Chỉ còn 2 ngày trước khi Tổng thống Barack Obama bàn giao chìa khóa Nhà Trắng và mã hạt nhân cho Tổng thống đắc cử Donald Trump, nhưng đội chuyển giao quyền lực của ông Trump vẫn chưa có mấy thời gian ngồi cùng Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC). Cố vấn an ninh quốc gia được chỉ định, Trung tướng Michael Flynn, đã gặp người đồng cấp của chính quyền sắp mãn nhiệm là bà Susan Rice 4 lần, gần đây nhất là vào thứ ba vừa qua.
Những vấn đề an ninh khó nhằn
Nhưng những biến động liên tục trong nhóm tiếp quản của ông Trump, việc trì hoãn bổ nhiệm các thành viên cấp cao của NSC và tình trạng thiếu hụt những người am hiểu về an ninh trong nhóm tiếp quản đã lấy gần hết thời gian của ông Trump để nắm được những vấn đề an ninh phức tạp nhất mà nước Mỹ đang phải đối mặt.
“Chúng tôi thực sự muốn bảo đảm rằng, không có điều gì đội ngũ mới cần biết mà chúng tôi chưa thông báo với họ”, báo New York Times dẫn lời bà Rice nói trong một cuộc phỏng vấn. “Họ mất nhiều thời gian hơn chúng tôi tưởng để có thể tiếp nhận từ chúng tôi. Chúng tôi giờ đang chạy đua để bù lại thời gian đã mất”, bà Rice nói.
Bà Rice nói rằng, bà tin chính quyền của ông Trump sẽ nắm được những thông tin cần thiết trước thời điểm tuyên thệ. Quá trình này ổn định hơn trong những ngày gần đây sau khi ông Keith Kellogg, một tướng 3 sao về hưu được ông Trump chọn làm Chánh văn phòng kiêm Thư ký điều hành NSC. Trong một thông báo, ông Flynn khẳng định: “Các thành viên trong đội tiếp nhận của chúng tôi đã có nhiều buổi họp mở rộng với những người đồng cấp trong NSC”. Tuy nhiên, các quan chức của chính quyền Obama và nhóm của ông Trump đều thừa nhận quá trình bàn giao rất trắc trở, mà một phần không nhỏ là do chiến thắng của ông Trump trước bà Hillary Clinton khiến tất cả đều ngỡ ngàng. Nếu bà Clinton thắng, đội của bà dự định đưa nhóm tiếp nhận vào NSC chỉ trong vòng mấy ngày. Trong trường hợp của ông Trump, nhóm của ông mất 2 tuần sau khi kết thúc bầu cử mới có cuộc tiếp xúc đầu tiên với NSC. Sự trì hoãn này là do việc thay thế nhóm chuyển giao ban đầu do Thống đốc bang New Jersey Chris Christie đứng đầu.
Chính quyền Obama bắt đầu gặp gỡ nhóm tiếp quản mới do ông Marshall Billingslea, cựu quan chức Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao đứng đầu, nhưng trong nhóm mới có nhiều người thiếu kiến thức về an ninh quốc gia nên họ không thể đọc những tài liệu mà đội của ông Obama đã chuẩn bị. NSC sau đó phải soạn ra các bản giải mật ngắn gọn để nhóm tiếp quản dễ tiếp thu. Sau đó, một sự thay đổi lớn lại xảy ra vào giữa tháng 12/2016 khi ông Marshall Billingslea bị thay thế bởi tướng Kellogg. Đội của ông Kellogg mới ngồi xuống cùng đội của ông Obama từ tháng này.
Nhiều nhiễu loạn
Tình hình trong Bộ Ngoại giao và Lầu Năm Góc còn tệ hơn, khi đội của ông Trump chú ý nhiều hơn đến việc sắp xếp các bộ trưởng trong nội các và đang nỗ lực giành được sự chấp nhận của Thượng viện cho hàng chục vị trí quan chức cấp cao. Các quan chức trong văn phòng bàn giao của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, họ mới có vài tiếp xúc gián đoạn với các đại diện của ông Trump, và những người trong nhóm đó thường xuyên thay đổi.
Nhưng theo nhiều quan chức và cựu quan chức Mỹ, những trục trặc trong việc tiếp quản NSC đáng lo hơn vì cơ quan này chịu trách nhiệm tư vấn cho tổng thống về các vấn đề chính sách đối ngoại cấp bách nhất, dựa trên những thông tin tập hợp từ Bộ Ngoại giao, Lầu Năm Góc, Cục Tình báo Trung ương (CIA) và các cơ quan khác. “Đây là trung tâm thần kinh của Nhà Trắng”, ông David Rothkopf, Giám đốc điều hành của FP Group, tác giả của cuốn sách về lịch sử của NSC, nói. “Nếu não của bạn không hoạt động, chân tay cũng sẽ không biết làm gì”, ông Rothkopf ví von.
Các vị trí trong NSC không cần được Thượng viện phê chuẩn, nên trên lý thuyết, đội tiếp quản cơ quan này sẽ được hình thành nhanh hơn nhân sự cho các cơ quan khác của chính phủ. Hầu hết nhân viên trong cơ quan này là các công chức sự nghiệp, được cử đến làm việc trong các bộ phận của Nhà Trắng trong nhiệm kỳ hữu hạn. Chính quyền Trump dự kiến giữ lại phần lớn nhân viên này như chính quyền Obama đã làm.
Nhưng ông Trump vẫn phải bổ nhiệm giám đốc đứng đầu những bộ phận vạch ra chính sách về châu Á, Tây Âu, Nga, về phi hạt nhân hóa và các lĩnh vực khác. Nhóm của ông Trump đã chọn vài giám đốc cấp cao nhưng vẫn chưa thông báo. Nỗ lực này còn trở nên phức tạp hơn vì những phiền nhiễu bên ngoài.
Đầu tuần này, bà Monica Crowley, một bình luận viên của kênh Fox News được ông Trump chọn làm cố vấn an ninh quốc gia phụ trách truyền thông chiến lược, thông báo rằng, bà sẽ không nhận vị trí này sau khi kênh CNN tiết lộ bà đã đạo văn một số đoạn trong cuốn sách xuất bản năm 2012. Trang Politico sau đó đưa tin, người phụ nữ này từng làm tương tự trong luận án tiến sĩ.
Trung Quốc ngăn đại diện Đài Loan dự lễ nhậm chức của ông Trump
Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm qua nói rằng, Mỹ không nên cho phép đại diện Đài Loan dự lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Donald Trump. Một đoàn đại diện của Đài Loan do cựu lãnh đạo đảng cầm quyền, ông Yu Shyi-kun, đứng đầu, với các thành viên đi cùng là một cố vấn an ninh và một số nhà làm luật, sẽ dự lễ nhậm chức của ông Trump vào ngày 20/1, cơ quan đối ngoại Đài Loan thông báo.
Một phát ngôn viên của nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn nói rằng, chưa có cuộc gặp nào của phái đoàn và chính quyền Mỹ mới được lên lịch, và đoàn Đài Loan chỉ đến đó dự sự kiện. Nhưng Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh tuyên bố, Trung Quốc phản đối Đài Loan viện bất kỳ cớ nào để cử người đến Mỹ nhằm “tham gia các hoạt động nhằm can thiệp hay làm hại quan hệ Trung - Mỹ”. Bà Hoa cho biết, Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Thôi Thiên Khải sẽ là đại diện Trung Quốc tham dự lễ nhậm chức, Reuters đưa tin.