Chiều 20/10, Viện trưởng VKSND Tối cao Lê Minh Trí trình bày tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự (TTHS).
Với phương châm “bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở”, ông Trí cho biết, hiện lực lượng công an xã là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật.
Trên cơ sở đó, VKSND Tối cao đề xuất bổ sung quy định về trách nhiệm kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm đối với Công an xã (tương đương với trách nhiệm của công an phường, thị trấn, Đồn Công an) trong Bộ luật TTHS. Cơ quan trình khẳng định, điều này là cần thiết để tăng cường vai trò của công an xã. Đồng thời, kịp thời giảm tải khối lượng công việc hiện đang rất lớn cho cơ quan điều tra công an cấp huyện.
Theo VKSND Tối cao, nếu vẫn giữ nguyên quy định về trách nhiệm của công an xã như hiện nay sẽ không còn phù hợp. Có thời điểm số lượng tố giác, tin báo về tội phạm do công an xã tiếp nhận nhiều. Nếu sau khi tiếp nhận, ghi lời khai ban đầu và chuyển ngay cho cơ quan điều tra có thẩm quyền thì có thể dẫn đến việc phân loại chưa thực sự chính xác hoặc không kịp thời phân loại, giải quyết ngay từ cơ sở những vụ việc liên quan đến an ninh trật tự, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 hiện nay.
Với lập luận trên, VKSND Tối cao đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 146 Bộ luật TTHS theo hướng quy định: “Công an xã, phường, thị trấn, đồn công an có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho cơ quan điều tra có thẩm quyền”.
Bên cạnh đó, ban soạn thảo cũng kiến nghị sửa đổi, bổ sung khoản 1 các Điều 148, Điều 229 và Điều 247 theo hướng bổ sung căn cứ: Tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm, kiến nghị khởi tố; tạm đình chỉ điều tra và tạm đình chỉ vụ án trong giai đoạn truy tố “vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh”.
Theo VKSND Tối cao, trước tình hình thiên tai lũ lụt nghiêm trọng xảy ra ở một số địa phương thời gian qua và diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19, nhất là trong bối cảnh thực hiện triệt để việc giãn cách, cách ly theo Chỉ thị số 16 của Thủ tướng, việc khởi tố, điều tra, truy tố nhiều vụ việc, vụ án hình sự gặp khó khăn, bị trì hoãn do không thể tiến hành được các hoạt động tố tụng.
Ngoài ra, theo quy định của pháp luật, trong giai đoạn điều tra, nếu hết thời hạn điều tra mà không thể hoàn thiện được hồ sơ và thực hiện đầy đủ các hoạt động tố tụng theo luật định để chứng minh bị can đã thực hiện tội phạm thì sẽ phải đình chỉ điều tra. Điều này có thể dẫn đến bỏ lọt tội phạm, người phạm tội, phải xem xét trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, thậm chí là xử lý trách nhiệm hình sự đối với người có thẩm quyền tiến hành tố tụng…
Trên cơ sở đó, VKSND Tối cao đề nghị bổ sung quy định giao cho Viện trưởng VKSND Tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Công an và Bộ trưởng Quốc phòng quy định chi tiết việc tạm đình chỉ “vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh”.
Chiều cùng ngày, Quốc hội thảo luận tổ, cho ý kiến về những điểm mới trong lần sửa đổi này. Nói thêm về đề xuất công an xã có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo tội phạm, Viện trưởng Lê Minh Trí cho biết, ngành công an đã chuyển công an chính quy về làm công an xã, nên có sự thay đổi về chất.
Theo ông Trí, nếu xử lý tin tố giác ngay từ đầu, sẽ giảm áp lực công việc trên huyện, tỉnh. Việc bổ sung thêm lực lượng công an xã sẽ có chính danh để có trách nhiệm xử lý tin báo tố giác tội phạm, giải quyết bức xúc và giảm số vụ việc đẩy lên cấp cao hơn.