Việt Nam có đặc thù là trải qua một giai đoạn chiến tranh nên khởi đầu ngành giáo dục (GD), những người có kiến thức, hiểu biết được huy động đi làm giáo dục. Chính vì vậy, chúng ta đã có một thế hệ nhà giáo rất giỏi, tâm huyết với nghề, học sinh được thừa hưởng sự dạy dỗ từ những thầy giáo thực sự là kho tri thức để làm điểm tựa và các thầy đóng vai trò là người khơi dậy tiềm năng của học sinh. Tình cảm thầy trò ngày xưa sâu nặng, đến bây giờ, nhiều thầy cao tuổi, không dạy nữa nhưng học sinh vẫn rất quý trọng.
Nghề làm thầy trước kia, sống trong một xã hội bao cấp, nhìn trước ngó sau, ai cũng như ai, người làm thầy toàn tâm toàn ý vào công việc dạy người, dạy chữ.
Nay, xã hội có nhiều thay đổi và nhiều điều đã trở thành xưa khác. Về mặt lý thuyết, và cả thực tế, vai trò của giáo dục chưa lúc nào bị xem nhẹ. Tuy nhiên, thực tế đời sống khác so với điều người ta mong muốn. Hiện nay, về mặt đường lối thì giáo dục và khoa học công nghệ vẫn là quốc sách, thầy cô giáo vẫn được tôn trọng… nhưng, trên thực tế không có người giỏi làm giáo dục - những người giỏi không tha thiết với việc làm nghề dạy chữ. Đây là một thiệt thòi lớn cho giáo dục. Cái khác nữa là, những người làm giáo dục không chuyên tâm vào công việc vì còn phải lo cuộc sống do đồng lương thấp.
Cái gốc của vấn đề là, giáo dục của chúng ta đáng nhẽ bước vào cơ chế thị trường thì phải tuân theo quy luật tích cực của cơ chế thị trường là: luôn luôn phải tạo ra giá trị hôm nay tốt hơn hôm qua và ngày mai phải tốt hơn hôm nay. Chúng ta đều thấy chất lượng giáo dục hiện nay không làm cho người ta yên tâm, không đáp ứng được yêu cầu của xã hội hiện đại. Ai làm nên chất lượng giáo dục? Đó là các thầy cô giáo, ông hiệu trưởng, các nhà trường chứ không phải Bộ GD&ĐT, nhưng, cơ chế để cho các nhà trường tự chủ chưa có và nhà trường không thể chọn được những người giỏi vào làm thầy vì chính điều này.
Nói đến bằng cấp nhà giáo thì thầy cô nào cũng có đủ nhưng năng lực phẩm chất thực sự của họ đến đâu chưa được kiểm định, đánh giá chính xác.
Chúng ta đang thả nổi cho những mặt tiêu cực của cơ chế thị trường lấn át, không tuyển chọn gì cả nên mới có hiện tượng cô giáo mầm non đánh trẻ như thế, mới có việc lợi dụng bắt học sinh đi học thêm, mua bằng bán điểm, thầy đánh học trò hoặc ngược lại…
Làm nghề bây giờ khó khăn hơn rất nhiều.