UTĐTT là bệnh phát sinh bởi các tế bào ác tính hình thành từ các mô của đại trực tràng. Nhìn chung, UTĐTT là bệnh của người già. Nguy cơ UTĐTT tăng nhanh khi bước qua tuổi 50, hơn 90% UTĐTT được chẩn đoán ở tuổi 50 trở lên.
Theo Ts. BS Nguyễn Quang Thái – Trưởng khoa Phẫu thuật Tổng hợp BV K Trung ương, chế độ ăn cũng như lối sống của chúng ta đóng vai trò quan trọng nhất trong sự hình thành và tiến triển của ung thư đại trực tràng. Ăn quá nhiều chất béo, thịt, mỡ sẽ có nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng, nhất là lại không ăn chất xơ, rau hoặc quá ít vận động, quá béo.
Cũng như một số các loại ung thư khác, ung thư đại trực tràng cũng có đặc tính di truyền. Nghĩa là nếu có tiền sử gia đình bị ung thư đại trực tràng sẽ có nguy cơ cao bị ung thư này. Ví dụ điển hình nhất là bệnh đa polyp, nếu không được chẩn đoán và phẫu thuật kịp thời, bệnh nhân sẽ chết vào lứa tuổi 35 – 40.
Ngoài ra, người bị viêm đường ruột như bệnh Crohn hay viêm loét đại trực tràng mạn tính cũng sẽ có nguy cơ bị ung thư cao hơn.
Vì đặc tính di truyền gen sinh ung thư đại trực tràng, ung thư vú, ung thư buồng trứng và ung thư nội mạc tử cung cùng nằm trên một nhiễm sắc thể, do vậy người có tiền sử bị ung thư vú, buồng trứng hoặc nội mạc tử cung dễ bị ung thư đại trực tràng hơn và ngược lại.
Các triệu chứng thường gặp là thay đổi đại tiện, khi thì táo bón, lúc tiêu chảy. Đi ngoài phân máu ở giai đoạn tiến triển là một trong những dấu hiệu đáng tin nhất của ung thư đại trực tràng, đặc biệt khối u nằm càng gần hậu môn, thì triệu chứng này càng rõ. Mất máu lâu ngày, bệnh nhân có thể sẽ cảm thấy mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt và nặng hơn là khó thở. Thay đổi khuôn phân, phân có thể nhỏ lại.
Còn theo PGS.TS. Nguyễn Xuân Ninh – Trưởng khoa Dinh dưỡng Bv Đa khoa Medlatec, hiện nay, tỷ lệ ung thư đại trực tràng tiếp tục gia tăng ở các nước đang phát triển bởi thực phẩm bẩn. Hàm lượng chất bảo quản thực vật có trong rau, củ hay như chất tăng trọng, chất tạo nạc trong thịt lợn, các chất kích thích khiến nhiều người mắc ung thư.
Theo PGS. Nguyễn Xuân Ninh, những thực phẩm lên men, thực phẩm muối, thực phẩm chế biến sẵn tồn dư nhiều chất bảo quản như: thịt muối, dưa muối, cà, cá muối, thịt hun khói, xúc xích, xì dầu…. Theo nghiên cứu, tỷ lệ người các nước Châu Âu thường ăn các đồ muối và Trung Quốc ăn xì dầu là những nơi có số người mắc ung thư đại trực tràng cao.
Tuy nhiên, không phải tuyệt đối kiêng hoàn toàn những thực phẩm này. Những thực phẩm này vẫn có lợi ích cho sức khỏe. Nên chú ý không ăn nhiều, ăn triền miên, kéo dài như: ngày nào cũng ăn dưa, cà muối, ăn xì dầu….
Những chất làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng là: đạm, thịt , mỡ, nhiều chất bột, những chất sinh ra nhiều năng lượng…Hút thuốc lào, thuốc lá cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới ung thư đại trực tràng.
Nhiều người quen ăn nóng nhưng nóng quá rất nguy hại khiến cho dạ dày , thực quản có thể bị bỏng triền men, kéo dài, gây viêm loét, dẫn tới ung thư.