Trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm nay, các cử tri Mỹ sẽ lựa chọn người nắm giữ 435 ghế Hạ viện và 35/100 ghế Thượng viện. Ngoài ra, cử tri Mỹ còn bầu thống đốc của 36 bang và vùng lãnh thổ, chọn thị trưởng nhiều thành phố và các quan chức địa phương.
Đảng Dân chủ của Tổng thống Biden đang nắm quyền kiểm soát lưỡng viện Quốc hội. Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát dự đoán ưu thế này của đảng Dân chủ khó có thể duy trì trong nhiệm kỳ tiếp theo. Cụ thể, đảng Cộng hoà dự kiến sẽ giành được đa số ghế trong Hạ viện, trong khi chưa có tín hiệu rõ ràng nào về đảng sẽ giành chiến thắng ở Thượng viện. Kết quả bầu cử Hạ viện có thể sẽ trở nên rõ ràng vào tối 8/11 (giờ Mỹ), trong khi việc xác định kết quả bầu cử Thượng viện có thể sẽ mất thời gian hơn.
Việc đảng Cộng hòa giành được số phiếu áp đảo cũng có thể giúp đảng này sớm tuyên bố chiến thắng chỉ vài giờ sau khi cuộc bỏ phiếu kết thúc.
Người dân Miami (bang Florida) đi bỏ phiếu ngày 8/11. Ảnh: Reuters
“Ảo ảnh đỏ, ảo ảnh xanh”
Thời gian công bố kết quả bỏ phiếu sẽ ảnh hưởng không nhỏ bởi tốc độ kiểm phiếu qua thư của các bang.
Do các cử tri ủng hộ đảng Dân chủ ưa bỏ phiếu qua thư hơn đảng Cộng hòa, nên các bang cho phép kiểm phiếu qua thư trước có thể ghi nhận số phiếu ban đầu nghiêng về đảng Dân chủ. Tình trạng này gọi là “ảo ảnh xanh”.
Ở các bang “ảo ảnh xanh” bao gồm Florida và Bắc Carolina, cơ quan bầu cử được phép mở phiếu qua thư trước ngày 8/11 và đưa phiếu vào máy để kiểm đếm nhanh chóng.
Một lá phiếu bầu qua thư. Ảnh: Reuters
Các bang như Pennsylvania và Wisconsin, vì không cho phép mở phong bì phiếu qua thư cho đến ngày bầu cử nên tình trạng "ảo ảnh đỏ" có thể xảy ra. Trong đó, các lá phiếu bỏ trực tiếp nghiêng về đảng Cộng hòa có thể được báo cáo sớm hơn, còn nhiều lá phiếu qua thư nghiêng về đảng Dân chủ sẽ được kiểm muộn hơn.
Các chuyên gia như Joe Lenski – đồng sáng lập Edison Research sẽ theo dõi cuộc đua tại các bang vào thứ Ba, đặc biệt là loại phiếu bầu mà các bang đã kiểm đếm được.
“Ảo ảnh xanh hay ảo ảnh đỏ, bạn chỉ cần nhìn vào số liệu về loại phiếu bầu đã được kiểm”, Lenski nói.
Khi nào có kết quả?
Bờ Đông nước Mỹ được dự đoán sẽ công bố kết quả sơ bộ sớm nhất, tiếp đó là khu vực Trung Tây. Lúc này, đảng Cộng hòa có thể đã nhận đủ số phiếu cách biệt để truyền thông Mỹ dự đoán về quyền kiểm soát Hạ viện.
Nhưng nếu cuộc đua giữa hai đảng vẫn sít sao khi khu vực Bờ Tây bắt đầu công bố kết quả, thì người dân có thể sẽ phải đợi tới vài ngày trước khi biết đảng nào nắm giữ Hạ viện vì đây là khu vực cạnh tranh khốc liệt giữa hai đảng.
Bang California có thể sẽ mất vài tuần để kiểm đếm toàn bộ số phiếu, một phần vì bang này chấp nhận cả những lá phiếu được gửi đến sau ngày bầu cử nếu chúng được đánh dấu bưu điện trước ngày 8/11. Bang Nevada và Washington cũng áp dụng quy định tương tự, làm quá trình kiểm đếm bị chậm lại.
Cũng có thể mất nhiều thời gian hơn, thậm chí là vài tuần nữa, để biết đảng nào sẽ kiểm soát Thượng viện, với các cuộc đua sít sao ở Pennsylvania, Arizona và Georgia.
Một người đàn ông bỏ phiếu ở bang Georgia ngày 8/11. Ảnh: Reuters
Nếu bang Georgia không thể tìm được người chiến thắng vì không ứng viên nào nhận được hơn 50% số phiếu bầu, thì một cuộc bầu cử sơ bộ sẽ được lên kế hoạch vào ngày 6/12. Điều này đồng nghĩa với việc chưa thể xác định đảng nắm giữ Thượng viện cho đến lúc đó.
Quốc hội mới sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 3/1/2023.