Hoạt động khi chưa đủ điều kiện
Theo phản ánh của người dân tổ 19, thị trấn Yên Bình, huyện Yên Bình (Yên Bái), năm 2015, Cty TNHH khoáng sản V.Star (Cty V.Star) xây dựng Nhà máy Chế biến bột đá CaCo3 trên tổng diện tích 17.234 m2 tại tổ 19. Kể từ ngày đi vào hoạt động, khói bụi, tiếng ồn từ quá trình sản xuất, nghiền bột đá của nhà máy ngày đêm ảnh hưởng đến môi trường, cuộc sống và sinh hoạt của người dân lân cận bị đảo lộn. Xe trọng tải lớn của công ty ra vào tấp nập, vận chuyển nguyên vật liệu tàn phá các cung đường dẫn vào tổ 19, ổ voi ổ gà dày đặc. Trời mưa thì bùn đất lấm lem, ngược lại khói bụi mù mịt ngày nắng nóng.
Đáng ngại hơn, hằng ngày, Cty V.Star vẫn dùng máy bơm hút lượng lớn nước từ lòng hồ Thác Bà lên phục vụ cho việc sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt. Sau đó, tất cả các nguồn nước thải này công ty thu gom về hồ lắng 2 ngăn rồi xả thẳng xuống lòng hồ Thác Bà gây ô nhiễm.
Cuối tháng Tư, sau khi một số người dân địa phương bức xúc ghi lại hình ảnh và clip nhà máy xả thải, nguồn nước hồ Thác Bà bị ô nhiễm đẩy lên mạng xã hội, lãnh đạo tỉnh mới sốt sắng lập đoàn kiểm tra. Cụ thể, vào 8h30 ngày 3/5/2017, đoàn kiểm tra đột xuất do Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Yên Bái Hà Mạnh Cường đã có mặt tại trụ sở công ty trên để làm việc. Đoàn đã kiểm tra quá trình hoạt động sản xuất và vận hành các công trình xử lý môi trường của công ty này.
Tại thời điểm kiểm tra, xưởng nghiền siêu mịn đá CaCo3 đang hoạt động sản xuất, còn dây chuyền sản xuất hạt nhựa đang tạm dừng. Đoàn nhận thấy, nước thải sau bể lắng chảy ra hồ Thác Bà có màu trắng đục. Công ty V.Star đang sử dụng nước hồ Thác Bà để phục vụ sản xuất. Lượng nước sử dụng khoảng 25-30m3/ngày, thải ra ngoài môi trường khoảng 20-25m3/ngày. Bên cạnh đó, rác thải sinh hoạt, rác thải công nghiệp chưa được thu gom xử lý triệt để, được đổ ở bãi chứa đá tại phía Đông nhà máy. Ngoài ra, công ty này cũng chưa bố trí khu lưu giữ chất thải nguy hại tạm thời đảm bảo theo quy định.
Theo ông Vũ Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Yên Bình, trước đây, nhận được phản ánh bức xúc của nhân dân, lãnh đạo ủy ban đã cùng tổ dân phố 19 làm việc với công ty và yêu cầu phải có biện pháp giảm thiểu ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn trong quá trình sản xuất và vận chuyển nguyên vật liệu. Công ty đã đến từng hộ dân và cam kết có biện pháp khắc phục. Đoàn cũng yêu cầu công ty dừng ngay việc xả thải ra ngoài môi trường khi xử lý chưa đảm bảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường cho phép.
Sai phạm nhiều, chỉ bị phạt 5 triệu đồng
Theo tìm hiểu của PV Tiền Phong, trước đó, kết luận thanh tra số 1230/KL-STNMT đối với Cty V.Star còn cho thấy: Công ty này ngang nhiên san ủi trái phép hơn 8.000 m2 đất rừng sản xuất và đất trồng cây lâu năm vào mục đích sản xuất, kinh doanh của nhà máy. Đáng ngại hơn, Cty V.Star đã cho hoạt động đối với Nhà máy hạt phụ gia CaCo3 khi chưa có hồ sơ, thủ tục về lĩnh vực bảo vệ môi trường. Công ty này cũng chưa thực hiện đầy đủ chương trình quan trắc môi trường như đã đưa ra trong bản cam kết bảo vệ môi trường được UBND huyện Yên Bình xác nhận, với tần suất 2 lần/năm. Không những thế, 6 tháng đầu năm 2016, Cty V.Star cũng chưa thực hiện đầy đủ chương trình quan trắc môi trường theo quy định.
Sai phạm “chồng” sai phạm, tuy nhiên, Cty V.Star chỉ bị xử phạt 5 triệu đồng về hành vi chuyển đổi mục đích sử dụng hơn 8.000 m2 đất rừng trái phép. Lạ lùng hơn, ngành chức năng tỉnh Yên Bái còn “tạo điều kiện” để Cty V.Star “hợp thức hóa” hành vi vi phạm bằng yêu cầu công ty thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất sản xuất kinh doanh đối với phần diện tích 8.381 m2 trên. Ngoài ra, công ty này cũng chỉ bị xử phạt 21 triệu đồng, vì không thực hiện chương trình quan trắc, giám sát môi trường theo quy định.
Trả lời báo Tiền Phong, ông Hà Mạnh Cường, Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Yên Bái cho biết: Hiện vẫn chưa có kết quả phân tích 2 mẫu nước thải ở khu vực sau bể lắng và vị trí tại hồ Thác Bà. Ngoài ra, ông Cường cũng thừa nhận đến nay Cty V.Star vẫn chưa được cấp phép xả nước thải vào nguồn nước theo quy định nhưng vẫn xả thải vào nguồn nước hồ Thác Bà. Sai phạm đã rõ, nhưng không hiểu vì sao đoàn kiểm tra không đưa ra quyết định xử phạt.