Sáng 24/3, báo cáo công tác nhiệm kỳ của Quốc hội, bà Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, trong nhiệm kỳ này, hoạt động giám sát của Quốc hội tiếp tục được tăng cường, có sự đổi mới, ngày càng nâng cao hiệu lực, hiệu quả, đạt được nhiều kết quả quan trọng, được cử tri và Nhân dân đánh giá cao. Nội dung giám sát tập trung vào những vấn đề lớn, quan trọng hoặc bức xúc của cuộc sống, bao quát hầu hết các lĩnh vực.
Thông qua hoạt động giám sát, đã khẳng định tính đúng đắn của chính sách, pháp luật, tiếp tục phát huy những kết quả tích cực, kịp thời phát hiện hạn chế, bất cập và đưa ra kiến nghị bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật, làm cơ sở cho việc quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương, từ đó, các cơ quan hữu quan nhận thức đầy đủ trách nhiệm và thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của mình.
Theo bà Ngân, việc xem xét báo cáo của các cơ quan được thực hiện khá hiệu quả, thảo luận kỹ lưỡng, có sự giám sát của cử tri, góp phần bảo đảm tổ chức và thực hiện Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội đúng quy định. Các vị đại biểu Quốc hội đã đi sâu phân tích, đánh giá, ghi nhận kết quả thực hiện nhiệm vụ của các cơ quan; đồng thời, thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, yếu kém để đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý, điều hành.
Cùng với đó, giám sát chuyên đề tiếp tục đi vào chiều sâu, hiệu quả rõ nét, lựa chọn “trúng” và “đúng” vấn đề. Quốc hội đã tiến hành giám sát 7 chuyên đề liên quan mật thiết đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của Nhân dân. Cách thức tiến hành được đổi mới, cải tiến, ngày càng bài bản, chuyên nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả giám sát.
Đặc biệt, việc chất vấn và trả lời chất vấn tiếp tục có nhiều đổi mới, là nội dung thu hút sự quan tâm đặc biệt của đại biểu Quốc hội, cử tri và Nhân dân cả nước. Các nhóm vấn đề chất vấn được xem xét, cân nhắc lựa chọn kỹ, là những vấn đề lớn, bức xúc nổi lên trong đời sống kinh tế - xã hội. Các phiên chất vấn diễn ra trong không khí dân chủ, sôi nổi, có tính xây dựng cao. Cách thức chất vấn và trả lời chất vấn được cải tiến theo hướng “hỏi nhanh, đáp gọn”, đã tạo điều kiện để tăng số đại biểu Quốc hội chất vấn, tranh luận, nâng cao chất lượng câu hỏi và câu trả lời.
“Chủ tọa điều hành phiên chất vấn linh hoạt, quyết đoán, hướng việc chất vấn tập trung vào trọng tâm và đi đến cùng của vấn đề. Các đại biểu Quốc hội thể hiện sự tâm huyết, bám sát nội dung, tranh luận làm rõ vấn đề, phản ánh sâu sắc, đầy đủ ý chí và nguyện vọng của cử tri cũng như làm rõ được trách nhiệm của người được chất vấn. Người trả lời chất vấn trả lời thẳng thắn, thể hiện thái độ nghiêm túc, cầu thị; cam kết và đưa ra nhiều giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế nhằm tạo sự chuyển biến trong lĩnh vực phụ trách”, bà Ngân nhấn mạnh.
Liên quan đến việc lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn được thực hiện theo đúng quy định tại Nghị quyết số 85/2014/QH13 của Quốc hội, góp phần tiếp tục phát huy dân chủ trong hoạt động của cơ quan dân cử cũng như trong đời sống xã hội. Theo bà Ngân, công tác lấy phiếu được tiến hành nghiêm túc, công khai, minh bạch, bảo đảm đúng quy trình, thủ tục, phát huy vai trò, trách nhiệm của đại biểu Quốc hội; việc thảo luận, đánh giá thận trọng, khách quan, công tâm.
“Kết quả lấy phiếu tín nhiệm không chỉ là “thước đo” hiệu quả hoạt động của người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn; mà còn là nguồn động lực để những người được tín nhiệm cao tiếp tục phát huy, cống hiến, những người chưa được tín nhiệm cao phấn đấu khắc phục khuyết điểm, nâng cao hiệu quả công việc”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
Tuy nhiên, bà Ngân cho rằng, hoạt động giám sát cũng còn một số hạn chế nhất định. Hiệu quả công tác giám sát việc ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật chưa cao. Một vài nội dung giám sát còn tình trạng dựa vào việc xem xét báo cáo của các cơ quan chịu sự giám sát; hoạt động giám sát, khảo sát có thời điểm còn tập trung tại một số địa phương; có trường hợp cơ quan chịu sự giám sát chưa bảo đảm tiến độ, chất lượng báo cáo theo yêu cầu.
Bên cạnh đó, thời gian dành cho hoạt động chất vấn chưa bảo đảm để tất cả các chất vấn của đại biểu Quốc hội đều được trả lời trực tiếp tại hội trường; một số câu hỏi và câu trả lời chất vấn có chất lượng chưa cao, còn đi sâu vào các vụ việc cụ thể, mà chưa tập trung vào những vấn đề lớn liên quan đến thể chế, chính sách vĩ mô, trách nhiệm quản lý nhà nước của các bộ, ngành. Hoạt động giải trình mới chỉ được một số cơ quan quan tâm triển khai….
“Quán triệt tư tưởng lấy dân làm gốc, gần dân, hiểu dân, thân dân; lắng nghe Nhân dân, phục vụ Nhân dân là yêu cầu hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và từng đại biểu Quốc hội nhằm hoàn thành trọng trách mà Nhân dân ủy thác”, bà Ngân nêu kinh nghiệm và những bài học cần rút ra trong thời gian tới.