Những bài học tiếng Việt
Mai Quyên, tác giả của 5 tập thơ thiếu nhi “Dắt mẹ đi chơi” - là tác phẩm thơ duy nhất lọt vào vòng chung khảo giải thưởng Dế Mèn năm nay lần đầu tiên góp mặt trong thị trường sách thiếu nhi nhưng đã được rất nhiều phụ huynh ưu ái.
“Tôi gọi bộ thơ này là những bài học tiếng Việt. Mỗi ngày hai mẹ con đều đọc cho nhau nghe. Nhiều bài rất vui, cấu trúc như một câu chuyện kể bằng thơ. Bé thuộc rất nhanh. Nhờ đó cũng học được nhiều từ mới”, nhà báo Thu Nguyên chia sẻ.
“Sách in đẹp, mỗi bài đều có tranh minh họa để độc giả tô màu. Các bài thơ đều gần gũi đến mức con tôi đọc xong bài nào cũng bảo: con đấy, mẹ đấy, nhà bà ngoại đấy...!” (phụ huynh của Típ).
“Tôi rất thích đọc thơ cho con nhưng kể từ sau Trần Đăng Khoa và Xuân Quỳnh, ít có những tập thơ thật “ra tấm ra món” dành cho bọn trẻ. Thơ Mai Quyên tình cảm, dễ đọc, vì chắc chị là tiến sĩ văn học nên ngôn ngữ cũng đẹp, nhiều bài chắt lọc có chiều sâu kiểu như ngụ ngôn La Fontaine”, anh Trần Hà Văn nhận xét.
Từ chính những bài thơ làm riêng cho con trai nhận được chia sẻ của nhiều người, chị Mai Quyên mới nảy ra ý tưởng xuất bản thành sách, để nối dài câu chuyện thủ thỉ, âu yếm và gắn kết mẹ con với nhiều độc giả nhí khác. Số phận bộ sách được quyết định trong “phút mốt” ấy đã mở ra một “chân trời mới” với nhiều người đọc. Một số phụ huynh được “Dắt mẹ đi chơi” truyền cảm hứng đã bắt đầu viết “nhật ký bằng thơ” dành cho con.
Bộ thơ vào chung khảo Dế Mèn 2022 của Mai Quyên
Trong buổi trò chuyện “Chọn sách cho con”, anh Nguyễn Đình Tuân (sáng lập nhóm khuyến đọc “Hoàng tử bé”) chia sẻ: Theo quan sát của tôi, thời gian gần đây, sách thiếu nhi “nội” đã có những cải tiến đáng kể, thu hút nhiều tác giả tham gia và chiếm lĩnh thị trường sách rất nhanh. Không chỉ ở lĩnh vực văn học mà cả khoa học, lịch sử, truyện tranh... đều có dấu ấn của sách “nội”, chất lượng không kém gì so với sách nhập khẩu và sách dịch”.
Anh Tuân cũng đơn cử một trong những ví dụ nằm đầu danh sách best seller (bán chạy nhất) gần đây của NXB Phụ Nữ là bộ sách tranh song ngữ Việt - Anh gồm sáu cuốn: Kể chuyện khoa học (tác giả: Hoàng Anh Đức, họa sĩ: Hồng An, Lộc Linh). Hay về mảng sách lịch sử, nằm trong danh sách long seller (bán được lâu dài) chính là cuốn “Lịch sử Việt Nam bằng tranh” (lời: Hiểu Minh, Huyền Trang; tranh: Tạ Huy Long) và bộ “Hiền tài nước Việt” (lời: Lê Minh Quốc, tranh: Phạm Ngọc Tuấn).
Tìm đường ra thế giới
Sách “nội” ngày càng được lòng độc giả nhí
Sự nở rộ của dòng sách “nội” trong thị trường sách thiếu nhi mấy năm gần đây đã tạo đà để những câu chuyện thuần Việt thâm nhập vào thói quen đọc của trẻ em. Đây cũng là một cú hích khiến những người sáng tác, xuất bản đầu tư hơn vào sản phẩm của mình. Không chỉ các thể loại sách phong phú hơn, hình thức đẹp hơn, sự phân chia độ tuổi, giới tính, nội dung... cũng được chú trọng gần như tiệm cận với sự phát triển của thế giới. Ngày nay, ngoài sách minh họa, artbooks, các tác giả Việt còn có thể làm sách kết hợp với công nghệ, tạo ra hình ảnh động, hình ảnh trình chiếu... đem đến nhiều lựa chọn hơn cho người đọc.
Cái “được” rõ ràng nhất chính là một số tác giả và NXB, sau quá trình chinh phục độc giả trong nước, đã tìm cách đẩy mạnh tiêu thụ ra ngoài biên giới.
Vào năm ngoái, cuốn “Chang hoang dã - Gấu” (Trang Nguyễn- Jeet Zdung) đã bán thành công cho NXB Pan Macmillan của Anh và nhượng quyền cho 5 nước bao gồm Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc, Na Uy, Thổ Nhĩ Kỳ. Cuốn sách nhận được sự yêu thích đặc biệt của bạn đọc cả ở bản tiếng Việt và tiếng Anh, tiếng Hàn... vì tính toàn cầu của câu chuyện về bảo tồn động vật hoang dã. Tại Việt Nam, “Chang hoang dã” cũng là tập sách “luôn cháy hàng” và từng mang về giải A giải thưởng sách quốc gia năm 2022 cho các tác giả.
Trước đó, bộ truyện tranh 5 tập song ngữ “Những chuyến phiêu lưu của mèo Tita” của tác giả Búp Bê (do Nhà xuất bản Tổng hợp TPHCM ấn hành) sau vài tháng ra mắt bạn đọc trong nước cũng đã được Nhà xuất bản Olympia (Anh) phát hành trên toàn cầu, giữ nguyên phần lời tiếng Anh và hình ảnh minh họa trong bộ sách gốc.
Năm 2020, truyện dài “Tôi là Bêtô” của Nguyễn Nhật Ánh (NXB Trẻ) đã được một đơn vị xuất bản của Hàn Quốc mua bản quyền. Được biết, “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” của Nguyễn Nhật Ánh cũng từng được TS Montira Rato dịch sang tiếng Thái Lan, Nhà xuất bản Nanmeebooks phát hành. Sau đó, tác phẩm có mặt tại Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ.
Chị Phan Thanh Lan (phụ trách bản quyền, NXB Kim Đồng) cho biết: “Từ kinh nghiệm xuất khẩu sách của Kim Đồng, có thể thấy, với đối tượng là người Việt sinh sống ở nước ngoài thì các đơn vị xuất bản nước ngoài thường chọn đề tài mang tính dân gian, truyền thống, những nét văn hóa đặc trưng. Còn với những NXB hướng đến độc giả rộng hơn hoặc độc giả bản ngữ, họ sẽ tìm những cuốn sách có đề tài mang tính toàn cầu như biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, bảo tồn thiên nhiên, chống xâm hại và bóc lột trẻ em, bình đẳng giới”...