Hãy tìm một “vùng nhạy cảm” trong văn chương
Từng đạt nhiều thành tích như giải nhì, giải ba học sinh giỏi Quốc gia môn Văn, Lê Tuyết Anh (nữ sinh Đại học Ngoại thương) chia sẻ bí quyết luyện thi môn Văn hiệu quả cho các sĩ tử thi tốt nghiệp năm nay.
Tuyết Anh cho rằng, việc tìm một “vùng nhạy cảm” với văn chương là điều cần thiết trong viết văn để bàn sâu, nhấn mạnh và đẩy cảm xúc lên cao trào. Cụ thể hơn, thay vì học dồn kiến thức, kiến thức nào cũng muốn nắm bắt trọn vẹn thì nên ưu tiên phương pháp học có chọn lọc.
Tất nhiên để phục vụ cho việc thi cử, tránh "tủ đè" và những lỗ hổng trong kiến thức thì việc học đủ và đúng là điều cần thiết. Tuy nhiên chỉ thế thôi chưa đủ. Văn chương vốn là một môn học không chỉ đòi hỏi tư duy viết, tư duy phản biện, mở rộng vấn đề mà đồng thời còn có những đòi hỏi nhất định về mặt cảm xúc. Nhưng nếu cảm xúc chỉ là những nỗi buồn sáo rỗng, những câu văn “lơ lửng, bay bổng trên không” sẽ chỉ khiến bài văn mang những cảm xúc nhàn nhạt, không mang dư âm, không làm lòng người “day đi dứt lại”.
"Chính vì vậy “vùng nhạy cảm” mà em muốn nói ở đây là trạng thái rung động mãnh liệt của người viết. Theo trải nghiệm của em với văn chương, để viết hay và xúc động được lòng người, chính mình cũng phải xúc động trước. Muốn thế, những thứ mình viết cần là những thứ mà bản thân thật sự nhạy cảm, “cảm thấy đau ở đâu đó”. Ví dụ “vùng nhạy cảm” của em là nỗi đau, sự khủng hoảng về nhân tính, về nỗi đau làm người - là người", nữ sinh chia sẻ.
"Vậy nên khi luyện tập, thay vì ôm đồm nhiều dẫn chứng, nhiều ý trải dài, Tuyết Anh sẽ lựa chọn những đoạn trích, những tác phẩm mà em thấy nhìn được những khủng hoảng của cả một thời đại cất giấu ở đó. Còn với bài thi tốt nghiệp THPT, để gây ấn tượng nhất em nghĩ không nhất định phải dùng những cách mà em cho là đã cũ như sử dụng mở bài lý luận văn học, mở bài kết bài kiểu mẫu, liên hệ thật nhiều tác phẩm vào phần kết."
Nữ sinh Ngoại thương - Tuyết Anh. Ảnh: NVCC
Cô bạn đề xuất những cách làm mới như:
Với mỗi tác phẩm, khi ôn tập, các bạn hãy thử dành thời gian để chọn một ý, một luận điểm phổ quát mà mình thấy “nhạy cảm” để tập viết bằng những góc nhìn sâu sắc hơn. Đây sẽ được xem là một điểm sáng trong bài thi của bạn
Với phần liên hệ, thay vì ôm đồm thật nhiều tác phẩm, liệt kê nhiều cái tên nhưng chỉ để ở đấy và không có gì hơn, nên chọn một tác phẩm có sự tương quan nhất định với tác phẩm chính. Tiếp theo hãy thử phân tích một ý trong tác phẩm liên hệ xem xem nó có mối liên quan mật thiết nào với tác phẩm chính không. Từ đấy có thể rút ra những chiêm nghiệm về văn chương nói chung.
Thật ra vấn đề về lý luận văn chương cũng được rút ra từ những nghiên cứu, quan sát về các tác phẩm văn học và ngược lại. Thay vì viết tác phẩm một đường, lý luận một nẻo thì việc rút ra chiêm nghiệm về văn chương từ những so sánh về hai tác phẩm sẽ khiến người chấm ấn tượng hơn với góc nhìn và kiến thức của bạn. Chung quy lại, các tác phẩm văn chương rồi sẽ giao nhau ở một điểm - đó là những vấn đề về con người.
Tập làm bài trùng với khung giờ thi thực
Đặng Khánh Linh, thủ khoa khối D01 trong kỳ thi THPT năm 2022, 3 năm liền cấp 3 đạt giải Nhì HSG cấp tỉnh môn tiếng Anh cho biết, sẽ học Toán khi cảm thấy đầu óc đủ nhanh nhạy và đủ căng để giải được những bài toán khó; học Tiếng Anh những lúc cần sự nhẹ nhàng và thoải mái; học Văn vào buổi sáng sớm và luyện viết vào buổi tối để tập trung cảm thụ.
Khánh Linh là thủ khoa khối D01 trong kỳ thi THPT năm 2022 và 3 năm liền cấp 3 đạt giải Nhì HSG cấp tỉnh môn tiếng Anh. Ảnh: NVCC
Theo Linh, trong suốt thời gian ôn thi, em đã tập làm bài trùng với khung giờ thi thực (để tránh bỡ ngỡ và đúng nhịp sinh học trong ngày); đặt đồng hồ để đo thời gian làm bài (để chủ động phân bổ thời gian cho các phần của đề thi), tận dụng máy tính để kiểm tra ngay đáp án môn Toán.
Đối với môn Toán, Linh luôn ưu tiên việc nghe giảng, hoàn thành những bài tập mà bản thân cảm thấy quan trọng, nắm chắc phần kiến thức được thầy cô nhấn mạnh. "Còn với môn tiếng Anh, em nghĩ 2 yếu tố quan trọng nhất chính là chăm chỉ và quyết tâm. Vì hầu hết các dạng bài trong đề thi yêu cầu khá nhiều vốn từ vựng. Và để có thể nhớ được khối lượng từ vựng cũng như thành ngữ, cụm từ ngữ một cách chắc chắn phải chăm chỉ ôn đi ôn lại.
Ngoài ra, em áp dụng phương pháp spaced repetition (lặp lại khoảng cách) để ôn lại từ vựng cách ngày, cách tuần và thậm chí cách tháng cũng phải mở sổ từ vựng ra ôn lại", Linh chia sẻ.
Xác định "điểm rơi phong độ"
Chia sẻ một số kinh nghiệm luyện thi, em Hoàng Quý Dương, sinh viên 5 tốt trường Đại học Ngoại thương cho rằng, mỗi sĩ tử đều nên rút ra những “điểm rơi phong độ” từ quá trình ôn tập của mình trong suốt năm vừa rồi. Việc xác định điểm rơi này sẽ càng quan trọng với các câu vận dụng cao ở môn học có đặc thù đòi hỏi nhiều tư duy như Toán.
"Tuy em không phải một người có tư duy Toán xuất sắc nhưng để đạt điểm cao môn Toán trong kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ yêu cầu nhiều về sự cẩn thận và mài giũa tỉ mỉ. Nếu không sai ẩu thì ngưỡng điểm 8 sẽ nằm trong tầm tay, có thêm chút may mắn có thể đạt 9+", Dương nói.
Hoàng Quý Dương là sinh viên 5 tốt của trường Đại học Ngoại thương. Ảnh: NVCC
Nam sinh nhớ lại, khi lên lớp 12 em mới lựa chọn khối thi nên bắt đầu tập trung ôn luyện muộn hơn so với các bạn đồng trang lứa. Trong giai đoạn ôn thi, các điểm thi thử sẽ khiến tâm trạng bản thân rất xáo trộn, vì vậy, Dương cho rằng các sĩ tử nên giữ được bình tĩnh để những lo lắng không làm ảnh hưởng đến kết quả bài thi chính thức.
"Chỉ chưa đầy 3 tuần nữa kỳ thi đại học sẽ bắt đầu, do đó việc quản trị tâm lý có vai trò quan trọng hơn cả. Với nhiều áp lực từ gia đình, bạn bè, thầy cô... nhưng lớn nhất có lẽ đến từ chính kỳ vọng bản thân.
Vì vậy, các sĩ tử hãy trấn an bản thân bằng cách xây dựng niềm tin vào chính mình, học cách chấp nhận kết quả và đặt ra nhiều lựa chọn dự phòng. Bởi hiện nay có rất nhiều trường Đại học để lựa chọn, chỉ cần bạn có tinh thần cầu tiến, sự chăm chỉ, bạn sẽ tỏa sáng", Dương nói.