Ngày 23/9 diễn ra Hội nghị không chính thức các bộ trưởng ngoại giao các nước ASEAN bên lề Khóa họp 72 Đại hội đồng LHQ. Đây là hoạt động thường niên của các ngoại trưởng ASEAN nhằm phối hợp lập trường của ASEAN tại diễn đàn LHQ. Tại Hội nghị, ngoại trưởng các nước ASEAN trao đổi về tình hình xây dựng Cộng đồng ASEAN, chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN 31 và các cấp cao liên quan tại Philippines đầu tháng 11.
Trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, các ngoại trưởng bày tỏ quan ngại sâu sắc trước những diễn biến phức tạp trên bán đảo Triều Tiên; tái khẳng định lập trường chung của ASEAN, lên án và kêu gọi Triều Tiên ngừng ngay các vụ thử vũ khí hạt nhân, tuân thủ triệt để các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an LHQ và quay trở lại bàn đàm phán, tìm giải pháp lâu dài, toàn diện cho vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên.
Các ngoại trưởng nghe Myanmar thông báo về tình hình bang Rakhine và các biện pháp của chính phủ nước này nhằm khôi phục trật tự và luật pháp tại đây. Các ngoại trưởng ASEAN bày tỏ quan ngại về bạo lực leo thang tại Rakhine, gây tổn thất về nhân mạng và vật chất cho Myanmar; bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng thông qua tiến trình hợp tác giữa Trung tâm Điều phối ASEAN về hỗ trợ nhân đạo trong quản lý thảm họa và chính phủ Myanmar.
Kiến nghị chính thức khởi động đàm phán COC
Các ngoại trưởng cũng khẳng định lại lập trường chung của ASEAN về tình hình biển Đông tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 50 vừa qua, ghi nhận các kết quả cuộc họp Nhóm Công tác chung ASEAN - Trung Quốc lần thứ 22 về Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và nhất trí kiến nghị Hội nghị cấp cao ASEAN - Trung Quốc tháng 11 tới ra tuyên bố chính thức khởi động đàm phán Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC).
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh, ASEAN cần tăng cường đoàn kết và vai trò trung tâm trong các vấn đề khu vực và quốc tế, nhất là đối với các vấn đề về hòa bình, ổn định và phát triển; nêu bật tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở biển Đông đối với hòa bình, ổn định của khu vực; đề nghị các bên cần duy trì các nguyên tắc giải quyết hòa bình các tranh chấp, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển 1982, tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý; ASEAN và Trung Quốc cần tiếp tục nỗ lực thực hiện đầy đủ DOC và xây dựng COC thực chất, ràng buộc pháp lý.
Cùng ngày, các ngoại trưởng ASEAN họp với Tổng thư lý LHQ và Chủ tịch Đại hội đồng LHQ Khóa 72. Hai bên kiểm điểm về kết quả hợp tác thời quan qua, đề ra một số định hướng cho các hoạt động hợp tác tiếp theo.
Cuộc họp nhất trí cần tăng cường hơn nữa hợp tác ASEAN - LHQ trên các lĩnh vực mang tính liên ngành, nhất là các nội dung liên quan tới hiện thực hóa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và Chương trình nghị sự 2030 của LHQ về phát triển bền vững; nhất trí cho rằng, chủ nghĩa đa phương có ý nghĩa quyết định trong giải quyết các thách thức toàn cầu và khu vực; nêu bật tầm quan trọng của việc giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển 1982.
Trước đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh cùng với Ngoại trưởng Colombia chủ trì cuộc họp giữa các ngoại trưởng ASEAN với ngoại trưởng các nước thuộc Liên minh Thái Bình Dương (PA). Hai bên trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực cùng quan tâm, kiểm điểm quan hệ ASEAN - PA và xác định phương hướng thúc đẩy quan hệ giữa hai tổ chức.
Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình NTV (Nga) mới đây, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói: “Mỹ sẽ không tấn công Triều Tiên vì họ không còn ngờ vực mà biết chắc rằng, Triều Tiên có bom hạt nhân… Hầu hết mọi người đều nhất trí với nhận định như vậy”. Ngoại trưởng nga cho rằng, nếu Mỹ tấn công Triều Tiên, hậu quả thảm khốc sẽ xảy ra; thương vong sẽ đến với nhiều người vô tội ở Hàn Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… Các bên cần có giải pháp mềm mỏng hơn để làm dịu cơn khủng hoảng trên bán đảo Triều Tiên, ông Lavrov nói.
Lãnh đạo Mỹ - Triều sỉ nhục nhau
Tổng thống Mỹ Donald Trump lại vừa gia tăng lời lẽ đe công kích và đe dọa Triều Tiên khi cảnh báo Ngoại trưởng và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un “sẽ không ở quanh đây mấy nữa”. Trước đó, Ngoại trưởng Triều Tiên Ri Yong-ho nói trước Đại hội đồng LHQ hôm 23/9 rằng việc tấn công vào đại lục Mỹ bằng tên lửa là điều không thể tránh khỏi sau khi “Ngài Tổng thống ma quỷ” Trump gọi nhà lãnh đạo Triều Tiên là “người tên lửa” đang thực hiện sứ mệnh tự sát. “Mới nghe Ngoại trưởng Triều Tiên phát biểu tại LHQ. Nếu ông ta nhắc lại những suy nghĩ của “Người tên lửa nhỏ” một lần nữa, họ sẽ không ở quanh đây mấy nữa”, ông Trump viết trên Twitter tối 23/9.
Các nhà phân tích cho rằng, việc ông Trump và ông Kim liên tục đe dọa và sỉ nhục nhau càng làm tăng rủi ro tính toán sai lầm, có thể dẫn đến hậu quả tàn khốc. Đài truyền hình nhà nước Triều Tiên hôm qua phát sóng cảnh hàng chục ngàn người dân dự buổi tập trung trên quảng trường Kim Nhật Thành để phản đối Mỹ. Hãng thông tấn Triều Tiên KCNA đưa tin, hơn 100.000 người tập hợp hôm 23/9 và đọc những bài diễn văn để thể hiện sự ủng hộ đối với tuyên bố của nhà lãnh đạo Kim.