ASEAN quan ngại Trung Quốc quân sự hóa biển Đông

TP - Các đại biểu tham dự Hội nghị hẹp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN diễn ra từ ngày 20 tới 21/2 tại Philippines nhất trí bày tỏ lo ngại trước việc Trung Quốc quân sự hóa các đảo nhân tạo trên biển Đông, Channel News Asia dẫn lời Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay cho biết hôm qua.
Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay.

Ông Yasay nói rằng, phi quân sự hóa sẽ là yếu tố then chốt của bất kỳ bộ quy tắc ứng xử nào, nhưng vẫn còn quá sớm để nói liệu việc Trung Quốc dỡ bỏ vũ khí của họ trên các đảo nhân tạo có phải điều kiện tiên quyết hay không. “Các thành viên ASEAN nhất trí bày tỏ quan ngại về điều chúng tôi coi là quân sự hóa ở khu vực”, ông Yasay nói với báo giới sau hội nghị. Về các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng trái phép ở khu vực Trường Sa, ông Yasay nói rằng, các nước ASEAN đã “nhận thấy và rất lo ngại việc Trung Quốc lắp đặt các hệ thống vũ khí trên những cơ sở mà họ dựng lên, và họ bày tỏ lo ngại mạnh mẽ về điều đó”.

Theo giới quan sát, với việc Philippines làm Chủ tịch ASEAN năm nay, những phát biểu của ông Yasay được coi là quan điểm vững chắc hiếm thấy sau không ít lần khối này xảy ra tranh cãi nội bộ để đưa ra quan điểm chung, chủ yếu về cách phản ứng với những hành động của Trung Quốc trên biển Đông, Reuters đưa tin.

Trả lời câu hỏi liệu Trung Quốc có cam kết với một bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC), Ngoại trưởng Philippines nói rằng, Bắc Kinh đã thể hiện sự quan tâm, nhưng tất cả các bên cần bảo đảm rằng, COC có tính ràng buộc pháp lý và có thể đi vào thực tế. ASEAN và Trung Quốc có thể thống nhất về khuôn khổ cho COC vào tháng 6 tới, ông Yasay nói.

Băn khoăn về Mỹ

Bất hòa giữa Mỹ và Trung Quốc trong các vấn đề liên quan thương mại và chủ quyền làm gia tăng lo ngại rằng, biển Đông có thể trở thành điểm nóng. Cuối tuần trước, Trung Quốc kết thúc đợt tập trận với tàu sân bay trên biển Đông. Chỉ 1 ngày sau, Hải quân Mỹ cho biết, nhóm tàu sân bay tấn công của họ bắt đầu tuần tra trên vùng biển này.

Ông Yasay nói rằng, các nước ASEAN hy vọng những chính sách dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ trở nên rõ rét trong vài tháng tới để đưa ra “bức tranh cụ thể và rõ ràng hơn”, đặc biệt đối với Trung Quốc. “Chúng tôi không biết toàn bộ bức tranh chính sách đối ngoại (của Mỹ) sẽ ra sao, trong đó có vấn đề quan hệ với Trung Quốc. Nhưng, chúng tôi hy vọng chính sách đó sẽ tích cực”, ông nói.

Theo Bộ Ngoại giao Việt Nam, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh bày tỏ quan ngại về những diễn biến phức tạp trên thực địa, nhấn mạnh ASEAN cần củng cố đoàn kết, thống nhất, kiên trì và phát huy các lập trường chung đã có. Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển, tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý, tăng cường tham vấn đối thoại về vấn đề biển Đông, xây dựng lòng tin, thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông, phấn đấu đạt khung COC vào giữa năm 2017, hướng tới sớm hoàn tất COC.

Phối hợp đối phó khủng bố, cướp biển

Trong bối cảnh gia tăng các thách thức an ninh phi truyền thống trong khu vực, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đề nghị các nước ASEAN phối hợp chặt chẽ, tăng cường hợp tác ứng phó các thách thức, đặc biệt là tích cực chia sẻ thông tin, đấu tranh ngăn chặn nạn cướp biển.

Trong cuộc tiếp xúc song phương với Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay ngày 20/2, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đề nghị Philippines quan tâm, chỉ đạo cơ quan liên quan phối hợp chặt chẽ, tích cực chia sẻ thông tin, hợp tác cùng các nước ASEAN khác đấu tranh ngăn chặn cướp biển, nhằm bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải cũng như người và tài sản của tàu thuyền qua lại ở khu vực. Hai bên cũng nhất trí đẩy mạnh hợp tác chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và hợp tác đấu tranh phòng chống các loại tội phạm, chống khủng bố, tội phạm công nghệ cao, tội phạm ma tuý và buôn bán người, đồng thời sớm đàm phán, ký kết Hiệp định dẫn độ và Hiệp định chuyển giao người bị kết án phạt tù. Ông Yasay nhất trí với đề nghị của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh về việc tiếp tục tích cực hợp tác giải quyết tốt vấn đề ngư dân, tàu thuyền trên tinh thần nhân đạo và quan hệ hữu nghị tốt đẹp giữa hai nước.

Cùng ngày, trong một cuộc tiếp xúc song phương khác, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh và Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi nhất trí đẩy mạnh hợp tác an ninh - quốc phòng và cam kết sẵn sàng chia sẻ thông tin, phối hợp chặt chẽ trong vấn đề chống khủng bố. Hai bên cũng nhấn mạnh cần thúc đẩy sớm giải quyết việc phân định vùng đặc quyền kinh tế ngoài thềm lục địa giữa hai nước.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đánh giá cao sự phối hợp của Bộ Ngoại giao Indonesia trong việc giải quyết vấn đề ngư dân Việt Nam bị bắt giữ tại Indonesia thời gian qua, đồng thời bày tỏ mong muốn Indonesia tiếp tục xử lý vấn đề này trên tinh thần nhân đạo, phù hợp với quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Indonesia…