để vào tham quan động Phong Nha.
Bồi lấp bất thường
Theo một thuyền du lịch lên động Phong Nha, khi đến đoạn nhánh sông cách cửa động chừng 300 m, thuyền tắt máy cập vào bờ, chúng tôi bất ngờ được cô hướng dẫn viên thông báo xuống thuyền để đi bộ vào động. Nhiều du khách phản ứng vì theo hành trình thì du khách được ngồi thuyền vào đến cửa động và vào sâu trong hang. Cô hướng dẫn viên phân trần: “Mong du khách thông cảm, cửa động bị bồi lấp nên thuyền không thể vào động như hành trình thông thường”.
Cách địa điểm cập thuyền chừng trăm mét, những đụn cát nhô lên khỏi mặt nước chiếm hết 2/3 nhánh sông dẫn vào cửa động Phong Nha. “ Tui chạy thuyền du lịch đã hơn 10 năm ở đây, năm nào đoạn sông này cũng bị bồi lấp nhưng thuyền vẫn đi lại được. Năm nay thì quá bất thường. Chưa năm nào bồi lấp mạnh như năm nay” - anh lái đò cho biết.
Không chỉ bị bồi lấp choán hết luồng lạch mà màu nước của nhánh sông này cũng không còn trong xanh như trước, thay vào đó là một màu nhờ nhờ đục, thi thoảng còn bắt gặp những mảng củi, rác trôi bồng bềnh từ cửa hang ra. Đặc biệt hơn, bãi cát trong lòng hang đã bị biến dạng, mang màu vàng đục, nhớm nháp do trộn lẫn phù sa, không còn vẻ tinh khiết, vàng óng như trước đây.
Một du khách nuối tiếc: “Tôi từng đến động Phong Nha một lần, mê vẻ đẹp lộng lẫy và hoang sơ nên hôm nay dẫn cả gia đình vào tham quan. Không ngờ chỉ sau 2 năm, di sản nổi tiếng thế giới lại xuống cấp nghiêm trọng đến thế”.
Anh lái đò nói: “Nhiều du khách phản ứng ghê lắm mà bọn tui không biết giải thích ra sao. Có người đòi bớt tiền vé vì không được phục vụ như cam kết trong hành trình. Cái bến dã chiến ni, ngày tạnh ráo còn đỡ, ngày trời mưa thì nhớp nháp, bùn đất bám vào cỏ bắn cả lên quần áo du khách”.
Ông Hoàng Văn Đại – Giám đốc Trung tâm du lịch Văn hóa và Sinh thái Phong Nha – Kẻ Bàng khẳng định: Việc bồi lấp nghiêm trọng ở cửa động Phong Nha là có nhưng việc để du khách đi bộ thường xuyên là không. Chỉ đôi ngày, vào những lúc thủy triều rút mạnh phải đi bộ. Trung tâm thường xuyên bỏ vốn và nhân công nạo vét luồng lạch.
Phản ứng chậm
Tỉnh Quảng Bình chỉ mới thành lập đoàn điều tra nguyên nhân sau khi dư luận phản ứng mạnh mẽ. Đến nay, các cơ quan chức năng của tỉnh vẫn đang loay hoay tìm nguyên nhân mà chưa có giải pháp hữu hiệu nào khắc phục tình trạng bồi lấp.
Ông Lê Hùng Phi – Giám đốc sở Văn Hóa – Thể thao và Du lịch Quảng Bình cho biết, mới đây đoàn kiểm tra đã kiến nghị UBND tỉnh Quảng Bình thành lập một đoàn chuyên ngành để tìm nguyên nhân nhằm có giải pháp lâu dài đối với tình trạng bồi lắng ở cửa động Phong Nha.
Hiện có luồng dư luận: Nguyên nhân bồi lấp ở cửa động Phong Nha là do thi công Bảo tàng đường Hồ Chí Minh ngoài trời đã đổ đất đá xuống suối Trạ Ang (đoạn ngã tư giao đường Hồ Chí Minh nhánh Tây và đường 20 Quyết Thắng) gây ra.
Hướng dư luận khác lại cho rằng: Trước khi xây dựng bảo tàng ngoài trời, hàng năm cửa động Phong Nha cũng thường xuyên bị bồi lấp, nhưng không nghiêm trọng như năm nay. Nguyên nhân có thể là do cơn lũ lịch sử năm ngoái đã làm xói mòn và thay đổi dòng chảy của hệ thống sông ngầm của Phong Nha đẩy đất cát ra bồi lấp cửa động.
Ông Nguyễn Văn Đại cho biết: Năm nào tỉnh Quảng Bình cũng bố trí ngân sách để nạo vét cửa động Phong Nha. Sau trận lũ lịch sử năm ngoái, cửa động bị bồi lấp nghiêm trọng nên trước Tết nguyên đán trung tâm đã cho nạo vét. Từ ra Tết đến nay cửa động tiếp tục bị bồi lấp nhưng do nguồn vốn từ tỉnh bố trí về muộn nên chậm triển khai.
“Việc nạo vét ở đây rất đơn giản, chỉ cần dùng thuyền hút cát lên là được. Chúng tôi đang chuẩn bị làm trong tháng tư để đón du khách vào dịp 30-4” – ông Đại nói.
Mặc dù việc nạo vét “đơn giản” (theo như ông Đại nói) và chỉ mất 400 triệu đồng (theo đề xuất được UBND tỉnh Quảng Bình phê duyệt), từ sau Tết nguyên đán đến nay việc khắc phục tình trạng bồi lấp ở cửa động Phong Nha vẫn chưa được thực hiện, trong lúc nguồn thu từ bán vé tham quan động Phong Nha mỗi năm lên đến hơn chục tỉ đồng.