Làm “lái buôn” vùng cao
Nhiều người biết vợ chồng Bùi Bài Bình lụi hụi bán cà phê suốt hơn hai mươi năm. Lý do đơn giản: “Lương hai vợ chồng không đủ sống, huống hồ còn nuôi con nên chúng tôi bán cà phê để lo cho hai đứa ăn học”. Bây giờ, Bùi Bài Bình đã chính thức “giải nghệ” bán quán vì hai con của anh đã lớn, bản thân anh chắc cũng đã có nhu cầu được thong thả. Những ngày không đóng phim, buổi sáng anh dậy muộn, ra quán uống cà phê, lắng nhìn dòng đời trôi trên phố, rồi đọc sách, xem phim để biết “thiên hạ” diễn như nào còn trầm trồ hoặc lắc đầu không phục.
Chẳng phải lúc nào Bùi Bài Bình cũng “đắt khách”, có khi vài ba năm anh không tham gia bất kể bộ phim nào. Ngay cả bây giờ, có được diễn, Bùi Bài Bình cũng khó nhận được vai chính: “Vai chính để cho các bạn trẻ, ngoài hai mươi đến ba mươi”. Thời nào cũng vậy, phim ảnh thiếu gái xinh, trai đẹp, kém hấp dẫn hơn hẳn. Thế nên, Bùi Bài Bình cũng không buồn, vì ai chẳng có một thời trẻ trai. Hơn nữa, “đất” diễn hẹp mới biết tài diễn viên. Đây là lúc Bùi Bài Bình “trổ” nghề. Mới rồi, anh đã nhận lời tham gia hai vai thứ chính ở hai bộ phim truyền hình dài tập: Chuyện tình bên đồng hoa tam giác mạch và Thời chúng ta đang sống.
Khán giả yêu phim ảnh từng biết đến Bùi Bài Bình qua vai Hòa, người đàn ông trí óc không bình thường trong “Mùa ổi”, vai Tòng gian ác trong “Ma làng”, vai Khuếnh trong “Gió làng Kình”, cũng một vai phản diện… Lần này, khán giả sẽ gặp Bùi Bài Bình trong vai một người đàn ông dân tộc thiểu số, xuất thân buôn trâu, buôn bò… Sẽ có người thắc mắc, chuyên đóng vai hiền lành, ngu ngơ như anh liệu nhập vai buôn bán có hợp?
NSND đùa: “Lái buôn ở vùng cao chắc cũng ngu ngơ như tôi thôi”. Song Bùi Bài Bình đã thắng trong những vai phản diện thì khán giả cũng có quyền tin tưởng anh sẽ tiếp tục thành công trong vai lái buôn người Mông. Không ít diễn viên khi vào vai dân tộc thiểu số thường hời hợt, không tìm hiểu văn hóa vùng miền, dẫn đến mất thiện cảm ở người xem.
Bùi Bài Bình cho biết, “Chuyện tình bên đồng hoa tam giác mạch” được quay suốt 6 tháng, anh cũng đã nghiên cứu về tính cách và lối sống của người dân tộc thiểu số vùng cao để vai diễn của mình thuyết phục nhất có thể. Tiết lộ về bộ phim truyền hình dài tập này, Bùi Bài Bình bật mí: “Phim đan xen giữa mơ ước của người nhiều tuổi với đam mê của lớp trẻ bây giờ. Phim có nhiều bi kịch, còn vai diễn của tôi chắc chắn là vai được”.
“Lớp trẻ bây giờ ăn sẵn, người như nào đóng vai như thế”.
NSND Bùi Bài Bình
Ngược lại, bộ phim “Thời chúng ta đang sống” đi vào một đề tài “cổ”: Câu chuyện bán nhà ở một gia đình có 5 anh em, Bùi Bài Bình vào vai anh cả. Không giống như nhiều người quan niệm phim ảnh chủ yếu để giải trí, NSND lại thích những bộ phim có độ sâu, có triết lí và phải truyền tải một thông điệp nào đó: “Bộ phim dài tập “Thời chúng ta đang sống” dễ xem. Chuyện bán nhà chỉ là cái khung trong đó được lồng nhiều hoàn cảnh. Phim gợi cho lớp trẻ về nếp sống, lối nghĩ của những thế hệ đi trước”.
Anh tâm sự: “Trong nền kịch bản bây giờ tìm được một vai hay, đặc sắc rất khó nhưng với một kịch bản tương đối, nếu đạo diễn, diễn viên cùng góp sức bù vào thì cũng ra một bộ phim xem được. Làm phim chiều lòng được tất cả các khán giả là điều gần như không tưởng”.
Bùi Bài Bình có hai con trai, trong đó con út đi theo nghệ thuật. Hiện nay, con trai Bùi Bài Bình đang học đạo diễn. Nhận xét về diễn viên trẻ, Bùi Bài Bình cho biết: “Các em bây giờ sung sướng hơn thời chúng tôi, nhiều phim để đóng hơn thời chúng tôi.
Cuộc sống bây giờ cũng phong phú hơn ngày trước nhiều, thông tin cũng nhiều hơn. Ngày xưa làm sao có nhân vật con nhà giàu lái ô tô như bây giờ, chỉ toàn nhân vật bộ đội, trí thức”. Tuy nhiên NSND cũng chỉ ra hạn chế của họ: “Lớp trẻ bây giờ ăn sẵn, người như nào đóng vai như thế. Không có chuyện một cô hiền lành đóng vai nanh ác, hay một cô nanh ác đóng vai hiền lành, tử tế. Các em chưa làm được những vai như thế hoặc đạo diễn chưa đủ bản lĩnh để mời”.
Phía sau giải thưởng
Nhận mình hết thời không có nghĩa Bùi Bài Bình hết khát khao, trăn trở với nghề. Anh không học đạo diễn như những diễn viên lớn tuổi, một phần vì… lười, phần khác vì anh chỉ thích làm diễn viên. Năm ngoái, khi tái xuất với điện ảnh trong vai Bác Hồ ở bộ phim “Nhà tiên tri”, anh làm người yêu điện ảnh dậy sóng với diễn xuất xứng đáng với danh nghệ sỹ gạo cội.
Với vai diễn ấn tượng trong đời, Bùi Bài Bình chấp nhận hy sinh nhiều thứ: Mài răng khểnh, hạ nhiều cân để có được thân hình gày gò… Với vai diễn này, anh đã lập kỷ lục về cát-xê, đóng “Ma Làng”, “Gió làng Kình” Bùi Bài Bình chỉ nhận 500-600 ngàn đồng/ tập phim. Với vai diễn Bác Hồ trong phim nhựa “Nhà tiên tri” anh nhận được cát - xê 100 triệu đồng, trừ thuế còn 90 triệu đồng.
Đặc biệt, anh được đánh giá là một trong những gương mặt sáng giá nhất tại LHP Việt Nam 2015. Nhưng cuối cùng Bùi Bài Bình ra về tay trắng. Nói về thất bại này, nghệ sỹ không khỏi chạnh lòng: “Không phải xem thường diễn viên khác đóng Bác Hồ nhưng khi xem “Nhà tiên tri” ai cũng thấy, đây là một vai diễn đạt của tôi. Tôi đã nỗ lực giảm 6kg, chỉ còn 50 kg, rằng khểnh phải đắp và mài, cất công học ngoại ngữ, tập từ dáng đi, giọng nói của Bác…
Đằng sau giải thưởng bao giờ chẳng có nhiều chuyện, chắc người ta nghĩ tôi được giải rồi, lại NSND rồi, được thêm giải nữa cũng chẳng để làm gì”. Nhìn sang các bộ phim được ghi nhận, NSND ngậm ngùi: “Những thứ có giá trị đích thực không chối cãi thì ít thôi, như “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh”, không ai phủ nhận được. “Đời của Yến”, không ai phủ nhận được. Còn những phim thuộc dòng chính thống người ta dễ phủ nhận”.
Bùi Bài Bình trong vai người đàn ông dân tộc Mông.
Sau phim “Nhà tiên tri”, Bùi Bài Bình cũng nhận được lời mời vào vai Bác Hồ lần nữa ở bộ phim nhựa khác song anh đã từ chối, mặc dù hiện tại cân nặng của anh phù hợp để vào vai mà không cần ép cân (sau khi ép cân để đóng phim Nhà tiên tri, cân nặng Bùi Bài Bình không trở lại, cũng như những chiếc răng khểnh của anh đã biến mất vĩnh viễn, vì bị mài). Tết năm nay, khán giả sẽ gặp lại Bùi Bài Bình với màu sắc mới mẻ: Diễn hài.
Hướng ngoại
Bùi Bài Bình không bỏ được tật xấu như hút thuốc và thức khuya. Những khi không bận làm phim anh thường thức xem phim đến tận hai, ba giờ sáng. Anh từng ngưỡng mộ nhiều diễn viên Việt ở thế hệ vàng: Trà Giang, Lâm Tới… và nhiều diễn viên thế hệ cũ của Liên Xô và Pháp. Bùi Bài Bình còn quan tâm cả những ngôi sao Hollywood, đặc biệt yêu mến ngôi sao kỳ cựu Marlon Brando với vai diễn để đời, bố già trong bộ phim cùng tên. Anh cũng dành thiện cảm cho những ngôi sao trẻ tuổi như Leonardo DiCaprio. Theo anh, ngôi sao người Mỹ đã có cuộc “vặn mình” trong diễn xuất thật ngoạn mục, sau bộ phim Titanic đình đám.
Một trong những thú giải trí khác của Bùi Bài Bình là đọc sách. Ở tuổi này, anh không dành nhiều thời gian đọc các tác phẩm văn học kinh điển như trước mà dành thời gian nghiền ngẫm tạp chí của nước ngoài, được dịch ra tiếng Việt, từ tạp chí nghệ thuật đến những tạp chí thiết thực với đời sống.
Trong dàn diễn viên cùng thế hệ, Bùi Bài Bình chơi khá thân với Vũ Đình Thân “Ông cố vấn”. Họ cùng có hai con trai như nhau. Vũ Đình Thân đã lên chức ông nội, nhiều năm nay không chịu tái xuất màn ảnh, không chịu trổ tài đạo diễn. Đã nhiều lần Bùi Bài Bình “kích động” Vũ Đình Thân trở lại với phim ảnh, anh khuyến khích “Ông cố vấn” cứ nhận làm phim, có gì anh sẽ đứng đằng sau hỗ trợ với vai trò phó đạo diễn. Thế nhưng Vũ Đình Thân vẫn kiên quyết “ở ẩn”. Anh cười: “Tôi vẫn còn “ham rong ruổi” hơn so với những diễn viên cùng thế hệ mình”.
Bùi Bài Bình mơ ước có những kịch bản “hiểm” để được vào những vai gai góc. Ngoài những vai diễn hiền lành đặc trưng, anh cũng từng nhập vai tướng cướp, Nhị đại ca, trong phim “Dòng sông vàng”. Với những bạn trẻ mong muốn trở thành diễn viên Bùi Bài Bình có lời khuyên: Nhất định các bạn phải có năng khiếu mới nên theo nghiệp diễn. Khi đã có năng khiếu, có đam mê, hãy tích lũy vốn sống qua từng ngóc ngách cuộc đời.
Sinh ra và lớn lên ở Hà Nội trong một gia đình công nhân nhưng ngay từ bé anh đã được bố mẹ cho học nhiều môn nghệ thuật: sáo, harmonica, đàn… Nhưng cậu bé Bình vẫn mê phim nhất, thường xem “chui” ở rạp Tháng Tám, rạp Kim Đồng. Bùi Bài Bình trăn trở, phim ảnh bây giờ quên mất việc truyền tải lối sống, tính cách đẹp đẽ của người Hà Nội xưa cho thế hệ sau.