Không đuổi học học sinh, không phê bình trước toàn trường
PV: Thưa ông, Dự thảo Thông tư khen thưởng và kỷ luật áp dụng với học sinh sắp được ban hành có những điểm mới nào so với quy định hiện hành?
Ông Bùi Văn Linh: Dự thảo Thông tư khen thưởng và kỷ luật quy định nhiều điểm mới. Về khen thưởng, sẽ không khen tràn lan, đảm bảo thực chất, tránh hình thức. Theo đó, cuối năm học hiệu trưởng tặng giấy khen cho học sinh xuất sắc đối với tiểu học, học sinh giỏi với THCS-THPT. Học sinh khá sẽ không có giấy khen.
Dự thảo mới cũng chú trọng tuyên dương nhân rộng gương người tốt, việc tốt như: học sinh nhặt được của rơi tìm người trả lại; cõng bạn đến trường, cứu bạn…Ngoài ra, tiếp tục duy trì những hình thức khen cũ như: tuyên dương trước lớp, trường, giấy khen, thư khen.
Về kỷ luật, điểm mới lớn nhất là yêu cầu trường học áp dụng kỷ luật tích cực, tôn trọng, bao dung, nhất quán, không áp đặt định kiến đối với học sinh. Thầy cô giáo không sử dụng các hình thức phê bình, xử phạt mang tính bạo lực, xúc phạm, ảnh hưởng xấu đến tinh thần của học sinh.
Theo đó, hình thức kỷ luật cao nhất là học sinh sẽ bị tạm dừng học tập 2 tuần để thực hiện kế hoạch giáo dục riêng. Việc đưa ra thời gian tạm dừng học tập với HS nhiều nhất là 2 tuần đã được tính toán và đảm bảo tính thống nhất với quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật khác.
Cụ thể, với HS tiểu học thì dự thảo không đặt ra hình thức kỷ luật “tạm dừng học tập”; với HS trung học, dựa vào Điều lệ trường THCS và trường THPT hiện nay, mỗi HS không được phép nghỉ học quá 45 ngày/năm học. Do vậy, thời gian buộc HS phải tạm dừng học tập mỗi lần là không quá 2 tuần, bởi vì không loại trừ trường hợp trong 1 năm học, 1 HS cụ thể nào đó có thể vi phạm nhiều lần và phải tạm dừng học tập không chỉ 1 lần. Nếu tạm dừng học tập quá 45 ngày thì sẽ vi phạm Điều lệ trường học và HS có thể không được lên lớp. Vì vậy, thông tư này sẽ phải tránh đẩy HS vào tình huống đó khi các em đang tiến bộ và thay đổi.
Hơn nữa, khi áp dụng hình thức này, nhà trường phải ban hành kế hoạch giáo dục riêng cho học sinh và thống nhất với gia đình. Học sinh bị kỷ luật được phân công giáo viên chủ nhiệm, giáo viên phụ trách tư vấn tâm lý, Đoàn, Hội theo dõi, hỗ trợ, có kế hoạch động viên, giáo dục, không buông lỏng. Trước đây, học sinh vi phạm bị kỷ luật sẽ bị lưu vết trong hồ sơ, học bạ, sắp tới việc này cũng bị xoá sổ, đảm bảo tính nhân văn, giúp học sinh tiến bộ.
Dự thảo cũng quy định, không được tổ chức kiểm điểm học sinh trước lớp, toàn trường. Các hình thức kỷ luật sắp tới được áp dụng gồm: giáo dục tích cực với hành vi mức nhẹ và chủ yếu dành cho học sinh tiểu học. “Đối với THCS- THPT, sẽ tiếp tục áp dụng hình thức khiển trách, cảnh cáo, tạm dừng việc học trên lớp để thực hiện kế hoạch giáo dục riêng. Đây là tính nhân văn, thống nhất với các thông tư cấp học phổ thông”, ông Linh nói.
Vẫn còn cách phạt học sinh sát phạt, gây bức xúc
PV: Từ thực tế nào, lại có sự thay đổi trong áp dụng hình thức kỷ luật, khen thưởng đối với học sinh thưa ông?
Ông Bùi Văn Linh: Quy định khen thưởng, kỷ luật hiện hành được đa số các nhà trường áp dụng thực hiện tốt. Tuy nhiên, ở đâu đó vẫn có 1 số thầy cô, nhà trường thực hiện chưa thống nhất, vẫn còn sự phản cảm, biểu hiện của sự sát phạt, gây bức xúc cho học sinh, mục đích giáo dục chưa được đảm bảo. Cùng một lỗi của học sinh nhưng mỗi trường xử lý một kiểu. Việc đuổi học 1 năm cũng rất nặng nề làm ảnh hưởng đến quá trình học tập liên tục, thường xuyên của học sinh.
Về kỷ luật, với quy định như hiện nay vẫn còn tình trạng tặng giấy khen tràn lan, khen cả học sinh khá khiến học sinh không có động lực và người được khen cảm thấy ít có động lực phấn đấu, không đáp ứng được mục đích của khen thưởng.
PV: Liệu áp dụng hình thức kỷ luật tích cực vào trường học có thành công hay không, thưa ông?
Ông Bùi Văn Linh: Trước khi áp dụng, Bộ GD&ĐT đã tập huấn cho GV các biện pháp giáo dục tích cực, phối hợp với các tổ chức quốc tế biên soạn những tài liệu trong đó hướng dẫn xử lý các tình huống liên quan. Công đoàn ngành cũng có tập huấn trường học hạnh phúc.
Ngoài ra, hiện nay, có khoảng 70% trường học có phòng riêng hoặc phòng ghép tư vấn tâm lý cho học sinh. Thầy cô tham gia đã được trải qua khoá bồi dưỡng và cấp chứng chỉ. Không như trước đây, thành viên tổ này đã được tính định mức 3-8 tiết một tuần và được tính trong năm học để đảm bảo chế độ cho thầy cô.
PV: Việc thay đổi hình thức khen thưởng, chỉ khen học sinh giỏi liệu có động viên kịp thời từng đối tượng học sinh có nỗ lực trong quá trình học tập không, thưa ông?
Ông Bùi Văn Linh: Khi áp dụng thông tư mới, quy định hạn chế giấy khen của hiệu trưởng, không khen tràn lan như hiện nay tuy nhiên quy định còn có các hình thức tuyên dương khác không hạn chế đối tượng. Việc khen thưởng này do hiệu trưởng quy định và có sự thống nhất của hội đồng, thầy cô. Ví dụ hiệu trưởng viết thư khen 1 học sinh; thầy cô biểu dương học sinh trước lớp, toàn trường, tặng khen cho học sinh làm việc tốt, học sinh có thành tích xuất sắc vượt trội… Hoặc nhà trường tặng cho quyển truyện, sách, vở thì để động viên các em phấn đấu. Việc khen thưởng ngoài quy định cứng, hiệu trưởng có thể linh hoạt rồi có sự thống nhất trong GV, ban đại diện phụ huynh rồi học sinh để tổ chức cho thực chất giữa hình thức và nội dung.