Một trong những nhiệm vụ quan trọng của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đoàn kết, tập hợp thanh niên trong tổ chức của mình, cũng như trong các tổ chức do Đoàn làm nòng cốt chính trị. Vì vậy, bên cạnh việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ đoàn, hội, xây dựng phong trào hướng về cơ sở, Đoàn luôn đặt mục tiêu củng cố, không ngừng mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên, vận dụng sáng tạo các nội dung Chương trình hành động Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ VII vào thực tiễn công tác nhằm phát huy mạnh mẽ vai trò xung kích, tình nguyện của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê năm 2012, Việt Nam có 25,3 triệu thanh niên, chiếm 28,9% dân số cả nước; trong đó tỷ lệ thanh niên nông thôn là 68,8%; thanh niên đô thị là 31,2 %; thanh niên học sinh - sinh viên là 20,3%; thanh niên công nhân chiếm 18%; thanh niên dân tộc thiêu số 15,08%. Mỗi một khối đối tượng thanh niên tạo nên một màu sắc riêng trong công tác đoàn kết, tập hợp thanh niên. Đoàn viên thanh niên trong khối trường học là lực lượng đông đảo, có nhiệt huyết, sức sáng tạo, có nhiều điều kiện thuận lợi tham gia các hoạt động Đoàn, Hội, là nơi khởi xướng, phát động nhiều phong trào hành động cách mạng lớn của Đoàn, Hội. Đoàn viên, thanh niên trong khối công chức, viên chức là lực lượng thanh niên có trình độ, chuyên môn cao đang trực tiếp tham mưu, triển khai thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể từ Trung ương tới cơ sở. Đoàn viên, thanh niên trong khối lực lượng vũ trang là lực lượng chính quy, tinh nhuệ và kỷ luật, được lãnh đạo và rèn luyện trực tiếp của Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam và Tổng cục xây dựng lực lượng Bộ Công an, đang đóng góp tích cực trong nhiệm vụ giữ gìn trật tự, an toàn xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Đoàn viên, thanh niên công nhân là bộ phận quan trọng của giai cấp công nhân Việt Nam, với trình độ học vấn ngày càng cao, đang lao động và đóng góp trên tất cả các thành phần kinh tế của đất nước. Đoàn viên, thanh niên nông thôn, đô thị được tổ chức rộng khắp gắn với hệ thống chính quyền các cấp, từ xã, phường cho tới các thôn, bản trên khắp cả nước. Các phòng trào Xây dựng nông thôn mới, Xây dựng văn minh đô thị đang thu hút, gắn kết đông đảo các lực lượng thanh niên tại đây tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư. Thanh niên Việt Nam đang học tập và lao động ở nước ngoài được đánh giá là thông minh, năng động, có ý thức đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau trong học tập và sinh hoạt, tích cực tham gia các hoạt động hướng về Tổ quốc, được xem là một bộ phận quan trọng, không thể tách rời của thanh niên Việt Nam. Năm khối đối tượng thanh niên này được xác định là năm lực lượng nòng cốt trong mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên.
Bên cạnh đó, trong thực tiễn còn những đối tượng và khu vực thanh niên cần sự quan tâm đặc biệt. Đó là học sinh, sinh viên học tập tại các trường tư thục; đoàn viên thanh niên trong các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; thanh niên lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất; thanh niên lao động tự do trên địa bàn đô thị; thanh niên dân tộc, tôn giáo, thanh niên yếu thế và thanh niên Việt Nam ở những nước chưa có tổ chức Đoàn, Hội. Đây là những thách thức lớn đối với công tác mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên.
Trong bối cảnh hiện nay, để củng cố, mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên đòi hỏi tổ chức Đoàn phải thực sự hấp dẫn và thu hút thanh niên, để thanh niên và người trẻ đến với Đoàn một cách tự nhiên, tự nguyện. Để làm được điều này, yêu cầu đổi mới chính mình, từ việc củng cố chất lượng đội ngũ cán bộ và mô hình tổ chức, đổi mới phương thức hoạt động cho tới nâng cao tính thiết thực, hiệu quả và hấp dẫn của từng phong trào hành động cách mạng, được xem là nhiệm vụ sống còn của tổ chức Đoàn.
Với phương châm đoàn kết, tập hợp thanh niên thông qua xây dựng tổ chức, qua phát triển phong trào và qua các cá nhân tiêu biểu và quan điểm “Củng cố tổ chức và phát triển phong trào tại lực lượng thanh niên nòng cốt” là tiền đề cơ bản để mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên; “Mở rộng hoạt động và xây dựng tổ chức tại các đối tượng thanh niên đặc thù” là điều kiện tiên quyết để duy trì ổn định và phát triển mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên.
Trên tinh thần đó, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã xác định mục tiêu, xây dựng phương thức tác động và thiết kế phong trào riêng cho phù hợp với từng đối tượng thanh niên. Đối với khối trường học, Đoàn tập trung chỉ đạo nâng cao chất lượng đoàn viên, củng cố tổ chức đoàn, phát triển phong trào Sinh viên 5 tốt trong sinh viên, phong trào Khi tôi 18 trong học sinh các trường THPT, phong trào Học sinh 3 rèn luyện trong các trường trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề; tạo không gian sáng tạo nhất cho đoàn viên thanh niên và các cơ sở đoàn phát động, tổ chức thực hiện phong trào, thực sự làm nòng cốt và động lực cho phong trào cả nước. Đối với khối công chức, viên chức, phương thức xây dựng mặt trận đoàn kết là phát triển các hoạt động hỗ trợ rèn luyện, nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ; phát huy tinh thần tận tụy, trách nhiệm của người công chức, viên chức trẻ trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn thông qua phong trào Ba trách nhiệm. Phát triển phong trào thi đua “4 nhất” trong thanh niên công nhân, phong trào Xây dựng nông thôn mới, văn minh đô thị đối với thanh niên trên địa bàn nông thôn, đô thị.
Đoàn Thanh niên xác định Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam và các thành viên tập thể của Hội là cánh tay nối dài giúp Đoàn không ngừng mở rộng mặt trận rộng rãi đoàn kết các đối tượng thanh niên. Phương châm về xây dựng và phát triển Hội được mở rộng “ở đâu có thanh niên ở đó có tổ chức Hội hoặc có hình thức hoạt động Hội”. Ở đâu chưa có tổ chức hội thì tập trung triển khai các hoạt động, phong trào nhằm hỗ trợ, chăm lo cho thanh niên. Qua phong trào từng bước xây dựng các nòng cốt thanh niên, tiến tới thành lập tổ chức. Đối với thanh niên công nhân, tập trung chăm lo các nhu cầu về đời sống văn hóa, tinh thần. Đối với thanh niên dân tộc thiểu số tập trung các hoạt động hỗ trợ an sinh xã hội, tư vấn, hỗ trợ giải pháp xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế. Đối với thanh niên lao động tự do, tập hợp thông qua tổ chức các hoạt động gắn với địa bàn dân cư. Đối với thanh niên tín đồ, tôn giáo, tập hợp thông qua các hoạt động an sinh xã hội trong các vùng giáo dân, tạo điều kiện thuận lợi để đồng bào hoạt động tôn giáo theo đúng quy định pháp luật; tìm kiếm, tôn vinh, biểu dương những thanh niên tôn giáo tiêu biểu. Đối với thanh niên học tập, lao động ở ngoài nước, chú trọng kết nối với thủ lĩnh của thanh niên, sinh viên và phối hợp chặt chẽ với Đại sứ quan và Đảng ủy ngoài nước tăng cường cơ chế trao đổi thông tin, tổ chức các hoạt động kết nối, tư vấn, hỗ trợ và bảo trợ cho thanh niên, sinh viên Việt Nam, từ đó phát triển tổ chức và định hướng phong trào.
Sự đổi mới về nguyên tắc này đã tạo điều kiện để mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên do Đoàn, Hội tổ chức và lãnh đạo không ngừng được mở rộng cả về đối tượng, khu vực. Hiện nay, cả nước có hơn 7,03 triệu đoàn viên, hơn 8,3 triệu hội viên Hội LHTN Việt Nam, hơn 2 triệu hội viên Hội Sinh viên Việt Nam, gần 10.000 hội viên Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam. Sau khi vận động thành lập Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam, Đoàn đang định hướng để Hội LHTN Việt Nam vận động thành lập Hội Thanh niên khuyết tật, Hội Kiến trúc và Xây dựng trẻ, Hội Công nghệ và tin học trẻ, Hội Tài chính và ngân hàng trẻ Việt Nam.
Là một tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh bày tỏ sự nhất trí, đồng lòng và quyết tâm hành động đối với nội dung báo cáo chính trị trình Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ VIII. Trong thời gian tới, để góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ của Đại hội, thực sự thúc đẩy công tác mở rộng mặt trận đoàn kết tập hợp thanh niên, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh sẽ tập trung triển khai một số nội dung sau.
Thứ nhất, đổi mới mô hình tổ chức của Đoàn, Hội cho phù hợp với tình hình thực tiễn, đặc biệt tại các địa bàn tập trung đông thanh niên, các khu vực thanh niên đặc thù, dân tộc, tôn giáo. Xây dựng cơ chế phối hợp để thể hiện rõ hơn nữa vai trò nòng cốt chính trị của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đối với tổ chức Hội, tăng tính đoàn kết, tính liên hiệp của các tổ chức thành viên của Hội. Đẩy mạnh việc thành lập tổ chức Hội tại các doanh nghiệp là thành viên Hội Doanh nhân Trẻ Việt Nam. Đề xuất chương trình phối hợp giữa Trung ương Đoàn và Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam phát triển hoạt động và thành lập tổ chức Hội hoặc mô hình hoạt động Hội tại các doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Tiếp tục nghiên cứu, chuyển đổi mô hình Chi hội ở cơ sở thành các mô hình tổ, đội, nhóm, câu lạc bộ để tránh chồng chéo với tổ chức Đoàn tại đây.
Thứ hai, chú trọng thực hiện những phương thức mới trong đoàn kết, tập hợp thanh niên. Phát huy hiệu quả các thiết chế của Đoàn, Hội trong tổ chức hoạt động, phát triển phong trào và xây dựng tổ chức tại các khu công nghiệp, khu chế xuất như các Trung tâm Hỗ trợ và phát triển thanh niên công nhân, thanh niên nông thôn; Trung tâm tư vấn, giới thiệu việc làm; các cung, nhà thiếu nhi. Triển khai phương thức tập hợp thanh niên trên mạng Internet và các mạng viễn thông khác theo hướng xây dựng, hoàn thiện và kết nối các trang web của Đoàn, Hội từ Trung ương tới cơ sở. Từ đó, tạo môi trường thông tin lành mạnh, các sân chơi hấp dẫn trên mạng, từng bước khai thác các ứng dụng, tiện ích của các mạng xã hội đang có số lượng thành viên đông để truyền tải thông tin, nắm bắt dư luận, kịp thời định hướng, giáo dục cho thanh niên. Thiết kế, lựa chọn các phong trào hành động cách mạng trên cơ sở nguyện vọng của thanh niên và yêu cầu của đất nước, đảm bảo tính rộng khắp và bền vững. Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam dự kiến sẽ phát động phong trào“Tôi yêu Việt Nam” nhằm khích lệ, bồi dưỡng và phát huy ý chí tự lực, tự cường, tự tôn dân tộc, khát vọng chiến thắng nghèo nàn lạc hậu trong thanh niên Việt Nam. Phong trào này được xây dựng dựa trên truyền thống quý báu của dân tộc ta, được thanh niên đón nhận đầy tự hào như một đặc trưng của người trẻ: đó chính là lòng yêu nước. Đây cũng chính là động lực để mỗi thanh niên Việt Nam rèn luyện, sống có trách nhiệm, nghị lực, trung thực, từ đó cống hiến cho cho quê hương, đất nước.
Thứ ba, làm tốt công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác Đoàn, Hội. Chú trọng phát hiện và tập hợp đối các nhân tố thanh niên tiêu biểu xuất hiện từ thực tiễn phong trào. Coi thực tiễn phong trào là thước đo đánh giá, là môi trường rèn luyện, thử thách cán bộ. Huy động các nguồn lực hỗ trợ, chăm lo đặc biệt tới đối tượng thanh niên là tài năng trẻ trên tất cả các lĩnh vực, xem đây là một giải pháp tích cực cho quan điểm tập hợp thanh niên thông qua điển hình xuất sắc.
Cách mạng nước ta đã bước sang giai đoạn mới có sự khác biệt về chất so với thời kỳ đấu tranh bảo vệ tổ quốc và giải phóng đất nước, thậm chí cũng đã khác rất nhiều so với thời kỳ trước đổi mới. Hơn bao giờ chúng ta cần phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, đưa cách mạng đi đến thắng lợi cuối cùng. Với vai trò xung kích của tuổi trẻ, thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh sẽ nỗ lực, cố gắng không ngừng, góp phần phát triển khối đại đoàn kết dân tộc, giữ vững hòa bình, chủ quyền quốc gia, xây dựng đất nước giàu mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh và hạnh phúc.
(*): Tít bài do Tiền Phong đặt.