Sa Mù, mùa hoa nở

Từ chuyến "du lịch bụi"

Ba năm trước, sau khi đảm vai Giám đốc Sở Khoa học-Công nghệ Quảng Trị, ông Trần Ngọc Lân lúc đến đỉnh đèo Sa Mù đã ngạc nhiên trước cảnh quan, khí hậu “chẳng nơi nào có được”. Đoạn đường đèo Sa Mù có độ dài tới 19,8 km nối 2 xã Hướng Phùng và Hướng Việt huyện rẻo cao Hướng Hóa, uốn lượn quanh co, cao gần 1.400m so với mặt nước biển. Hè đến, miền Tây Quảng Trị do ảnh hưởng của gió Lào nóng rát thì ở đỉnh đèo Sa Mù trời vẫn khá lạnh và có sương mờ lãng đãng trôi.

Vào mùa này, dường như cung đường Sa Mù đẹp hơn lúc sương mù dang tay ôm lấy núi, vây lấy đèo, cộng với cảnh sắc hùng vĩ của núi rừng, tất cả tạo nên sắc màu vô cùng huyền ảo và khác biệt. “Trong lúc người đồng bào thiểu số sống ở dưới chân Sa Mù cuộc sống khó khăn, thì ở đỉnh đèo có quá nhiều điều kiện để có thể phát triển. Tại sao không khai thác “mỏ vàng” về du lịch và phát triển nông nghiệp chất lượng cao ở nơi này, để Khe Sanh có một nơi thỏa mãn người đến”, ông Lân nhớ lại. Từ đó, ý tưởng “tiểu Đà Lạt” trên đỉnh Sa Mù phôi thai...

Được sự ủng hộ của địa phương, ông Lân cùng các cán bộ ở Trung tâm Ứng dụng tiến bộ Khoa học & Công nghệ tỉnh Quảng Trị (viết tắt: Trung tâm) xắn tay áo vào cuộc. Căn cứ vào nhu cầu thị trường, vào đặc điểm điều kiện tự nhiên của khu vực Bắc Hướng Hóa, Trung tâm xác định đưa 2 giống hoa lily vào sản xuất thử nghiệm là giống Sorbonne nhập từ Cộng hòa Chile có đặc điểm hoa màu hồng, hoa hướng trên, cánh dày và có hương rất thơm. Giống  thứ hai là Concador nhập từ Vương quốc Hà Lan có hoa màu vàng, phân cành dài, hoa hướng dưới, cánh hoa dày, có hương đặc trưng, số hoa trung bình trên cây từ 3-5 hoa, tỷ lệ hoa hữu hiệu đạt 96- 98%. Hoa lily trồng thử nghiệm ở khu vực đèo Sa Mù phát triển tốt, ra hoa đúng thời điểm dịp tết và bán được giá, cho hiệu quả kinh tế. 

Tiếp đó, hoa tulip giống Hà Lan lại được Trung tâm đưa đến Sa Mù, trồng thử nghiệm 600 chậu với 3.000 cây. Số củ sau khi trồng lên cây cho hoa có chất lượng đạt tỷ lệ 95%. Bông hoa tulip tươi thắm, nhiều màu sắc, lá xanh bóng mượt mà, thân mập mạp, đúng chuẩn tulip trồng ở Đà Lạt và Hà Lan. Có một lợi thế lớn hơn rất nhiều đó là trồng hoa tulip ở Sa Mù có giá đầu tư và chi phí chăm sóc, vận chuyển thấp nên giá bán ra rẻ hơn rất nhiều so với giá thành cùng loại hoa này nhập về từ các nơi khác. Sau 40 ngày, đúng dịp Tết Nguyên đán Mậu Tuất 2018, tulip khoe sắc rồi “cháy hàng” ngay tại thị trường Quảng Trị.

Chuyển giao công nghệ cho người dân

 Trước hàng ngàn cây hoa lily với 2 sắc màu vàng, hồng, cánh dày, thân cao khoe sắc được trồng trong nhà lưới trên đỉnh Sa Mù, đôi vợ chồng trẻ Hồ Văn Thái ở bản Doa Cũ (Hướng Phùng) không giấu được sự ngỡ ngàng, xuýt xoa vì lần đầu tiên nhìn thấy hoa lily khoe sắc, sau khi theo khóa tập huấn chuyển giao quy trình trồng, chăm sóc, thu hoạch hoa ly cho người dân địa phương do Trung tâm mở. Thái trầm trồ, đây là loài hoa đắt tiền, ai ngờ trên đèo Sa Mù lại trồng được. Bà con ai cũng mừng cái bụng, hy vọng từ đây có thể chuyển đổi sang cây trồng này để tăng thêm thu nhập. 

Giám đốc Trung tâm Đào Ngọc Hoàng bảo, qua việc trồng khảo nghiệm giống hoa tulip và lily, Trung tâm đã nắm vững các quy trình xử lý củ giống, trồng, chăm sóc và điều khiển sinh trưởng, phát triển và nở hoa. Hiện Trung tâm đã xây dựng thành công 3 mô hình trồng hoa tulip và lily thương phẩm tại xã Hướng Phùng. Ngay trong năm 2018, Trung tâm đã chuyển giao công nghệ trồng hoa tulip và lily cho người dân Hướng Phùng để phát triển kinh tế theo hướng biến đổi công nghệ từ phức tạp thành đơn giản và dễ dàng để phù hợp với trình độ và điều kiện của người dân. 

Hiện nhà chị Trần Thị Thanh Thái ở thôn Xa Ry, xã Hướng Phùng là hộ đầu tiên tham gia cùng Trung tâm thực hiện ba mô hình trồng hoa nói trên. Đây cũng là hộ đầu tiên được Sở KH&CN chọn để chuyển giao công nghệ trồng hoa tulip và lily. Sở sẽ ủng hộ mọi mặt để chị Thái mạnh dạn hơn nữa trong việc trồng và cung ứng hai loài hoa này ra thị trường. Sau đó Sở sẽ tiếp tục chuyển giao công nghệ trồng hoa cao cấp này cho những hộ có nhu cầu để phát triển kinh tế.

Giám đốc Sở KH-CN Quảng Trị Trần Ngọc Lân chia sẻ, qua khảo sát thị trường tiêu thụ hoa dịp Tết vừa qua tại Quảng Trị và các tỉnh lân cận thấy người dân rất thích chơi hoa tulip và lily nên Sở quyết tâm chuyển giao công nghệ cho người dân trồng hoa theo nhu cầu thị trường và xây dựng thương hiệu hoa tulip, hoa lily. “Xã Hướng Phùng và đèo Sa Mù đều nằm trên đường Hồ Chí Minh, có hệ thống giao thông thuận tiện nên việc cung ứng sản phẩm nông nghiệp của vùng đất này cho thị trường hàng ngày dễ dàng. Có thể tổ chức tốt mạng lưới lưu thông và tiêu thụ sản phẩm từ vùng này đến các cơ sở kinh doanh hoa trong và ngoài tỉnh để giới thiệu, chào bán sản phẩm. Khi vùng Sa Mù trở thành trung tâm hoa của tỉnh Quảng Trị thì sẽ thu hút nhiều du khách đến thưởng ngoạn”.

Ông Nguyễn Thủy ở thôn Tân Pun, xã Hướng Phùng rất phấn khởi khi được tham gia tập huấn kỹ thuật trồng và chăm sóc hoa lily thương phẩm do Trung tâm tổ chức. Ông Thủy đã sẵn sàng để đầu tư trồng hoa lily thương phẩm để nâng cao thu nhập cho gia đình. Nông dân Thủy tính toán, bình quân mỗi chậu hoa lily có 5 cành. Thời gian từ khi trồng cho đến thu hoạch là 3 tháng. Người trồng đầu tư khoảng 150 ngàn đồng/chậu, khi bán ra thị trường có giá từ 300 - 350 ngàn đồng/chậu. Mỗi vụ đầu tư khoảng từ 500-1.000 chậu hoa ly thì có lãi 75 đến 150 triệu đồng. Đây sẽ là nguồn thu nhập rất  cao đối với người dân vùng khó.