Cùng với Thành Long, Lý Liên Kiệt là một ngôi sao sáng ở Hollywood trong lĩnh vực phim võ hiệp. Tên tuổi của Lý Liên Kiệt gắn liền với tên những nhân vật nổi tiếng trong võ lâm Trung Hoa mà anh thủ vai như Hoàng Phi Hồng, Phương Thế Ngọc, Hoắc Nguyên Giáp…
Từ nhỏ đã là cao thủ võ lâm
Lý Liên Kiệt sinh ngày 26/4/1963 tại Bắc Kinh, là con út trong một gia đình nghèo có 5 anh em sống cùng mẹ vì người cha mất sớm. Lý Liên Kiệt vóc dáng nhỏ bé, anh chỉ cao có lm69, cơ thể rắn chắc như cục thép.
Cái tên tiếng Anh Jet Li được cả thế giới biết đến hiện nay chỉ có sau khi bộ phim đầu tiên “Thiếu Lâm Tự” được mang sang chiếu ở Philippines, được đặt để khán giả dễ nhớ và với hàm ý “nhanh mạnh như máy bay phản lực”.
Lý Liên Kiệt bắt đầu tập võ từ khi 8 tuổi, anh đã sớm bộc lộ năng khiếu và tư chất để trở thành một cao thủ. Cũng như Lý Tiểu Long, Lý Liên Kiệt không có một thể trạng hoàn hảo, anh yếu đuối, lại sống trong một gia đình có quá nhiều áp lực, nên nhiều lần đã định bỏ cuộc. Nhưng được sư phụ động viên, anh đã vượt qua được.
Năm 1974, Lý Liên Kiệt mới 11 tuổi, đã đoạt HC Bạc giải Wushu trẻ môn Thương thuật và Quyền thuật trong khuôn khổ Đại hội TDTT toàn Trung quốc lần thứ 3.
Sau đó, anh trở thành nhà vô địch Đại hội wushu toàn Trung Quốc lần thứ 5 thắng tuyệt đối tất cả các môn Trường quyền, Đao thuật, Thương thuật, Quyền thuật tự chọn và Đối luyện… Mọi người gọi anh là "thần đồng võ thuật".
Lúc này Lý Liên Kiệt đã nhận được nhiều lời mời đóng phim và quảng cáo, nhưng nghĩ mình chưa đạt tới trình độ siêu đẳng, anh trở về với sư phụ Hồ Bình. Lý Liên Kiệt đã được chọn tham gia đoàn võ thuật Trung Quốc đi thăm và biểu diễn tại gần 40 nước để giới thiệu wushu ra nước ngoài.
Báo chí viết rằng, trong một chuyến đi như thế anh đã được tới thăm Nhà Trắng. Tổng thống Mỹ khi đó là Richard Nixon, quá ấn tượng với màn biểu diễn của chàng trai trẻ nên yêu cầu anh làm vệ sĩ riêng của ông.
Lý Liên Kiệt thẳng thắn trả lời, anh không có ý định bảo vệ một cá nhân nào mà chỉ muốn bảo vệ đồng bào của anh. Bộ trưởng ngoại giao Henry Kissinger sững người một lúc rồi mới nói: “Chàng trai này thật đặc biệt. Anh ta nói như một nhà ngoại giao vậy”.
Năm 1982, bộ phim Thiếu Lâm Tự do anh thủ vai đã nhanh chóng gây nên cơn sốt học võ Thiếu Lâm không những ở Trung Quốc mà cả các nước châu Á sau khi nó được trình chiếu.
Năm 1991, Lý Liên Kiệt bắt đầu tham gia bộ phim dài tập “Hoàng Phi Hồng” của đạo diễn Hồng Kông Từ Khắc, qua đó xác lập địa vị “Võ thuật Cự tinh” (Ngôi sao kungfu lớn) trong thế giới người Hoa. Lý Liên Kiệt được yêu thích không phải nhờ khả năng diễn xuất mà là bởi các thế võ đẹp, lạ, mạnh mẽ đúng chất Thiếu Lâm của anh.
Tuy nhiên, Lý Liên Kiệt từng thẳng thắn tâm sự với báo chí: “Tôi không phải là một người hùng. Tôi chỉ là một người bình thường biết thể hiện tình yêu thương. Tôi chỉ thủ vai các nhân vật, mà đôi khi họ là những người cứng rắn, thô bạo. Nhưng đó không phải là con người thực của tôi, Lý Liên Kiệt là một người hay cười. Trong đời thường, tôi chẳng bao giờ dùng võ thuật để làm đau người khác”.
Một dạo, Lý Liên Kiệt quay sang đóng các phim với những vai khác với hình tượng vốn có của anh: những nhân vật xã hội đen rùng rợn và hài hước nhiều hơn, ít khi đánh đấm, lại luôn có bên cạnh một mỹ nhân hết sức gợi cảm như kiểu Mỹ: với Chung Lệ Đề trong Cận vệ Trung Nam Hải; với Khưu Thục Trinh trong Đảm thử Long uy...
Cho đến khi Viên Hòa Bình, nhà chỉ đạo võ thuật nổi tiếng nhất bấy giờ mời anh đóng Tinh Võ anh hùng - bộ phim về Trần Chân, mà nhiều diễn viên võ thuật đã rất thành công (Như Lý Tiểu Long với Tinh Võ Môn, Chân Tử Đan với Tinh Võ Môn 2 1995). Và Lý Liên Kiệt đã làm sống dậy lại được hình tượng này - cũng như hình tượng anh hùng võ thuật cổ truyền của mình.
Năm 1998 thì Lý Liên Kiệt bắt đầu sang Mỹ khởi nghiệp ở Hollywood, tham gia đóng một vai phản diện trong bộ phim “Vũ khí chí mạng 4” (Lethal Weapon 4) và lập tức được khán giả phương Tây thừa nhận.
Năm 2000 lần đầu tiên Lý Liên Kiệt được giao sắm vai chính trong “Romeo phải chết” (Romeo Must Die) và từ đó cái tên Jet Li được biết tới như là một siêu sao hành động ở Hollywood.
Anh liên tiếp thành công trong các phim Nụ hôn của Rồng (Kiss of Dragon, 2001), Chúa Cứu thế (The One, 2001), Anh hùng (Hero, 2002), Long đàm Hổ huyệt (Cradle 2 the Grave, 2003), Đấu khuyển (Danny the Dog, 2005).
Năm 2006, sau khi đóng xong phim Hoắc Nguyên Giáp - bộ phim đem lại cho anh Giải thưởng Nam diễn viên xuất sắc nhất năm 2006 của Hiệp hội phê bình điện ảnh Hồng Kông, Lý Liên Kiệt đã công khai tuyên bố: Anh đã bị nội thương do đóng phim đánh đấm lâu ngày, vì vậy Hoắc Nguyên Giáp sẽ là bộ phim cuối cùng của anh.
Thế nhưng anh chưa thể dứt bỏ được sự nghiệp. Tháng 8/2007, khi bộ phim Chiến tranh (Rogue Assassin –WAR) được công chiếu, người ta lại thấy Lý Liên Kiệt thủ vai chính với những màn đấm đá đầy bạo lực.
Trước đây hơn 10 năm, Thành Long từng bày tỏ: Anh rất muốn đóng chung với Lý Liên Kiệt một bộ phim bởi hai người chưa có dịp nào hợp tác với nhau. Nay thì ước muốn đó của cả hai người đã trở thành hiện thực: Hollywood cùng đạo diễn Rod Minkoff đã quyết định bỏ ra 70 triệu USD để cho họ được đóng chung với nhau trong bộ phim “Vua Kungfu” (The Forbidden Kingdom). Lúc đầu tên phim là “Kế hoạch song J - J&J Project” – (lấy theo chữ đầu tên tiếng Anh của hai anh – Jackie Chan và Jet Li).
Thành Long cho biết: "Dù lần đầu tiên đóng chung nhưng chúng tôi cảm thấy rất hợp nhau. Có nhiều cảnh đánh nhau, chúng tôi chỉ cần quay 5 đúp là xong. Đó là chuyện hiếm thấy đối với phim võ thuật. Thậm chí, có cảnh chúng tôi không cần quay lần thứ hai".
Đối với Lý Liên Kiệt, Thành Long luôn là người "anh cả" đáng kính và đương nhiên Thành Long sẽ là Vua Kungfu ở cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng: tên tuổi đình đám hơn, thù lao cũng cao hơn.
Tham gia đóng cùng họ trong phim này còn có hai mỹ nhân Lưu Diệc Phi và Lý Băng Băng. Bộ phim mời được võ sư Viên Hoà Bình làm cố vấn võ thuật, đã quay xong và sẽ được công chiếu vào 2008. Đó là một tác phẩm được đánh giá là đủ mọi yếu tố để hứa hẹn rất thành công.
Đây không biết liệu có phải là bộ phim cuối cùng của Lý Liên Kiệt hay không.Tính ra, anh đã đóng gần 40 phim, chúng đều là những tác phẩm ăn khách.
Lý Liên Kiệt sùng bái đạo Phật dòng Mật tông Tây Tạng, đời sống của anh rất thanh tịnh, sau những lúc đóng phim mệt nhọc, anh thường đi bộ hoặc ngồi thiền. Đã nhiều lần anh bày tỏ ý định định đến miền Thanh Hải hoặc Tây Tạng để đi tu, nhưng nghĩ đến cha mẹ, vợ con lại thôi. Sau này người ta thường nghe Lý nhắc lại ý định này. Anh đang tu tại gia, ăn chay niệm Phật, anh đã là một thầy tu không xuất gia.
Lý Liên Kiệt giải thích vì sao anh sùng đạo Phật: “Nhờ công nghệ hiện đại, thế giới ngày nay là một gia đình lớn. Tôi muốn thể hiện trách nhiệm của mình với thế giới. Nhờ có đạo Phật, tôi hiểu rằng, thế giới là một khối thống nhất”.
Sau vụ gia đình anh thoát chết một cách rất tình cờ trong thảm hoạ sóng thần ở Maldives, Lý Liên Kiệt càng tin vào đạo Phật hơn. “Dù anh mạnh mẽ đến đâu, vẫn luôn có một thế lực mạnh hơn anh. Anh có thể thua trong cuộc chiến sinh tồn. Tôi muốn làm nhiều hơn cho gia đình mình và cho thế giới”.
Cuộc hôn nhân thất bại với “sư tỉ”
Người vợ đầu tiên và cũng là mối tình đầu của Lý Liên Kiệt là Hoàng Thu Yến. Cô lớn hơn anh 2 tuổi, có cha và mẹ là những diễn viên múa ballet chuyên nghiệp tài năng thuộc thế hệ đầu tiên của nước Trung Quốc mới. Khác với cha mẹ, Hoàng Thu Yến lại ham thích võ từ nhỏ và cô được cha mẹ đồng ý cho vào học trường võ.
Thật tình cờ, Hoàng Thu Yến và Lý Liên Kiệt học chung một lớp rồi cùng trở thành vận động viên của Đội biểu diễn. Họ rất thân nhau, thường giúp đỡ nhau trong mọi việc, thật sự là cặp “thanh mai trúc mã”. Một tình cảm thân thiết dần dần hình thành giữa họ, đến khi cùng đóng cặp trong Thiếu Lâm tiểu tử thì tình cảm đó đã trở thành tình yêu mãnh liệt mà người chủ động chính là Hoàng Thu Yến.
Khi hai người có ý định kết hôn, bà Trần Lương Hoàn, mẹ Hoàng Thu Yến đã bày tỏ lo ngại con gái nhiều tuổi hơn Lý Liên Kiệt, song cô kiên quyết: “Chỉ cần tình cảm giữa chúng con sâu nặng, sự chênh lệch tuổi tác quyết không là trở ngại”. Năm 1986 họ kết hôn.
Cưới xong, Hoàng Thu Yến bỏ cả sự nghiệp để lo cho chồng rồi sinh con, nuôi con và chăm sóc gia đình. Nhưng rồi “Kẻ thứ ba” Lợi Trí xuất hiện, năm 1990 thì họ ly hôn, Hoàng Thu Yến sang Mỹ sinh sống.
Ông bố Hoàng Thu Yến kể rằng, sau khi Lý Liên Kiệt đóng phim từ Mỹ về có nói đã gặp và yêu Lợi Trí, khẩn cầu Hoàng Thu Yến chấp nhận ly hôn. Lúc đầu Thu Yến không đồng ý, nhưng sau đó nghĩ lại, đã đồng ý “giải phóng” cho Lý Liên Kiệt.
Sau này nói về tình yêu và cuộc hôn nhân đầu tiên ấy, Lý Liên Kiệt thẳng thắn cho biết anh đã hẹn hò với Hoàng Thu Yến bởi vì cô rất quan tâm đến anh.
“Nhà tôi rất nghèo còn nhà cô ấy thì giàu có, cô ấy rất quan tâm đến tôi và đó là cách mà chúng tôi đến với nhau cho dù tôi chẳng có một chút tình cảm nào với cô ấy cả. Hoàng Thu Yến yêu tôi tới 80 - 90%, tôi chỉ yêu cô ấy 20%”, rằng khi lấy Hoàng Thu Yến anh chưa biết yêu. Dù đã có với nhau 2 con gái, nhưng anh luôn chỉ xem cô như người bạn thân.
Anh cảm thấy mình có lỗi với Hoàng Thu Yến, vì vậy khi yêu cầu ly hôn, Lý Liên Kiệt đã nói: “Anh không đủ khả năng để nuôi hai con, toàn bộ tài sản của anh ở Mỹ đều thuộc về em và các con” – Anh muốn dùng tiền bạc để bù đắp cho cô. Sau này có người nói anh ruồng rẫy vợ con, như thế là hơi quá đáng.
Các anh và chị của Lý Liên Kiệt hiện vẫn thay anh chăm sóc các con anh. Tháng 11 năm 2005, Hoàng Thu Yến đi lấy chồng, Lý Liên Kiệt đã lấy danh nghĩa các con, bỏ ra 5 vạn USD để mua tặng cô một chiếc xe hơi.
“Tôi sẵn sàng chết vì Lợi Trí!”
Nếu như khi kết hôn với Hoàng Thu Yến, Lý Liên Kiệt chưa biết gì về yêu thì khi gặp Lợi Trí vào năm 1988 ở Mỹ lúc đóng phim “Long tại thiên nhai”, Lý Liên Kiệt đã lập tức trúng lưỡi rìu của Thần Ái tình, anh đem lòng yêu cô ngay từ cái nhìn đầu tiên. Cuộc gặp gỡ giữa hai người quả là “Anh hùng gặp mỹ nhân” như người đời thường nói.
Lợi Trí sinh ngày 31/12/1962, là Hoa hậu châu Á năm 1986. Cô sở hữu một gương mặt đẹp và thân hình rất gợi cảm nên nhanh chóng được các đạo diễn làng phim giải trí để mắt đến. Cô đã được mời đóng đến 30 bộ phim, nhưng toàn vào những vai “bình hoa”, chủ yếu phô diễn vẻ đẹp cơ thể chứ không để lại ấn tượng gì mạnh mẽ.
Sau khi gặp Lý Liên Kiệt, Lợi Trí cũng choáng ngợp trước anh. Họ yêu nhau tha thiết nhưng vẫn phải giữ gìn trước báo chí, nhất là khi Lý Liên Kiệt đã có vợ con. Cô bày tỏ với Lý Liên Kiệt ý định bỏ sự nghiệp đóng phim, Lý Liên Kiệt đồng ý ngay vì anh không chấp nhận Lợi Trí ôm ấp người khác dù chỉ trong phim.
Lý Liên Kiệt muốn kết hôn, nhưng Lợi Trí lại sợ vì cô thấy những cặp vợ chồng nghệ sỹ hợp đấy rồi tan đấy. Lý Liên Kiệt đành nói: “Thôi được, chúng ta cứ yêu nhau thế này vậy. Nếu 10 năm nữa mà tình cảm giữa chúng ta vẫn y nguyên, em muốn lấy anh thì chúng mình sẽ là vợ chồng kết tóc nhé”.
Năm 1992, Lợi Trí quay sang kinh doanh. Cô thành lập một công ty đầu tư địa ốc, tự mình làm Chủ tịch HĐQT và bỏ 10 triệu USD đầu tư vào Sơn Đông. Khi đó báo chí đã xôn xao: Một cô hoa hậu mới đóng phim có vài năm trời, lấy đâu ra lắm tiền thế? Nhiều lời đồn đoán Lợi Trí là bồ của ông nọ, ông kia nổi lên, song Lợi Trí không đếm xỉa đến.
Nhưng việc đầu tư thất bại, Lợi Trí mang nợ gần trăm triệu HKD. Để giúp người đẹp thoát cảnh khốn quẫn, Lý Liên Kiệt đã ký liền một lúc hợp đồng đóng 6 phim trong một năm với hãng Vĩnh Thịnh với thù lao 12 triệu/phim và nhờ thêm bạn bè giúp đỡ, kết quả Lợi Trí đã thoát nợ, tình cảm hai người đã gắn bó càng thêm gắn bó.
Lợi Trí thoát nạn thì đến lúc Lý Liên Kiệt gặp hạn: Sau khi xảy ra mâu thuẫn với người quản lý cũ, anh thay người mới thì người này bị bắn chết, Lý Liên Kiệt bị cuốn vào vụ án và tốn rất nhiều tiền. Anh buộc phải nhờ người anh rể làm quản lý cho mình, nhưng chả bao lâu thì anh ta bị tai nạn giao thông…
Nỗi khổ vì thất bại không bằng nỗi đau mất người thân, Lý Liên Kiệt tưởng như muốn sụp đổ. Vào lúc đó, Lợi Trí luôn có mặt bên anh, trở thành chỗ dựa tinh thần của anh, xoa dịu nỗi đau cho anh, giúp anh đứng dậy. Sau này Lý Liên Kiệt nói: “Nếu không có Lợi Trí, không biết tôi có qua được cái đận gian nan ấy không”.
Ngày 19/9/1999, sau 10 năm trời yêu nhau, chờ đợi nhau, hai người đã làm lễ thành hôn. Sau khi cưới, sợ Lợi Trí sẽ thấy không yên tâm khi mình đóng những cảnh tình cảm với nhân vật nữ, Lý Liên Kiệt luôn yêu cầu đạo diễn cắt bỏ những pha “nóng”.
Toàn bộ thu nhập Lý Liên Kiệt đều giao cho Lợi Trí quản, tiêu gì cũng phải xin vợ, trong túi anh chả lúc nào có tới mấy trăm đô. Vì thế mới lan truyền chuyện Lý Liên Kiệt sợ vợ.
Về điều này, Lý Liên Kiệt nói: “Tôi là một người đàn ông Trung Quốc kiểu truyền thống nhưng tôi biết nhiều cô gái thấy thiếu an toàn trước vấn đề tình cảm, sau khi đã kết hôn vẫn thấy chưa an toàn. Vì vậy trách nhiệm lớn nhất của người chồng là tạo cho người vợ cảm giác an toàn. Với Lợi Trí, tôi có thể từ bỏ tất cả sự nghiệp, công danh, tiếng tăm, tiền bạc và thậm chí tôi có thể chết vì cô ấy. Như thế để bạn biết cô ấy có ý nghĩa như thế nào đối với tôi”.
Trước tình cảm và sự khoan dung, chu đáo của chồng, Lợi Trí rất xúc động. Cô luôn nói Lý Liên Kiệt là người đàn ông hiếm có, “nếu có kiếp sau tôi cũng sẽ vẫn lấy anh ấy!”.
Ngày 24/2/2002, Lợi Trí sinh cho Lý Liên Kiệt một cậu quý tử. Để cùng vợ “vượt cạn”, Lý Liên Kiệt đã hủy bỏ 5 hợp đồng đóng phim để ở nhà chăm sóc nàng. Dù tổn thất khá lớn về kinh tế, nhưng Lý Liên Kiệt không để tâm tới, vì với anh gia đình luôn là số một, sự nghiệp chỉ là thứ yếu.