Hình minh họa về một tiểu hành tinh khổng lồ đang hướng về Trái Đất. Tiểu hành tinh "Thần hỗn loạn" Apophis sẽ đến rất gần Trái Đất vào năm 2029. (Ảnh: JuanCi qua Getty Images)
Theo một nghiên cứu mới, lở đất và chấn động có thể làm thay đổi tiểu hành tinh Apophis khi nó va chạm với Trái Đất vào năm 2029.
Được đặt theo tên của Apep, vị thần hỗn loạn của Ai Cập cổ đại, Apophis là một tiểu hành tinh dài 340 m, hình hạt đậu phộng. Mặc dù vụ va chạm mới này sẽ không hủy diệt hành tinh của chúng ta, nhưng nó có thể phá hủy một thành phố.
Khi Apophis được phát hiện vào năm 2004, các nhà thiên văn học đã tính toán rằng nó có thể đi qua cực kỳ gần Trái đất vào năm 2029. Các quan sát chi tiết hơn vào năm 2021 đã cho phép các nhà khoa học xác định đường đi của Apophis với độ chính xác cao hơn, cho thấy rằng nó ít có khả năng va vào Trái đất hơn so với ước tính ban đầu của các nhà nghiên cứu. Hiện tại, Apophis được dự đoán sẽ di chuyển gần tới 32.000 km đến Trái đất vào ngày 13/4/2029, đưa nó đến gần hơn một số vệ tinh nhân tạo.
Với khoảng cách này, Apophis có lẽ sẽ không ảnh hưởng nhiều đến Trái Đất vào năm 2029. Nhưng bản thân tiểu hành tinh này sẽ ra sao sau cuộc chạm trán gần này? Câu hỏi này đã thu hút Ronald-Louis Ballouz, nhà khoa học nghiên cứu tiểu hành tinh tại Phòng thí nghiệm Vật lý Ứng dụng của Đại học Johns Hopkins, Mỹ.
Ballouz cho biết rằng, các thiên thạch nhỏ liên tục bắn phá bề mặt tiểu hành tinh trong một quá trình gọi là phong hóa không gian. Tuy nhiên, các nhà thiên văn học từ lâu đã thấy rằng các tiểu hành tinh bay gần các hành tinh như Trái đất thường không có bề mặt phong hóa. Ballouz cho biết, cơ chế vật lý chính xác loại bỏ bằng chứng về sự phong hóa vẫn chưa được biết rõ. Một khả năng là lực hấp dẫn của một hành tinh kéo các tảng đá trên bề mặt của một tiểu hành tinh, đẩy chúng ra xa và để lộ lớp bên dưới.
Một nghiên cứu không liên quan năm 2023 cho thấy lực hấp dẫn của Trái Đất sẽ khiến tiểu hành tinh quay nhanh hơn hoặc chậm hơn tùy thuộc vào hướng của nó trong quá trình tiếp cận năm 2029. Các mô phỏng mới đã xác nhận phát hiện này.
Chúng cũng tiết lộ rằng những thay đổi trong quá trình lộn nhào của Apophis sẽ khiến các mặt nghiêng của đá bề mặt mất ổn định, có khả năng gây ra lở đất trong những trường hợp cực đoan. Không giống như rung chấn địa chấn, những thay đổi này sẽ xảy ra dần dần, trong hàng chục nghìn năm.
Không chỉ vậy, cuộc chạm trán này có thể đưa ra một cơ chế làm mới bề mặt tiểu hành tinh. Ballouz và các đồng nghiệp hy vọng rằng sứ mệnh OSIRIS-APEX của NASA sẽ xác nhận giả thuyết của họ.
Được tái sử dụng từ tàu vũ trụ đã thu thập mẫu từ tiểu hành tinh Bennu, OSIRIS-APEX được lên lịch nghiên cứu Apophis trong lần chạm trán năm 2029. Nó sẽ gặp tiểu hành tinh này trong 18 tháng để nghiên cứu thành phần hóa học và lập biểu đồ bề mặt của nó.