Tai nạn ập xuống, bảo hiểm hỗ trợ
Vào một đêm tháng 12/2021, khi đang đẩy xe gom rác về điểm tập kết, chị Nguyễn Thị Tin (ở quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), bất ngờ bị một xe ô tô con đâm phải. Vụ tai nạn khiến chị Tin bị chấn thương sọ não, khi đó chị là công nhân Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội. “Công ty cũng tạo điều kiện cho tôi nghỉ 2 tháng để điều trị và phục hồi. Tuy nhiên, khi đi làm lại được 5 ngày, tôi lại bị ngất, phải đi cấp cứu. Sau 10 ngày điều trị, tôi làm đơn xin nghỉ việc vì sức khỏe không đảm bảo”, chị Tin nhớ lại.
Với tỷ lệ thương tật 31%, chị Tin được hưởng trợ cấp Bảo hiểm TNLĐ-BNN hằng tháng nhờ đóng BHXH đầy đủ, với tỷ lệ hưởng trợ cấp bằng 30% lương cơ sở. Từ năm 2021 đến nay, đều đặn hằng tháng, chị đều được nhận được số tiền trợ cấp 447.000 đồng. “Số tiền tuy không lớn nhưng ổn định đã tạo động lực, giúp tôi yên tâm hơn để vượt qua giai đoạn khó khăn. Từ tháng 7 năm nay, lương cơ sở được điều chỉnh tăng, số tiền trợ cấp của tôi cũng tăng lên 540.000 đồng”, chị Tin vui vẻ cho biết.
Chị Nguyễn Thị Tin mở thêm dịch vụ đồ uống sau khi gặp tai nạn trong khi làm việc.
Còn anh Nguyễn Văn Thủy (huyện Sóc Sơn, Hà Nội), tháng 6/2022, khi đang căn chỉnh băng chuyền gạch của nhà máy sản xuất gạch men ốp lát, anh bị kẹt ngón tay. Sau vài ngày điều trị, anh Thuỷ được xác định thương tật do tai nạn lao động tỷ lệ 6%. Nhờ tham gia BHXH đầy đủ, với tỷ lệ tổn thương dưới 31%, anh Thủy được quỹ Bảo hiểm TNLĐ-BNN chi trả chế độ một lần. “Lúc đó tôi được BHXH chi trả số tiền 44 triệu đồng, tương đương với khoảng 4 - 5 tháng lương của tôi. Trong hơn 1 tháng nghỉ việc ở nhà điều trị, số tiền này đã hỗ trợ tôi và gia đình rất nhiều trong sinh hoạt, thuốc men điều trị. Tôi thấy rất may mắn vì đã tham gia BHXH”, anh Thủy tâm sự.
Trên đường từ công ty về nhà, anh Lê Đình Sáu (Như Xuân, Thanh Hoá) gặp phải tai nạn giao thông. Sau hơn 1 tháng điều trị tích cực, sức khoẻ anh dần phục hồi, với tỷ lệ thương tật sau tai nạn được xác định là 67%. Đặc biệt hơn, với tỷ lệ thương tật do tai nạn trên, dù ngoài công xưởng, nhưng nhờ tham gia BHXH đầy đủ, anh nhận được trợ cấp bảo hiểm TNLĐ-BNN, với mức hơn 1,5 triệu đồng/tháng.
“Là lao động chủ lực, từ sau vụ tai nạn đó, tôi suy giảm khả năng lao động, ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống cũng như kinh tế gia đình. Nhờ có chế độ trợ cấp TNLĐ-BNN đều đặn hàng tháng từ chính sách BHXH, đã giúp gia đình tôi có thêm nguồn lực vượt qua giai đoạn khó khăn này”, anh Sáu chia sẻ.
Tương tự, anh Nguyễn Văn Mạnh (ở Hà Trung, Thanh Hoá) cũng không may bị tai nạn trong lúc làm việc, sau 1 tháng điều trị tại bệnh viện, anh được kết luận thương tật 56%. Sau khi sức khoẻ tốt hơn, anh đi làm lại, công ty cũng bố trí việc làm phù hợp cho anh, dù công việc mới thu nhập giảm nhiều so với trước. Niềm động viên, an ủi lớn với anh Mạnh, là khoản tiền trợ cấp hằng tháng từ chế độ bảo hiểm TNLĐ-BNN, với mức trợ cấp hơn 1,3 triệu đồng/tháng. “Số tiền trợ cấp TNLĐ tuy không nhiều nhưng góp phần giúp tôi ổn định cuộc sống, yên tâm làm việc”, anh Mạnh nói.
Quyền lợi cơ bản của NLĐ
Dù không mong muốn, nhưng những rủi ro trong công việc, trên đường đi làm là điều không thể lường trước. Những sự cố, tai nạn ảnh hưởng tới sức khỏe, cuộc sống của rất nhiều NLĐ – trụ cột của gia đình. Sau tai nạn, nhiều người không còn khả năng để đi làm kiếm sống, lo cho gia đình. Trong bối cảnh đó, khi tham gia BHXH bắt buộc, NLĐ đồng thời đóng vào quỹ bảo hiểm TNLĐ-BNN, và lúc rủi ro do gặp tai nạn, mắc bệnh nghề nghiệp sẽ được bảo hiểm chi trả trợ cấp, khoản tiền giúp một phần hỗ trợ NLĐ vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống.
Thống kê của BHXH Việt Nam cho thấy, trong năm 2022 có hơn 8.100 người được giải quyết trợ cấp bảo hiểm TNLĐ-BNN. Ngoài chi trả chế độ cho NLĐ bị TNLĐ-BNN, hằng năm nguồn quỹ còn chi hỗ trợ các hoạt động phòng ngừa, chia sẻ rủi ro về TNLĐ-BNN; chi hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho người bị TNLĐ-BNN.
Anh Nguyễn Văn Thủy.
Bà Bùi Thị Kim Loan, Phó Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam) cho biết, theo quy định hiện hành của Luật An toàn vệ sinh lao động, người tham gia BHXH bắt buộc sẽ tham gia cả bảo hiểm TNLĐ-BNN. Nếu người sử dụng lao động không đóng khoản bảo hiểm này, khi NLĐ gặp rủi ro như tai nạn, bệnh nghề nghiệp, toàn bộ chi phí liên quan, trợ cấp sẽ do người sử dụng chi trả cho NLĐ.
“Bảo hiểm TNLĐ-BNN là một trong những quyền lợi cơ bản của NLĐ, vì vậy khi tham gia giao kết hợp đồng lao động, NLĐ hãy chắc chắn chủ sử dụng sẽ đóng đầy đủ BHXH cho mình, tự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân trong quá trình làm việc”, bà Loan khuyến nghị.
Mở cơ hội cho lao động tự do
Với ý nghĩa lớn của bảo hiểm TNLĐ-BNN, Bộ LĐ-TB&XH đang hoàn thiện dự thảo Nghị định về bảo hiểm TNLĐ tự nguyện với NLĐ tự do (không chỉ áp dụng với NLĐ khu vực chính thức). Dự thảo quy định, NLĐ tham gia bảo hiểm TNLĐ tự nguyện khi gặp tai nạn trong quá trình làm việc suy giảm sức khỏe từ 5% trở lên sẽ được hưởng các chế độ: Chi phí giám định sức khoẻ; trợ cấp một lần, hằng tháng, phục vụ; hỗ trợ phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình. Khi NLĐ gặp tai nạn suy giảm sức khoẻ từ 5-30%, người tham gia bảo hiểm TNLĐ tự nguyện được hưởng trợ cấp 1 lần. Cụ thể, mất sức lao động 5% sẽ được nhận trợ cấp 1 lần bằng 5 lần mức lương cơ sở, sau đó mất sức thêm 1% được hưởng thêm 0,5 lần mức lương cơ sở; nếu tham gia nhiều năm, từ năm thứ 2 trở đi được tính cộng thêm 0,3 mức lương cơ sở.
Chẳng hạn, với mức lương cơ sở 1,8 triệu đồng/tháng, khi tham gia bảo hiểm TNLĐ được 2 năm, nếu gặp tai nạn và mất sức 10% sẽ nhận được trợ cấp một lần là 14,04 triệu đồng.
Trường hợp người lao động gặp tai nạn dẫn tới tử vong (kể cả tử vong khi điều trị, tái phát thương tật), người thân sẽ nhận được trợ cấp 1 lần bằng 36 lần mức lương cơ sở, tức 64,8 triệu đồng.
Trường hợp người tham gia loại bảo hiểm trên bị tai nạn lao động có tỷ lệ mất sức từ 31% trở lên sẽ nhận trợ cấp hằng tháng. Cụ thể, khi suy giảm sức khoẻ 31% sẽ được trợ cấp hằng tháng bằng 30% mức lương cơ sở, sau đó suy giảm thêm 1% được cộng thêm 2% mức lương cơ sở; trường hợp đóng bảo hiểm dưới 1 năm được tính thêm 0,5% mức lương cơ sở, từ năm thứ 2 trở đi tính thêm 0,3% lương cơ sở, được cấp bảo hiểm y tế miễn phí.
Trường hợp NLĐ bị tai nạn khi làm việc dẫn tới mất sức từ 81% trở lên kèm các thương tật như: Liệt cột sống, mù hai mắt, cụt hoặc liệt hai chi, bị bệnh tâm thần, ngoài mức trợ cấp hằng tháng kể trên, còn được trợ cấp hằng tháng phục vụ bằng lương cơ sở.
Ngoài ra, trường hợp người tham gia bảo hiểm gặp tai nạn phải sử dụng các phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình thì được thanh toán kinh phí theo chỉ định của bác sĩ.
Mức đóng bảo hiểm TNLĐ tự nguyện bằng 2% mức lương tối thiểu vùng 4, hiện lương tối thiểu vùng 4 là 3,25 triệu đồng, tức người lao động đóng 65 nghìn đồng/tháng.
Trường hợp người lao động phi chính thức thuộc hộ nghèo khi đóng bảo hiểm TNLĐ tự nguyện được nhà nước hỗ trợ thêm mức đóng bằng 30% chuẩn nghèo nông thôn; nhà nước hỗ trợ bằng 25% chuẩn nghèo nông thôn nếu người tham gia thuộc hộ cận nghèo; nhà nước hỗ trợ 10% chuẩn nghèo với người tham gia không thuộc 2 nhóm trên. NLĐ có thể đăng ký tham gia bảo hiểm TNLĐ tự nguyện tại cơ quan BHXH gần nhất.