Đây là một trong những vụ án trọng điểm, thu hút sự quan tâm của đông đảo dư luận. 11 tỷ đồng chỉ dùng làm “quà vặt” được xác định là khoản tiền được nhóm quan chức vòi vĩnh nhà thầu Nhật Bản, trong quá trình thi công dự án đường sắt.
Như các vụ đại án khác, an ninh được thắt chặt trong quá trình xét xử. Các phóng viên đến toà thông tin phiên xử được cấp một tấm thẻ ra vào, sau khi đệ trình giấy giới thiệu cùng thẻ nhà báo. Từ 7h, các bị cáo đã được lực lượng chức năng áp giải tới phiên xử để đảm bảo đúng kế hoạch.
Một nguồn tin đáng tin cậy cho hay, để tránh những thiếu sót đáng tiếc xảy ra khi mở toà, trước đó, chủ toạ phiên toà đã thay đổi biện pháp ngăn chặn bằng việc yêu cầu tạm giam toàn bộ 6 bị cáo.
Tài liệu truy tố thể hiện, ngày 31/10/2008, Bộ Giao thông vận tải phê duyệt Dự án đường sắt đô thị tuyến số 1 (giai đoạn 1). Theo đó, chủ đầu tư dự án được giao cho Ban quản lý các dự án đường sắt Việt Nam (viết tắt là RPMU).
Kèm theo quyết định này, ông Phạm Hải Bằng (SN 1969, Phó giám đốc RPMU) được giao chức trách Chủ nhiệm dự án. Với nhiệm vụ mới, ông Bằng có thẩm quyền là đầu mối quản lý toàn bộ lĩnh vực liên quan đến quá trình chuẩn bị và thực hiện dự án. Ngoài ra, vị Chủ nhiệm dự án còn có chức trách tổ chức thực hiện và trực tiếp thực hiện các công việc của dự án.
Để thuận lợi cho việc triển khai dự án, tháng 9/2009, Tổng công ty đường sắt Việt Nam ký hợp đồng dịch vụ tư vấn kỹ thuật dự án tuyến số 1 với liên danh do Công ty tư vấn giao thông Nhật Bản (viết tắt JTC) đứng đầu. Hợp đồng này được định giá hơn 2,9 tỷ Yên Nhật Bản, cùng với hơn 320 tỷ đồng.
Vẫn theo tài liệu truy tố, từ tháng 9/2009 đến tháng 2/2014, Phạm Hải Bằng đã trực tiếp thoả thuận với đại diện nhà thầu JTC, với mong muốn JTC hỗ trợ cho RPMU các khoản tiền liên quan đến quá trình triển khai dự án.
Ngay sau khi được “gợi ý”, phía JTC đã nhận lời và chuyển cho Bằng cùng các đồng phạm liên quan 11 tỷ đồng. Quá trình điều tra, cơ quan chức năng xác định, số tiền trên đã được “chuyển hoá” vào các hạng mục tiếp khách, hiếu hỉ, đi lại, làm ngoài giờ..
Đánh giá mức độ phạm tội của các vị chức sắc ngành đường sắt, Viện KSND Tối cao khẳng định, hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thoả thuận ngoài hợp đồng giữa Phạm Hải Bằng cùng thuộc cấp với các nhà thầu đã gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của Việt Nam, đến mối quan hệ hợp tác truyền thống, lâu đời giữa Việt Nam và Nhật Bản trong việc vay vốn và sử dụng vốn vay ODA. Theo nhà chức trách, hiện phía Nhật Bản đã xử lý những sai phạm của JTC, từ đó làm ảnh hưởng, ngưng trệ quá trình triển khai dự án.
Đúng 8g50, Chủ tọa phiên tòa công bố quyết định đưa vụ án ra xét xử
Phiên xử dự kiến diễn ra trong 2 ngày. Thẩm phán nhiều kinh nghiệm Trương Việt Toàn – Phó chánh toà Hình sự, TAND TP Hà Nội đảm trách vị trí chủ toạ.
Danh sách các bị cáo
Đầu vụ được xác định là Phạm Hải Bằng (SN 1969, ở phường Kim Mã, quận Ba Đình, Hà Nội, cựu Phó giám đốc Ban quản lý các dự án đường sắt (RPMU), thuộc Tổng công ty đường sắt Việt Nam. Ngoài ra, các đồng phạm là Nguyễn Nam Thái (SN 1977, ở phường Yên Hoà, quận Cầu Giấy, Hà Nội, cựu Trưởng phòng thực hiện dự án 3, thuộc RPMU); Trần Văn Lục (SN 1958, ở phường Ô Chợ Dừa, quận Đống Đa, Hà Nội, cựu Giám đốc RPMU); Trần Quốc Đông (SN 1964, ở phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội, cựu Phó tổng giám đốc Tổng công ty đường sắt Việt Nam); Nguyễn Văn Hiếu (SN 1962, ở phường Yên Hoà, quận Cầu Giấy, cựu Giám đốc RPMU) và Phạm Quang Duy (SN 1975, ở phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, cựu Phó giám đốc RPMU). 6 bị cáo cùng bị xét xử với tội danh Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, quy định tại Điều 281 Bộ luật Hình sự.