Đóng dấu mật cả danh sách vụ trưởng
Ngày 22/11, Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, đảm bảo cân đối giữa việc bảo vệ lợi ích nhà nước với quyền tiếp cận thông tin của người dân là việc khó nhưng phải làm, để khắc phục những hạn chế từ tổng kết 15 năm thực hiện Pháp lệnh Bảo vệ bí mật nhà nước.
Bà Nga phản ánh, hiện có những văn bản mật của cơ quan quan trọng được chụp đưa lên cả không gian mạng, làm ảnh hưởng tới quyền, lợi ích của nhà nước, của quốc gia. Ngược lại, có tình trạng lạm dụng luật, đóng dấu mật vào những văn bản không mật. “Có cơ quan đóng dấu mật vào cả danh sách vụ trưởng hiện hành. Cái này có gì đâu mà mật? Rồi có bộ lại đóng dấu mật cả vào văn bản trả lời chất vấn dù không có thông tin mật, làm cho đại biểu Quốc hội không thể trả lời cử tri”, bà Nga nêu.
Cũng theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, ngay ở các phiên thảo luận về báo cáo công tác tư pháp tại hội trường Quốc hội, được truyền hình trực tiếp nhưng các đại biểu Quốc hội lúng túng vì nhận được báo cáo của các cơ quan đóng dấu mật. “Các cơ quan đóng dấu mật mà chúng tôi không đóng thì cũng rất khó. Nhưng khi tra các văn bản quy định thì đại đa số không mật nữa”, bà Nga chia sẻ.
Theo bà Lê Thị Nga, hiện đang có nhiều cơ quan, bộ ngành lạm dụng bảo mật để không công khai nhiều thông tin, gây ảnh hưởng đến công tác phòng chống tham nhũng. Nguy hiểm hơn, việc lạm dụng dấu mật còn đẩy một số người dân, một số hoạt động nghề nghiệp vào tình trạng dễ bị quy chụp.
“Qua theo dõi một số vụ án và thấy một số cá nhân rơi vào vòng lao lý trong những trường hợp văn bản quy định về bảo mật không rõ ràng. Một số phóng viên báo chí, thậm chí một số cán bộ, công chức trên thực tế đã bị quy làm lộ mật”, bà Nga nêu dẫn chứng, và đề nghị làm rõ các điều liên quan tới phân loại, danh mục, điều cấm trong dự thảo luật cho rõ ràng, minh bạch.
Có bí mật giải ngay, nhưng có bí mật vĩnh viễn
Đề cập quy định giải mật, đại biểu Nguyễn Mai Bộ, Phó Chánh án Tòa án Quân sự Trung ương cho rằng, quy định này trong dự luật chưa rõ ràng. Theo ông Bộ, có những bí mật nhà nước đương nhiên được giải mật bởi sự kiện pháp lý. Như vừa rồi kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh liệt sĩ, kế hoạch lãnh đạo Đảng, Nhà nước đi dự các điểm cầu truyền hình là bí mật, nhưng khi người dẫn chương trình giới thiệu, đương nhiên sự kiện pháp lý đã được “giải mật”. Do vậy quy định bảo mật 10 - 20 năm không cần thiết.
Tuy nhiên, theo ông Bộ, cũng có bí mật nhà nước cần giữ vĩnh viễn, ví như Sở chỉ huy Bộ Quốc phòng, chỉ rất ít người được biết. Đó là công trình tuyệt mật, vậy làm sao nói 30 năm sẽ giải mật? Do vậy phải tính đến có những bí mật là vĩnh viễn.
Đại biểu Cao Thị Xuân (Thanh Hóa) cũng chỉ ra bất cập khi quy định tới 63 danh mục bí mật nhà nước của 63 tỉnh, thành phố. Điều này dễ dẫn đến lạm dụng, kể cả lợi dụng để bưng bít, che giấu thông tin gây bất lợi cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận. Theo bà Xuân, 63 tỉnh, thành chỉ nên dùng chung một danh mục “bí mật nhà nước”.
Tiếp thu các ý kiến khi giải trình tiếp thu, Bộ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Tô Lâm nhấn mạnh, khi hội nhập mở rộng, Đảng, Nhà nước luôn xác định bảo vệ bí mật nhà nước là đặc biệt quan trọng, nhất là với quốc phòng an ninh. Bộ Công an đã xây dựng dự án luật với tinh thần tăng cường bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của cá nhân, tổ chức, đồng thời nâng cao hiệu quả bảo vệ bí mật nhà nước, bí mật quốc phòng an ninh.