Sáng 7/9, TAND TP Hà Nội bắt đầu xét xử sơ thẩm vụ án “Giết người”, “Chống người thi hành công vụ” xảy ra tại xã Đồng Tâm (Mỹ Đức, Hà Nội). Hầu tòa là 29 bị cáo, đều ở thôn Hoành hoặc Đồng Mít (thuộc xã Đồng Tâm).
Tại phần thủ tục, các luật sư đề nghị triệu tập đại diện Công an TP Hà Nội; các nhân chứng là bà Lê Thị Thành - vợ ông Lê Đình Kình và chị Duyên - vợ bị cáo Lê Đình Uy…
Một luật sư đề nghị những hội thẩm dự khuyết và kiểm sát viên dự khuyết phải rời khỏi phòng xét xử. Chủ tọa Trương Việt Toàn khẳng định, đề nghị này không hợp lý vì những người dự khuyết phải ở trong phòng xử để nắm bắt diễn biến, sẵn sàng thay thế bất cứ lúc nào.
Sau khi hội ý, chủ tọa thông báo thêm, đại diện Công an TP Hà Nội được triệu tập nhưng đến muộn do trời mưa. Hội đồng xét xử cũng ghi nhận và trong quá trình thẩm vấn có thể triệu tập các nhân chứng Thành, Duyên và một số chốt trưởng của tổ công tác từng làm nhiệm vụ ở Đồng Tâm…
Với đề nghị triệu tập đại diện một số lực lượng khác của công an, quân đội, chủ tọa bác bỏ vì cho rằng họ không phải người tiến hành hoặc tham gia tố tụng.
Phiên tòa dự kiến diễn ra trong 10 ngày.
Luật sư của các bị cáo cũng nêu quan điểm, để Công an TP Hà Nội điều tra vụ án sẽ không khách quan. Chủ tọa lý giải, theo Pháp lệnh Điều tra, vụ án xảy ra tại địa bàn Hà Nội nên Công an TP Hà Nội điều tra là đúng thẩm quyền.
Hội đồng xét xử cũng đồng ý cho các luật sư sao chụp tài liệu và bố trí thời gian cho luật sư xem tài liệu điện tử trong USB. Về đề nghị trả hồ sơ cho điều tra bổ sung, chủ tọa thông báo quá trình xét xử, nếu thấy cần thiết sẽ xem xét.
Chủ tọa nói thêm, các bị cáo trong vụ đều là người trưởng thành, chịu trách nhiệm độc lập về hành vi của mình, không có ai cần giám hộ nên không cần thiết mời thân nhân của họ tham gia phiên tòa.
Trong vụ, có 25 người bị truy tố về tội “Giết người” gồm Lê Đình Công, Bùi Viết Hiểu, Nguyễn Văn Tuyển, Lê Đình Chức, Lê Đình Doanh, Nguyễn Quốc Tiến, Nguyễn Văn Quân, Lê Đình Uy, Lê Đình Quang, Bùi Thị Nối, Bùi Thị Đục, Nguyễn Thị Bét, Nguyễn Thị Lụa, Trần Thị La, Bùi Văn Tiến, Nguyễn Văn Duệ, Lê Đình Quân, Bùi Văn Niên, Bùi Văn Tuấn, Trình Văn Hải, Nguyễn Xuân Điều, Mai Thị Phần, Đào Thị Kim, Lê Thị Loan và Nguyễn Văn Trung.
Cùng vụ án, các bị cáo Lê Đình Hiển, Bùi Viết Tiến, Nguyễn Thị Dung và Trần Thị Phượng bị truy tố về tội “Chống người thi hành công vụ” theo Khoản 2, Điều 330 Bộ luật Hình sự.
Tại cáo trạng, Viện KSND thành phố Hà Nội cho rằng dù biết rõ đất cánh đồng Sênh ở xã Đồng Tâm (huyện Mỹ Đức, Hà Nội) là đất Quốc phòng nhưng các bị cáo trong vụ vẫn thực hiện lấn chiếm, đòi sử dụng.
Từ năm 2013, ông Lê Đình Kình (SN 1936, ở thôn Hoành) đã cùng Lê Đình Công, Nguyễn Viết Hiểu, Nguyễn Văn Tuyển và một số đối tượng lập “Tổ Đồng thuận” nhằm chiếm lại đất đồng Sênh chia nhau.
Viện KSND thành phố Hà Nội nêu quan điểm, nhóm người này thường xuyên lôi kéo, kích động người dân khiếu kiện phức tạp về việc quản lý, sử dụng đất của chính quyền xã Đồng Tâm; sử dụng mạng xã hội tuyên truyền sai sự thật về nguồn gốc đất…
Từ năm 2017 đến 2020, ông Kình đã chỉ đạo “Tổ Đồng thuận” và nhiều đối tượng khác tiến hành gây rối trật tự, thậm chí bắt giữ hơn 34 cán bộ, chiến sĩ cảnh sát cơ động, Công an huyện Mỹ Đức và 4 cán bộ khác không liên quan. “Tổ đồng thuận” còn gây rối, ngăn cản các cuộc họp của chính quyền địa phương, đe dọa người đồng tình cho chính quyền sử dụng đất… đồng thời tích cực chuẩn bị vũ khí, bom xăng, lựu đạn, pháo… để chống trả.
Rạng sáng ngày 9/1/2020, khi thấy cảnh sát tiến hành chốt cổng thôn Hoành (cách nhà ông Kình khoảng 50 mét) để bảo vệ mục tiêu, Bùi Văn Niên và Lê Đình Quân đánh kẻng báo động. Viện KSND thành phố Hà Nội khẳng định, khi thấy cảnh sát, các bị cáo đã bắn pháo ra hiệu và cũng bắn về phía lực lượng chức năng; đứng trên mái nhà dùng gạch đá, bom xăng, dao bầu tấn công cảnh sát.
Tổ công tác đã nhiều lần dùng loa kêu gọi dừng các hành vi vi phạm nhưng các đối tượng vẫn chống đối quyết liệt. Thậm chí, các bị cáo Chức và Công đã sử dụng lựu đạn ném về phía lực lượng đang thực hiện nhiệm vụ nhưng không nổ.
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, 3 cảnh sát là Nguyễn Huy Thịnh, Phạm Công Huy, Dương Đức Hoàng Quân ngã xuống hố và bị các đối tượng thiêu bằng xăng khiến các anh tử vong.
Ngoài ra, một lực lượng khác áp sát nhà đối tượng Lê Đình Kình và bị chống trả quyết liệt. Cơ quan truy tố cho rằng, khi cảnh sát phá khóa cửa ngách nhà đối tượng Kình đã thấy đối tượng cầm 1 quả lựu đạn và hô hào chống đối. Vì vậy, cảnh sát đã nổ súng 2 lần khiến đối tượng Kình bị thương và tử vong sau đó.