Khi người có mái tóc dài nhất Việt Nam qua đời, 4 năm qua căn nhà cấp 4 ven quốc lộ 80 của gia đình ông Trần Văn Hay ít người lui đến. Hàng ngày chỉ có người vợ 75 tuổi Nguyễn Thị Hoa ra vào thắp hương thờ chồng, rảnh rỗi bà đi thăm con cháu hoặc đón xe ra TP Rạch Giá (Kiên Giang) làm công hỏa cho chùa.
Anh Trần Văn Út (35 tuổi, ngụ ấp Hòa An, xã Mong Thọ, huyện Châu Thành, Kiên Giang) là con trai út của cụ Hay. Vợ chồng nghèo cùng làm phụ hồ nuôi 2 con ăn học.
"Từ ngày cha mất, mẹ tôi không còn giúp ông bốc thuốc. Bà thường xuyên đi xin quần áo cũ của con cháu để mang ra chùa cho người nghèo. Hôm nào về, bà qua nhà tôi ăn cơm và dù sát vách nhưng vẫn khóa cửa nhà bên cẩn thận vì sợ mất mái tóc dài kỷ lục Việt Nam của cha", anh Út kể.
Vợ chồng cụ Hay quê gốc Hòa An, cách TP Rạch Giá gần 20 km. Hồi thanh niên ông Hay cắt tóc bình thường, sức khỏe cường tráng, ăn nói thật thà nên chiếm được cảm tình cô gái cùng xóm vào năm 21 tuổi. Cưới nhau, bà Hoa sinh cho ông 6 cô con gái, mãi đến sau ngày giải phóng, 2 người mới "mót" được cậu Út để nối dõi tông đường.
Theo người vợ, sau 2 năm cưới nhau ông Hay bị bắt quân dịch. Nhà cầm quyền thấy tóc ông hơi dài nên yêu cầu cắt gọn. Cắt xong, qua ngày sau ông bệnh liệt giường buộc phải trả về.
Về nhà tự bốc thuốc nam uống giúp ông Hay khỏe lại. Ba tháng sau ông nhờ hàng xóm cắt tóc thì lại bệnh tiếp khiến gia đình lo lắng. Tiếp tục uống thuốc nam hái về từ rừng để trị bệnh, ông Hay qua khỏi và tiếp tục bệnh liệt giường lần thứ 3 khi cầm kéo cắt thử một nhúm tóc sau gáy.
"Sau lần đó chồng tôi sợ cắt tóc thật sự. Khi con gái đầu lòng chào đời, ông ấy nói cắt tóc là bị bệnh thì làm sao nuôi được vợ con. Thấy vậy tôi với chồng bàn tính rồi thống nhất không cắt tóc nữa", bà Hoa nói và cho biết năm ấy ông Hay 25 tuổi.
Bà Hoa đặt ảnh của mình bên di ảnh chồng. Ảnh do gia đình cung cấp.
Suốt 50 năm sau đó ông Hay luôn khỏe mạnh, mái tóc dài tự xoắn gọn vào nhau như con trăn dài 6,8 m. Mười năm trước, Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục cho ông Hay là người có mái tóc dài nhất Việt Nam.
"Khi đó tóc ba tôi dài 6,2 m. Bốn năm trước lúc ông mất tóc dài ra 6,8 m, nặng gần 10 kg. Ba nói cả đời bốc thuốc cứu người nhưng vẫn nghèo nên tài sản quý nhất là mái tóc, muốn giữ lại cho con cháu làm kỷ vật", con trai đích tôn của cụ Hay nói và cho biết có người muốn mua mái tóc với giá 50 triệu đồng để trưng bày nhưng gia đình không đồng ý.
Theo anh Út, do tóc quá dài và nặng nên lúc còn sống mỗi khi tắm cụ Hay thường nhờ vợ hoặc con trai vác "bảo vật" đứng bên ngoài nhà vệ sinh với cánh cửa khép hờ. Khi ngủ, ông đặt tóc nằm cuộn tròn cạnh người giống như đang ngủ cùng con trăn to bằng bắp chân.
"Ra khỏi nhà ba tôi dùng khăn quấn lại một khối tóc to tướng trên đầu. Một điều rất lạ là đến khi mất tóc ông ấy vẫn đen, dù râu bạc trắng. Suốt 50 năm cha tôi không cắt tóc, không gội đầu mà tóc vẫn mọc tốt", anh Út cho biết.
Sau khi ông Hay qua đời, chính quyền địa phương hỗ trợ gia đình nghèo này gần 20 triệu đồng để sửa lại nhà cho bà Hoa có nơi thờ chồng tươm tất. Các con thấy vậy đã góp thêm tiền để anh Út xây nhà gần 50 triệu đồng.
Bà cụ lắp cửa kính để bảo vệ mái tóc kỷ lục.
Do thường xuyên đi vắng nên mái tóc quý của chồng được bà Hoa đặt trong tủ thờ có khóa cẩn thận. Nhìn xuyên qua kính mọi người cứ tưởng là con trăn cuộn tròn. Hiện nay tóc chuyển dần sang màu nâu, không đen như lúc mới cắt khỏi người cụ Hay.
Giờ đây khách đến thăm, bà Hoa đều cho nhìn qua kính, ít khi mở tủ dù mọi người cố gắng thuyết phục vì cụ bà sợ làm hỏng tóc chồng.