Cần trưng cầu dân ý khi sửa đổi Hiến pháp lần sau

Trước nhiều ý kiến gửi về cho rằng, Hiến pháp cần quy định rõ các vấn đề mà Quốc hội phải đưa ra trưng cầu ý dân, hai đại diện đến từ Bộ Tư pháp và Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã làm rõ nội dung này.

PGS.TS Lê Minh Thông, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Phó Trưởng Ban Biên tập Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp cho rằng, việc trưng cầu dân ý là vấn đề đã được quy định trong Hiến pháp. Tất cả các bản Hiến pháp của chúng ta từ trước đến nay đều quy định về quyền trưng cầu dân ý.

Chỉ có vấn đề kỹ thuật thể hiện dưới dạng này dạng khác, thể hiện ở câu chữ. “Điều cần bàn là những vấn đề nào là vấn đề trọng đại cần trưng cầu dân ý”.

Theo ông Thông, trong điều kiện hiện nay, có nhất thiết đưa các quy định cụ thể của việc trưng cầu dân ý vào Hiến pháp hay không thì phải tiếp tục nghiên cứu.

Đây là đỏi hỏi chính đáng của người dân nhưng Quốc hội đang trong quá trình xây dựng Luật Trưng cầu dân ý, do đó nên đợi thực tiễn sau khi áp dụng luật này để xem xét. Những lần sửa đổi Hiến pháp sau có thể bổ sung.

Thứ trưởng Hoàng Thế Liên cho rằng, lần sửa đổi Hiến pháp này ông đồng tình lấy ý kiến nhân dân trong 3 tháng tập trung và tiếp tục cho đến tháng 9. Nhưng tới đây, khi sửa đổi Hiến pháp lần sau, nhất thiết phải trưng cầu ý dân.

Theo thứ trưởng Liên, Hiến pháp là đạo luật gốc, có sức sống lâu dài. Lịch sử cho thấy, Hiến pháp 10 năm, 20 năm mới sửa đổi. Trong khi trưng cầu dân ý là vấn đề dân chủ, thiết thực và vô cùng quan trọng hiện nay.

Một bản Hiến pháp dù được xây dựng bằng cách nào thì cũng đều là bản Hiến pháp của nhân dân, thể hiện ý chí nguyện vọng của nhân dân; thông qua bản Hiến pháp để nhân dân xây dựng bộ máy và trao quyền lực cho các cơ quan nhà nước.

Ông Liên thông tin thêm, Luật Trưng cầu dân ý không giao cho Chính phủ xây dựng mà giao cho Hội Luật gia Việt Nam. Hội này đã rất công phu khi xây dựng, nhưng do cơ sở hiến định chưa có, dẫn đến sự lúng túng nhất định. Vì vậy, chưa thể trình Quốc hội xem xét, thông qua. Nếu quy định trong Hiến pháp rõ về vấn đề này thì sẽ xây dựng Luật trưng cầu dân ý tốt hơn.

Công khai mọi ý kiến

Trước những thắc mắc của người dân về việc làm thế nào để biết ý kiến xác đáng của mình đã được Ban Biên tập Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 tiếp thu, ông Thông cho biết, Ban Biên tập áp dụng phương pháp hệ thống từng nhóm vấn đề, nhóm ý kiến.

Những ý kiến nào đồng ý hoàn toàn với Dự thảo sẽ gộp thành một nhóm; những ý kiến nào đồng ý một phần, có sự điều chỉnh, sửa đổi sẽ thành một nhóm, kể cả câu chữ, cách thể hiện; những ý kiến nào bổ sung mới và những ý kiến nào đề nghị không đưa vào Hiến pháp sẽ được tập hợp lại.

Ban biên tập sửa đổi Hiến pháp sẽ tập hợp tối đa thành bốn nhóm như vậy và đối với từng nhóm vấn đề đó, sẽ nghiên cứu để tiếp thu những đề xuất, ý kiến phù hợp với tính chất, đặc điểm chế độ, Nhà nước, nền kinh tế nước ta; tạo điều kiện cho khả năng phát triển của đất nước ta một cách bền vững trong những năm tiếp theo.