Trụ sở Quốc hội Anh ở Westminster, London. (Ảnh: AP)
Nhà nghiên cứu bị bắt từ đầu năm nay, nhưng thông tin mới được công bố vào cuối tuần qua, khiến Thủ tướng Anh Rishi Sunak cảnh báo riêng Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường về “sự can thiệp” của Bắc Kinh.
Tại quốc hội, Phó Thủ tướng Anh Oliver Dowden tuyên bố chính phủ sẽ làm “bất kỳ điều gì để bảo vệ an ninh quốc gia”.
“Đây là những cáo buộc nghiêm trọng và việc cảnh sát cùng các cơ quan liên quan điều tra kỹ càng là điều đúng đắn”, ông Dowden nói về vụ bắt nhà nghiên cứu.
“Chính phủ hiểu rõ rằng Trung Quốc tạo ra một thách thức hệ thống đối với Anh và các giá trị của chúng ta”, ông Dowden nói thêm.
Vụ bắt nhà nghiên cứu được báo The Sunday Times tiết lộ đầu tiên, gây áp lực lên chính phủ của Thủ tướng Sunak phải có chính sách cứng rắn hơn với Trung Quốc trong quá trình tương tác với siêu cường châu Á.
Khi chạy đua vào vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ năm ngoái, ông Sunak gọi Trung Quốc là “mối đe dọa số một” đối với an ninh của Anh và toàn cầu.
Nhưng sau khi lên lãnh đạo, ông Sunak dịu giọng hơn, gọi sự trỗi dậy của Trung Quốc là mối đe dọa chiến lược và thúc đẩy hợp tác để giải quyết những vấn đề như biến đổi khí hậu.
Iain Duncan Smith, cựu lãnh đạo của đảng Bảo thủ và là người gay gắt với Trung Quốc, cho rằng cách tiếp cận này “yếu đuối”.
“Kết quả là Trung Quốc thâm nhập vào các thể chế của chúng ta, từ các trường đại học đến quốc hội”, ông Smith nói.
Nghi phạm độ tuổi 20 bị bắt tại nhà riêng ở Edinburgh vào tháng 3, cùng một người đàn ông khác độ tuổi 30.
Hai người đều bị bắt theo Đạo luật bảo vệ bí mật, nhưng được tại ngoại cho đến tháng 10 để chờ điều tra.
Nếu nghi ngờ được chứng minh, đây sẽ là một trong những vụ xâm phạm an ninh nghiêm trọng nhất trong Quốc hội Anh liên quan đến một quốc gia khác.
Ông Sunak gặp Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường bên lề thượng đỉnh G20 ở New Delhi hôm 10/9, nói rằng “bất kỳ hành động can thiệp nào vào dân chủ quốc hội của chúng tôi… rõ ràng là không thể chấp nhận được”.
Tuy nhiên, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh phát biểu tại một cuộc họp báo: “Cáo buộc cho rằng Trung Quốc tiến hành hoạt động theo dõi chống lại Anh chỉ là sự bịa đặt đơn thuần. Trung Quốc kiên quyết phản đối”.
“Chúng tôi thúc giục phía Anh dừng phát tán thông tin sai lệch và dừng thao túng chính trị cũng như vu khống ác ý chống Trung Quốc”, bà Mao Ninh nói.