Bắc Trà My, một ngày trước… “trận động đất cực đại”

> Tổng duyệt diễn tập ứng phó với động đất ở Bắc Trà My

Đó là một cảnh… ngoài dự tính trong cuộc diễn tập đối đầu với động đất xảy ra tại vùng núi Bắc Trà My (Quảng Nam).

Cho dù sáng nay (28/8), cuộc diễn tập mới chính thức diễn ra, nhưng từ hôm qua, cuộc tập “nháp” đã gây ấn tượng, với sự tham gia của gần 2.000 người dân.

Đây được coi là đợt diễn tập ứng phó thiên tai lớn nhất Việt Nam và ở Quảng Nam từ trước đến nay, do Bộ Tư lệnh Quân khu V, UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức ngay tại khu vực diễn ra động đất mấy năm nay.

“Thảm họa” lớn

Theo kịch bản: vào lúc 6 giờ 30 phút ngày 28/8/2013, một trận động đất xảy ra với cường độ mạnh 6,2 độ richter, vùng tâm chấn của động đất có tọa độ 15019’57’’ vĩ bắc, 108008’52’’ kinh đông, tại khu vực hồ chứa của Thủy điện Sông Tranh 2, huyện Bắc Trà My. Động đất đã làm sập đổ nhiều nhà cửa, công trình xây dựng, trường học, công sở, cầu cống, sạt lở đất đá gây ách tắc giao thông trên địa bàn thị trấn Trà My và các vùng lân cận. Nhận thông báo từ chính quyền huyện, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Nam huy động khẩn cấp các sở, ban ngành, Mặt trận, đoàn thể, các lực lượng vũ trang nhanh chóng cơ động đến hiện trường triển khai tìm kiếm cứu nạn. Chính quyền địa phương cũng khẩn cấp đề nghị Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu V chỉ đạo các lực lượng phối hợp tham gia ứng cứu.

Thông tin ban đầu xác định, trận động đất đã làm nhiều người chết và bị thương, nhiều nhà cửa bị sập. Tại tổ Đàng Nước, thị trấn Trà My, có khoảng 50 người chết, 120 người bị thương, trong đó có khoảng 30 người chưa được tìm thấy. Có 20 ngôi nhà bị sập đổ, nhiều công trình công cộng bị hư hỏng trầm trọng, giao thông bị đình trệ, nhiều khu vực bị chia cắt do sạt lở đất đá, nhiều ô tô bị nạn... Sau khi sơ tán những người còn sống đến các khu vực an toàn, hiện các ngành, các lực lượng vũ trang cùng các tổ chức cứu trợ đang tiếp tục triển khai công tác tìm kiếm cứu nạn...

Tất cả chỉ là giả định nhưng chứng kiến cảnh tượng tan hoang của hiện trường thực địa người dân địa phương không khỏi lo sợ khi nhớ lại những lần động đất thật chao đảo nhà cửa và buộc họ hình dung đến viễn cảnh thật nếu động đất lớn xảy ra. Ngày 15/11/2012 trận động đất mạnh 4,7 độ richter (mạnh nhất từ trước đến nay tại Bắc Trà My) không những làm rung chuyển Bắc Trà My mà còn lan truyền tận các huyện đồng bằng xa hàng trăm kilômét. Thậm chí, các công sở ở TP Tam Kỳ vững chãi cũng rung lắc, mọi người nháo nhào chạy ra đường vì sợ nhà sập. Nỗi lo động đất và vỡ đập Thủy điện Sông Tranh 2 ám ảnh tâm trí người dân vùng hạ du.

…Vẳng lại khắp nơi là tiếng “kêu cứu” của hơn 300 người dân địa phương đóng vai nạn nhân khi buổi tổng duyệt bắt đầu. Tổ Đàng Nước với mô hình những căn nhà sập đổ, người chết ngổn ngang, người bị thương nằm la liệt do trận động đất lớn gây ra. Những người dân hóa vai nạn nhân khóc lóc thảm thiết, khiến cảnh động đất giả được dựng lên thật bi đát. Mười lăm phút sau động đất, lực lượng chức năng có mặt, xe cứu thương hú còi vang ầm trời Bắc Trà My. Trên trời xuất hiện 2 chiếc máy bay trực thăng Mi17 đang quần lượn, 1 chiếc đang hạ cánh. Đây là 2 chiếc trực thăng của Sư đoàn không quân 372-Quân chủng Phòng không Không quân nhận lệnh của Bộ Quốc phòng, triển khai chở cán bộ y bác sĩ Bệnh viện Quân y 17 và cán bộ chiến sĩ Lữ đoàn công binh 270, Sư đoàn 315 - Quân khu 5 đến cứu hộ và chở lãnh đạo của Quân khu V, UBND tỉnh Quảng Nam đi thị sát chỉ đạo công tác cứu hộ… Quân khuyển được đưa đến hiện trường tìm xác chết, người mất tích sủa inh ỏi một vùng.

Hoảng quá, khóc thật!

Hơn 2 năm qua, huyện Bắc Trà My hứng chịu hàng trăm trận động đất lớn nhỏ, nhà cửa, công sở bị nứt nẻ, người dân sống trong hoang mang lo sợ. Hai tiếng “động đất” và nỗi lo sợ đã thường trực trong suy nghĩ của hàng ngàn người dân cũng như chính quyền địa phương sống dưới đập thủy điện Sông Tranh 2. Thủy điện này ngừng tích nước theo chỉ đạo của Thủ tướng, nhưng động đất vẫn tiếp diễn và người dân vẫn thấp thỏm lo âu.

Mưa tầm tã, nhưng từ sáng sớm, người dân Bắc Trà My từ những bản làng xa xôi của huyện Bắc Trà My vẫn ùn ùn kéo về tổ Đàng Nước (thị trấn Trà My) để dự đợt tổng duyệt cuối cùng vào ngày 27/8. Trước đó, từ ngày 19/8 các đợt diễn tập thực binh đã bắt đầu. Tiếng còi hú của xe cấp cứu, xe chữa cháy, tiếng trực thăng quần đảo bầu trời Bắc Trà My đã gần một tuần qua. Nhiều người dân đi xem diễn tập nhưng chủ yếu chỉ là để xem… máy bay.

“Chồng nó ngồi đây sống sờ sờ mà nó ngồi khóc chồng chết là thằng hàng xóm, không cười sao được”, một thanh niên chỉ tay về phía người phụ nữ khóc thảm bên dãy “xác người” ở thực địa.

Chị Nguyễn Thị Thương, tổ 2, thôn Đồng Bào người tham gia diễn tập với vai có người thân bị chết do trận động đất. Ống kính máy ảnh hướng về mình, chị khóc thảm thiết bên một người dân khác nằm bất động đóng vai người chết. Chị Thương khóc thật, nước mắt giàn giụa, khiến nhiều người ngạc nhiên. Ống kính hướng đi chỗ khác, một lát sau thấy chị ngồi cười. “Động đất mà 6,2 độ thì chỉ có nước tháo chạy trước thoát thân đã. Lần trước, động đất 4,7 độ em đang cho con bú, hoảng quá thả con tháo chạy ra ngoài. Ra ngoài sân sực nhớ con mình đang nằm trong nhà mới chạy vào bế con. Hoảng quá mà lị”, chị Thương cười nói.

Ông Võ Như Nghề, thôn Đồng Trường 2, thị trấn Trà My nói: “Mấy trận động đất nhẹ, rung lắc sơ sơ dân làng đã toán loạn lên hết. Giờ ngó nhà cửa diễn tập đổ nát hết cũng thấy sợ. Nếu động đất mạnh như thế này thì nhà cửa vùng này sập hết. Động đất nó diễn ra ban đêm thì chỉ có chết”. Ông Trần Văn Doan, Chủ tịch Hội Người cao tuổi thị trấn Trà My băn khoăn: Động đất vào mùa mưa lũ thì sao nhỉ? Nếu mùa mưa lũ mà có động đất lớn như thế này làm sao sống?

Hơn một tiếng đồng hồ buổi tổng duyệt diễn tập kết thúc, người dân lũ lượt kéo nhau ra về. Trong đám đông nghe tiếng kháo nhau, thắc mắc: động đất mạnh, vỡ đập Thủy điện Sông Tranh 2 thì làm sao? Vỡ đập thì có còn ngồi đó mà diễn tập hay không? Chợt giật mình, trong kịch bản diễn tập, sự cố vỡ đập Thủy điện Sông Tranh 2 đã không được đưa vào trong khi con đập này chỉ chịu được động đất cực đại là 5,5 độ richter. Trong khi giả định của cuộc diễn tập là động đất lớn hơn 6 độ richter.

Ghi chép
Nguyễn Thành