Cầu nối văn hóa giữa Bắc Trung Bộ và Bắc Bộ
Cảnh Tràng An nhìn từ trên cao.
Trao đổi với PV Tiền Phong, Giáo sư - Tiến sĩ Khoa học Vũ Minh Giang nhấn mạnh, vị trí đặc biệt của Ninh Bình trong dòng chảy lịch sử và văn hóa dân tộc. Theo ông Vũ Minh Giang, vùng châu thổ sông Hồng được xem là cái nôi của người Việt, với các vùng trọng yếu như Kinh Bắc (phía Bắc), Sơn Tây (phía Tây), Hải Đông (phía Đông) và Sơn Nam (phía Nam sông Hồng) – nơi bao gồm Hà Nam, Nam Định và một phần hiện nay thuộc Ninh Bình.
Ninh Bình không chỉ là một tỉnh nằm giữa Bắc Trung Bộ và Bắc Bộ, mà còn là vùng đất giao thoa văn hóa đặc sắc, góp phần quan trọng vào sự phát triển chung của đất nước. Trong lịch sử, khu vực Nam Định, Hà Nam và Ninh Bình từng được hợp nhất thành tỉnh Hà Nam Ninh, với Nam Định đóng vai trò là trung tâm đầu não nhờ có nền công nghiệp, thương nghiệp, hạ tầng phát triển – trở thành một trong ba đô thị lớn nhất miền Bắc cùng với Hà Nội và Hải Phòng trước năm 1975.
Thuỷ Đình là địa điểm được nhiều du khách check-in khi dạo quanh sông nước Tràng An.
Sau khi tách tỉnh, cả Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình đều có những bước phát triển đột phá. Đặc biệt, Ninh Bình chọn hướng đi tận dụng các giá trị văn hóa - lịch sử đặc sắc, khai thác tiềm năng của một trung tâm từng tồn tại từ lâu đời và từng là cố đô của nước Đại Cồ Việt.
Cái nôi của quốc gia Đại Cồ Việt và nền văn minh Đại Việt
Khung cảnh tại khu vực Tam Cốc.
Giáo sư Vũ Minh Giang nhấn mạnh, sau chiến thắng Bạch Đằng năm 938, Ngô Quyền đã giành lại độc lập, đặt nền móng cho một quốc gia hoàn chỉnh với hệ thống quan lại, tên quốc gia, tài chính và chính trị ổn định. Tuy nhiên, phải đến khi Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước và lên ngôi Hoàng đế, Ninh Bình mới thực sự bước vào thời kỳ tái lập quốc, trở thành kinh đô của Đại Cồ Việt, mở ra giai đoạn chuyển tiếp sang nền văn minh Đại Việt huy hoàng.
Chính tại Hoa Lư, nhiều danh nhân kiệt xuất đã góp phần đặt nền móng cho sự phát triển của đất nước. Một trong những nhân vật tiêu biểu là Lưu Cơ, người giữ trọng trách quan trọng trong triều đình. Khi nhà Lý lên ngôi, vùng đất này tiếp tục đóng vai trò chiến lược, nơi Thái sư Lưu Cơ được giao nhiệm vụ trấn giữ Thăng Long, chuẩn bị cho sự kiện lịch sử vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long vào năm 1010.
Quần thể chùa Bái Đính.
Không chỉ là một trung tâm chính trị trong lịch sử, Hoa Lư – Ninh Bình còn từng là sở trấn trị từ thời Pháp thuộc, đóng vai trò đầu mối quan trọng trong hệ thống quản lý hành chính vùng Nam sông Hồng. Nhờ vị trí địa lý thuận lợi, nơi đây còn là điểm giao thông huyết mạch với quốc lộ chính chạy qua, và trong tương lai sẽ có thêm đường sắt tốc độ cao kết nối các trung tâm kinh tế lớn.
Trung tâm văn hóa - du lịch tầm vóc quốc tế
Khu vực bến thuyền Tràng An.
Với vị trí đặc biệt, Ninh Bình không chỉ là cầu nối giao thương mà còn là nơi giao thoa văn hóa giữa Bắc Trung Bộ và Bắc Bộ. Đặc biệt, khu danh thắng Tràng An đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới, thu hút ngày càng nhiều du khách trong nước và quốc tế.
Nhờ khai thác hiệu quả lợi thế này, Ninh Bình đã vươn lên trở thành một điểm đến mang tính chất đô hội, xứng đáng là trung tâm không chỉ của tỉnh Ninh Bình mà còn của cả vùng đất phía Nam sông Hồng.
Mùa vàng trên cánh đồng Tam Cốc.