Di tích lịch sử quốc gia gần 400 năm 'kêu cứu'

Đình Hội Thống (còn gọi là đình Kiên Nghĩa) được xây dựng năm 1659, hoàn thành năm 1660, đến nay đã qua nhiều lần sửa chữa. Công trình tọa lạc trên khu đất rộng 2.500 m2 tại làng Hội Thống, xã Xuân Hội, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh). Đây là một trong những ngôi đình cổ xưa nhất miền quê xứ Nghệ.

Đình ngoảnh mặt hướng Tây, trước mặt là sông Lam. Công trình được xây dựng với kiến trúc kiểu chữ Nhị (chữ Hán), gồm 2 tòa chính là Nội Tẩm và Bái Đường. Hai đầu là gác chuông, gác trống.

Đình thờ thành hoàng Tô Hiến Thành, hiệu Lý thái úy Tô Đại Liêu, được sắc phong “Thượng đẳng thần”, là một hiền tướng đời nhà Lý. Từ ngoài cổng chính đi vào là hai ngôi nhà 5 gian, trước kia dùng để tiếp khách. Sau đó là khoảng sân rộng và chính điện, hạ điện.

Trong đình hiện còn lưu giữ cặp câu đối và mũ thượng triều.

Đình có 7 gian, 32 chân cột bằng gỗ lim (mỗi cột lớn chu vi đến 1,7 m). Gian chính đặt hương án, 2 gian tả - hữu đắp nổi làm nơi ngồi cho quan viên theo thứ bậc. Sân đình Hội Thống rộng, bên trái là nhà bia, bên phải là miếu thờ thổ thần. Ngoài cổng phía trước đình là khoảng ruộng rộng, hàng năm diễn ra lễ Hạ Điền, sau khi tế thần Thành Hoàng.

Do có giá trị văn hóa, lịch sử, kiến trúc nghệ thuật độc đáo, năm 1995, đình Hội Thống được Bộ Văn hóa Thông tin, nay là Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.

"Chứng kiến các hạng mục của đình ngày một xuống cấp theo thời gian, tôi rất lo lắng. Địa phương đã đôi lần tu bổ nhưng không thay đổi được nhiều. Hy vọng di tích Quốc gia được quan tâm đúng mức hơn, cùng với đó là phát huy giá trị văn hóa địa phương, lễ hội tại đình", ông Nguyễn Văn Đào (83 tuổi - người trông coi đình Hội Thống), cho biết.

Mái ngói thấm dột, xuống cấp.

Ông Trịnh Quang Luật - Chủ tịch UBND xã Xuân Hội, cho biết toàn bộ kinh phí nâng cấp sửa chữa đình Hội Thống gần 100 triệu đồng do địa phương huy động từ nguồn xã hội hóa và hỗ trợ của huyện Nghi Xuân. Tới đây, xã tiếp tục kêu gọi sự ủng hộ của con em xa quê để sửa chữa, nâng cấp một số hạng mục khác bị xuống cấp.