Đảng ta từ khi thành lập đến nay thì chưa có. Để tỏ lòng tri ân Đảng ta, tôi suy nghĩ làm sao phải có tranh về các đồng chí TBT, thể hiện như thế nào cho thật gần gũi quần chúng và đậm đà bản sắc dân tộc, nên tôi đã chọn chất liệu để tạo tranh là vỏ trái măng cụt - một loại trái đặc sản của miệt vườn Tây Nam bộ”.
Măng cụt chín, vỏ có màu tím rất bắt mắt, nhưng khi phơi khô lại bị biến màu thành tím than. Vì vậy việc xử lý vỏ trái măng cụt cho khô mà vẫn giữ được màu sắc là một chuyện không đơn giản. Ông đã tìm mua những trái măng cụt chín đẹp, vỏ bóng mịn, màu tím. Vỏ được đem phơi trong nhà thoáng mát, khô khoảng 90% là tốt. Nếu phơi ngoài nắng là sẽ bị biến màu. Sau đó cắt những miếng vỏ to nhỏ khác nhau theo ý muốn dán lên bức tranh đã phác thảo bằng bút chì.
Loại keo dán ông cũng tự chế theo một công thức đặc biệt để không những giữ được mảnh vỏ lâu, không bị bong tróc mà còn để chống nấm mốc. Khi bức tranh đã dán hoàn chỉnh để vài ngày cho khô rồi quét lên bề mặt một lớp keo plactic tạo độ bóng và giữ độ ẩm nhất định cho tranh.
Tác phẩm được tạo hình từ vỏ trái măng cụt.
Ông cho biết: Đây là loại tranh đơn màu thể hiện chân dung nhân vật một cách nghiêm túc, có độ bền cao. Để có được những tấm ảnh về các đồng chí TBT làm mẫu, ông đã vào trang mạng “Đảng Cộng sản Việt Nam” chọn ảnh nào đẹp nhất của các TBT qua các thời kỳ. Và ông đã chọn được những bức ảnh chân dung ưng ý nhất làm mẫu.
Sau hơn ba tháng miệt mài phơi vỏ măng cụt và phác thảo tranh theo khổ 30cm x 44cm, ông đã cắt dán và hoàn thành bộ tranh đặc biệt.
Năm nay hoạ sĩ Đỗ Năm đã bước sang tuổi 76 nhưng vẫn còn sung sức trong sáng tạo nghệ thuật. Với gần 50 năm cầm cọ, cưa, đục ông đã cho ra đời hàng trăm tác phẩm về đề tài cách mạng Việt Nam. Với những cống hiến cho Mỹ thuật Việt Nam và cho khu vực ĐBSCL, ông được tặng thưởng nhiều Huy chương cấp quốc gia, khu vực, và nhiều bằng khen, giấy khen khác. n
____________
* Đồng chí Trịnh Đình Cửu: Phụ trách BCHTW Lâm thời Đảng Cộng sản Việt Nam từ 3/2/1930 đến 27/10/1930 (266 ngày) họa sĩ Đỗ Năm không làm tranh.