Chiều 2/11, sau 1 tuần xét xử, TAND TP Hà Nội tuyên án sơ thẩm vụ “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”, “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), Cty CP chăn nuôi Bình Hà, Cty TNHH thương mại và dịch vụ Trung Dũng.
8 lần sửa điều kiện cho vay
Theo bản án, ông Trần Bắc Hà – cố Chủ tịch BIDV đã lợi dụng chức vụ, yêu cầu cấp dưới cho doanh nghiệp sân sau của mình là Cty Bình Hà vay tiền thực hiện dự án nuôi bò trái quy định dẫn tới thất thoát 799 tỷ đồng.
Trong việc này, các bị cáo tại BIDV hội sở và chi nhánh Hà Tĩnh đã biết Bình Hà là doanh nghiệp mới thành lập, chưa có kinh nghiệm, vốn, khả năng thực hiện dự án nuôi bò quy mô lớn.
Tuy nhiên, các bị cáo vẫn làm theo chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà, đề xuất cho Cty Bình Hà vay tiền nuôi bò thậm chí còn sửa đổi chính sách theo hướng nới lỏng điều kiện cho vay. Khi Bình Hà thua lỗ, các bị cáo đề xuất ra hạn trả nợ và cấp thêm tín dụng cho doanh nghiệp này dẫn tới không thu được số tiền hơn 799 tỷ đồng.
Theo hợp đồng vay vốn, tiền bán bò của Bình Hà phải chuyển về tài khoản mở tại BIDV để từ nợ. Thực tế, theo chỉ đạo của Trần Duy Tùng (con trai ông Trần Bắc Hà), các bị cáo Đinh Văn Dũng, Trần Anh Quang và Thái Thành Vinh (hiện bỏ trốn) đã yêu cầu bên mua chuyển vào tài khoản của mình rồi chiếm đoạt hơn 149 tỷ đồng của BIDV.
Hội đồng xét xử tuyên án sơ thẩm trong vụ.
Trong vụ, ông Trần Lục Lang bị xác định là Phó Tổng GĐ phụ trách Ban quản lý rủi do tín dụng và đã biết 12 rủi do, khó khăn nếu cho Cty Bình Hà vay tiền. Tuy nhiên, bị cáo Lang 8 lần đề xuất Hội đồng quản trị sửa đổi theo hướng nới lỏng điều kiện cấp tín dụng cho doanh nghiệp này.
Khi Bình Hà làm ăn thua lỗ, ông Lang không đề nghị dừng giải ngân và ngược lại, vẫn tiếp tục đề xuất gia hạn thời hạn cấp tín dụng và tiếp tục đề nghị cấp hạn mức tín dụng. Vì vậy, bị cáo Lang có vai trò lớn nhất trong vụ.
Một cực Phó Tổng GĐ khác của BIDV là bị cáo Đoàn Ánh Sáng có nhiệm vụ phụ trách khách hàng Doanh nghiệp và từng ký quyết định thành lập tổ thẩm định việc cho Cty Bình Hà vay tiền.
Án sơ thẩm xác định, ông Sáng biết doanh nghiệp sân sau của Chủ tịch Trần Bắc Hà không có phương án trả nợ khả thi nhưng vẫn đồng ý đề xuất, ký phê duyệt trên các phiếu lấy ý kiến cho Bình Hà vay tiền dẫn tới mất vốn.
Bị cáo Trần Lục Lang - nguyên Phó Tổng GĐ BIDV.
Không quản lý tiền sau cho vay
Tại khoản vay của Cty Trung Dũng, người giữ quyền công tố xác định doanh nghiệp này hết sức khó khăn, không đủ tài sản đảm bảo nhưng theo chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà, các bị cáo thuộc BIDV chi nhánh Hà Thành vẫn đề xuất cho doanh nghiệp này vay tiền.
Sau đó, nhóm cán bộ ngân hàng không kiểm soát tiền cho vay và hàng hóa là phôi thép được mua từ tiền vay ngân hàng. Qua đây, BIDV không thể thu hồi được khoản nợ hơn 864 tỷ đồng.
Ngoài ra, số phôi thép được mua muốn bán phải được BIDV đồng ý nhưng bị cáo Đoàn Hồng Dũng – GĐ Cty Trung Dũng và vợ là Nguyễn Thị Thanh Sơn đã tự ý bán rồi thu tiền. Qua đây, cặp vợ chồng này chiếm đoạt hơn 263 tỷ đồng của BIDV.
Từ những hành vi trên, Hội đồng xét xử khẳng định việc làm của các bị cáo là nguy hiểm cho xã hội. Trong đó, 8 bị cáo thuộc BIDV là người có trách nhiệm quản lý tài sản của nhà nước nhưng vẫn làm trái quy định, cấp tín dụng sai đối tượng, gây thiệt hại cho BIDV. Vì vậy, cả 8 bị cáo thuộc BIDV đã phạm tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” nên cần có mức hình phạt tương xứng.
Các bị cáo còn lại là những người đứng đầu tổ chức kinh tế có quan hệ vay vốn với BIDV nhưng đã lợi dụng sơ hở trong quản lý để chiếm đoạt tiền, tài sản. Các bị cáo chiếm đoạt số tiền đặc biệt lớn nên đã phạm tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” và phải chịu hình phạt tù theo quy định.
Khi lượng hình, Hội đồng xét xử cũng xem xét trách nhiệm chính, xuyên suốt trong vụ thuộc ông Trần Bắc Hà. Các bị cáo thuộc BIDV đều làm theo chỉ đạo của ông Hà và thậm chí bị ép buộc phải làm.
Về dân sự, tòa án yêu cầu Cty Bình Hà phải hoàn trả BIDV chi nhánh Hà Tĩnh hơn 1.231 tỷ đồng kèm lãi phát sinh; các bị cáo Trần Anh Quang, Đinh Văn Dũng phải trả 21 tỷ đồng theo tỷ lệ Quang 70%, Dũng 30%.
Cty Trung Dũng cũng phải trả BIDV hơn 601 tỷ đồng còn nợ và lãi phát sinh; vợ chồng Đoàn Hồng Dũng, Nguyễn Thị Thanh Sơn phải trả 263 tỷ đồng còn chiếm đoạt.
Trong vụ án, ông Trần Bắc Hà bị xác định vi phạm pháp luật dẫn tới thất thoát tiền của BIDV nên cần tiếp tục kê biên tài sản của ông để xử lý các khoản nợ tại Cty Bình Hà trước, nếu còn sẽ xử lý khoản nợ của Trung Dũng.
Con ông Hà là Trần Duy Tùng là người chỉ đạo, điều hành tại Cty Bình Hà nhưng đã bỏ trốn nên chưa bị xem xét trách nhiệm hình sự nhưng phải tiếp tục kê biên tài sản của bị can này để xử lý. Một số cổ phiếu của ông Hà và con trai cũng bị ngăn chặn giao dịch.
Các cán bộ, nhân viên khác của BIDV đều có sai phạm nhất định nhưng có nguyên nhân do ảnh hưởng của ông Trần Bắc Hà. Họ không hưởng lợi gì và phía điều tra không đề cập nên tòa án không xem xét trách nhiệm hình sự, dân sự.
Mức án của các bị cáo trong vụ:
Với 8 bị cáo thuộc BIDV phạm tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”.
1. Trần Lục Lang - nguyên Phó TGĐ BIDV 8 năm tù.
2. Đoàn Ánh Sáng – nguyên Phó TGĐ BIDV 6 năm 6 tháng tù.
3. Kiều Đình Hòa – nguyên GĐ BIDV Chi nhánh Hà Tĩnh 5 năm tù.
4. Lê Thị Vân Anh – nguyên Trưởng phòng thuộc BIDV Chi nhánh Hà Tĩnh 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo (tù treo).
5. Ngô Duy Chính – nguyên GĐ BIDV Chi nhánh Hà Thành 7 năm tù.
6. Nguyễn Xuân Giáp – nguyên Phó GĐ BIDV Chi nhánh Hà Thành 6 năm tù.
7. Phạm Hồng Quang – nguyên Trưởng phòng thuộc BIDV Chi nhánh Hà Thành 4 năm tù.
8. Đặng Thanh Nam – nguyên cán bộ BIDV Chi nhánh Hà Thành 3 năm 6 tháng tù.
Với 4 bị cáo phạm tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”
9. Trần Anh Quang – cháu ông Trần Bắc Hà, nguyên Tổng GĐ Cty Bình Hà 13 năm tù.
10. Đinh Văn Dũng - nguyên Tổng GĐ Cty Bình Hà 12 năm tù.
11. Đoàn Hồng Dũng – nguyên GĐ Cty Trung Dũng 18 năm tù.
12. Nguyễn Thị Thanh Sơn – vợ Đoàn Hồng Dũng, GĐ Cty Hà Nam 3 năm tù.