Ti lệ bệnh tật và tử vong sớm do sử dụng thuốc lá chiếm 12% tổng gánh nặng bệnh tật tại nước ta. Tổng chi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm ở 5 nhóm bệnh thường gặp liên quan đến thuốc lá (gồm: ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa - hô hấp trên, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và phổi tắc nghẽn mạn tính) là hơn 23.000 tỷ đồng/năm.
Theo thống kê tại Bệnh viện K, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá là 96,8%. Khi hút thuốc lá, hoặc sống chung với người hút thuốc, khói thuốc hít qua phổi ngấm vào máu, tích luỹ lâu ngày trở thành điều kiện và nguyên nhân gây nên các bệnh tim mạch, viêm nhiễm đường hô hấp gây tổn thương trong lòng mạch máu. Vì vậy người hút thuốc lá dễ bị các bệnh như: rụng tóc, đục thủy tinh thể, da nhăn, giảm thính lực, sâu răng, ung thư da, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, loãng xương, bệnh tim mạch, vàng móng tay, ung thư cổ tử cung, tinh trùng biến dạng, bệnh vảy nến, viêm tắc mạch máu, ung thư phổi và các cơ quan khác như: mũi, miệng, lưỡi, tuyến nước bọt, họng, thanh quản, thực quản, thận, dương vật, tụy...
Ngoài ra hút thuốc lá còn làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, dễ dẫn đến vô sinh ở nam giới; tăng nguy cơ ung thư tử cung, rối loạn kinh nguyệt, ung thư vú, đối với phụ nữ; dễ bị còi xương, trí tuệ chậm phát triển, suy dinh dưỡng đối với trẻ em. Ở nước ta, mỗi năm có 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá và 33 triệu người không hút thuốc bị ảnh hưởng do hít khói thuốc thụ động.
Trước thực tế đó, Bộ trưởng Bộ Y tế vừa ký văn bản yêu cầu các tỉnh, thành phố tăng cường thực thi Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá và hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2017. Ngày Thế giới không thuốc lá năm nay có chủ đề “Thuốc lá - mối đe dọa sự phát triển bền vững của các quốc gia”.
Bộ Y tế cũng thành lập các đoàn liên ngành kiểm tra việc treo biển báo cấm hút thuốc, tình hình tuân thủ quy định cấm hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm; qua đó, xử phạt nghiêm theo Nghị định số 176 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Bên cạnh việc phát động hưởng ứng các hoạt động trong Tuần lễ quốc gia không thuốc lá từ 25 - 31/5, Bộ Y tế đã yêu cầu các tỉnh, thành phố tiếp tục chỉ đạo các sở, ban, ngành đẩy mạnh tuyên truyền các quy định của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá.