Tại cuộc họp báo công bố Báo cáo Tình trạng Dân số Thế giới năm 2011 diễn ra hôm qua (27 - 10), ông Bruce Campbell, Trưởng đại diện UNFPA cho biết, hiện thế giới đang tiến tới mốc quan trọng khi dân số thế giới chạm ngưỡng 7 tỷ người vào ngày 31-10-2011, nhiều hơn 1 tỷ người so với 13 năm trước.
Mỗi năm dân số toàn cầu tăng khoảng 78 triệu người. Các chuyên gia dân số cho rằng, mức tăng này sẽ làm tăng nhu cầu về tài nguyên thiên nhiên và tạo ra áp lực ngày càng gia tăng cho hành tinh chúng ta.
Với quy mô dân số 7 tỷ người này, theo nhiều nghĩa, có thể được coi là thành công của nhân loại. Điều đó có nghĩa là con người trên toàn thế giới ngày càng sống lâu hơn và nhiều trẻ em vượt qua được bệnh tật để tiếp tục sống.
Theo ông Bruce Campbell, 7 tỷ người là thách thức khi thế giới đã đạt được nền tảng vững chắc về phát triển con người nhưng vẫn còn những khác biệt lớn về khoảng cách giàu nghèo. Đại diện UNFPA nhận định chưa bao giờ lại có nhiều người dễ bị tổn thương với các vấn đề như mất an ninh lương thực, thiếu nước và thiên tai như hiện tại. Trong khi đó, các nước giàu có và các nước có thu nhập trung bình lại đang lo lắng về tỷ lệ sinh thấp, suy giảm dân số và già hóa dân số.
Tại Việt Nam, trong khi tỷ lệ nghèo hiện nay đã giảm đáng kể, xuống dưới 14% nhưng vấn đề giảm nghèo giữa các nhóm dân số dễ bị tổn thương, như các nhóm dân tộc thiểu số bao gồm cả phụ nữ và trẻ em gái, lại giảm không đáng kể.
Giảm bất bình đẳng và cải thiện cuộc sống của người dân hiện nay và các thế hệ tương lai đòi hỏi cần có ngay các cam kết dựa trên bằng chứng từ các nhà hoạch định chính sách, những người xây dựng kế hoạch và các nhà quản lý cấp quốc gia, tỉnh và cộng đồng.
UNFPA đánh giá mức tăng trưởng dân số hằng năm của Việt Nam đã giảm đáng kể từ 1,7% trong giai đoạn 1989-1999 xuống còn 1,2% trong giai đoạn 1999-2009. Điều này khẳng định một thực tế là mức sinh của Việt Nam đã giảm nhanh trong vòng 20 năm qua. Mặc dù tỷ suất sinh đã giảm dưới mức sinh thay thế nhưng dân số sẽ tiếp tục tăng khoảng 9 triệu người trong vòng 10 năm tới.
Quy mô dân số nước ta hiện nay là 87 triệu người, là nước đông dân thứ 13 trên thế giới. Tuy nhiên, chất lượng dân số còn thấp, chỉ số phát triển con người đạt mức trung bình là 0,725 điểm, xếp thứ 116/182 nước tham gia xếp hạng. Các tố chất về tầm vóc, thể lực của người Việt Nam, đặc biệt là chiều cao, cân nặng, sức bền còn thấp xa so với nhiều nước trong khu vực.
Cơ hội và hành động
Ông Bruce Campbell cũng chỉ ra con số 7 tỷ người cũng là cơ hội cho Việt Nam. Bởi lẽ Việt Nam đã bước vào thời kỳ cơ cấu dân số vàng với nhóm dân số trẻ nhất trong lịch sử của đất nước.
Hiện nay nhóm dân số từ 10-24 tuổi chiếm gần 1/3 dân số cả nước. Trong khi thời kỳ dân số vàng tiếp tục duy trì, Việt Nam có cơ hội tận dụng nguồn nhân lực dồi dào này bằng việc đảm bảo cho mọi thanh niên có cơ hội được tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, giáo dục và đào tạo. Điều này sẽ góp thanh niên chuẩn bị tốt hơn để có thể đóng góp đáng kể tăng trưởng và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.
Tuy nhiên, trên thế giới và tại Việt Nam, không phải tất cả mọi người đều được hưởng lợi từ thành tựu này cũng như nó không đồng nghĩa với việc chất lượng cuộc sống tốt hơn. Những khác biệt lớn vẫn tiếp tục tồn tại giữa các nước và trong nội bộ mỗi nước.
Hành động 7 tỷ người năm nay sẽ tập trung vào 7 chủ đề chính là: Giảm đói nghèo và bất bình đẳng; Tăng cường quyền của phụ nữ và trẻ em gái; Thanh niên, Sức khỏe sinh sản và các quyền; Môi trường; Đô thị hóa; Già hóa dân số.
* Đánh dấu cột mốc quan trọng này, tối qua Bộ Y tế và Liên Hợp Quốc tại Việt Nam đã đồng tổ chức đêm nhạc hội Thế giới 7 tỷ người - Dựa vào nhau cùng chung sống tại Hà Nội.