Nhân kỷ niệm ngày giải phóng thành phố Đà Nẵng 29/3, 5 năm Nhà Trưng bày Hoàng Sa khánh thành và hoạt động (28/3/2018-28/3/2023), Trung tâm Lưu trữ quốc gia I (Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước) phối hợp với UBND huyện Hoàng Sa tổ chức Triển lãm “Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn”.
Pa-nô trưng bày triển lãm “Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn”.
Nhìn lại lịch sử, Đà Nẵng ngày càng có vai trò quan trọng trong sự phát triển của nước ta. Giữa thế kỷ XVI, Đà Nẵng là tiền cảng trung chuyển hàng hóa, sửa chữa tàu thuyền, sang thế kỷ XVIII đã trở thành thương cảng. Sau khi vua Minh Mạng có lệnh chỉ cho thương thuyền phương Tây vào cửa Hàn buôn bán thì Đà Nẵng trở thành thương cảng lớn nhất miền Trung.
Đà Nẵng còn là nơi “hải cương trọng địa”, là cửa biển “tối vi xung yếu”, giữ vị trí chiến lược trong quân sự, quốc phòng. Vì vậy, các vua nhà Nguyễn sớm cho xây dựng hệ thống phòng thủ ở vùng ven biển với các thành đài, đồn bảo kiên cố và trang bị vũ khí, súng pháo, đại bác để phòng bị.
Song song với việc xây dựng các công trình phòng ngự, triều Nguyễn thường xuyên tổ chức hoạt động tuần tra trên biển kết hợp thao diễn thủy quân, kiểm tra tàu nước ngoài ra vào hải phận và thực hiện công tác cứu hộ, cứu nạn…
Đặc biệt, với tư duy hướng biển, các vua nhà Nguyễn đã tiếp nối truyền thống vươn khơi bám biển, phái binh thuyền vượt vạn dặm hải lý gian nan để đến xứ Hoàng Sa. Tinh thần và ý chí đó mãi là ngọn hải đăng soi sáng hải trình cho hậu thế.
Quang cảnh vùng biển Đà Nẵng xưa. Nguồn: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.
Sau bao phen “biển động”, câu chuyện của tiền nhân với biển vẫn được lưu lại trên những trang sử liệu Châu bản.
Triển lãm “Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn” công bố lần đầu gần 100 văn bản lưu hình dấu và bút tích vua phê là những sử liệu tín thực góp phần làm sáng tỏ vai trò, vị thế của vùng biển Đà Nẵng trong lịch sử và nhiều thông tin giá trị tới công chúng.
Triển lãm Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn gồm 3 phần. Phần I: Vịnh cảng vùng biển Đà Nẵng - Vị thế giao thương quan trọng thời Nguyễn. Phần II: Hoạt động đảm bảo an ninh vùng biển Đà Nẵng - Quảng Nam thời Nguyễn. Phần III: Thực thi chủ quyền trên quần đảo Hoàng Sa thời Nguyễn.
Bản phụng dụ ngày 13/7 năm Minh Mạng thứ 18 (1837) của Hà Duy Phiên, Lý Văn Phức về việc ban thưởng cho các binh dân sai phái ra Hoàng Sa làm công vụ vì đã xông pha đường biển gian lao. Nguồn: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I.
Lần đầu tiên những Châu bản này được trở về chính nơi những nhân vật, những địa danh, những sự kiện đã từng diễn ra. Những sử liệu đó đã góp phần tái hiện bức tranh chân thực và câu chuyện về truyền thống vươn khơi bám biển của tiền nhân. Đây không chỉ là câu chuyện của lịch sử mà còn là sợi chỉ gắn kết quá khứ với hiện tại và tương lai.
Bên cạnh những sử liệu Châu bản triều Nguyễn, Triển lãm cũng giới thiệu những hình ảnh về một thành phố biển đáng sống, về hình ảnh những chiến sĩ hải quân đang ngày đêm giữ vững biển đảo Việt Nam. Cùng với đó là hình ảnh của những ngư dân vùng biển đang nối tiếp truyền thống vươn khơi bám biển với những chuyến dong thuyền, thả lưới, giăng câu nơi biển khơi.
Triển lãm diễn ra từ 24-31/3/2023 tại Nhà Trưng bày Hoàng Sa (đường Hoàng Sa, phường Thọ Quang, quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng).