Nhân dịp tham dự Hội nghị cấp cao Mekong - Nhật Bản, ngày 4/7 tại Tokyo, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe; hai bên trao đổi ý kiến sâu rộng và đạt nhất trí cao về những phương hướng lớn, biện pháp cụ thể để làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Việt Nam - Nhật Bản. Thủ tướng Shinzo Abe cam kết dành nguồn vốn ODA ở mức cao giúp Việt Nam phát triển bền vững.
Hai Thủ tướng nhất trí tăng cường tiếp xúc ở các cấp, đặc biệt ở cấp cao, thực hiện hiệu quả các cơ chế đối thoại và hợp tác giữa hai nước. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, Việt Nam luôn coi trọng quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản, ủng hộ Nhật Bản có vai trò và đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới. Thủ tướng Shinzo Abe bày tỏ mong muốn cùng hợp tác chặt chẽ để đưa quan hệ giữa hai nước phát triển ngày càng toàn diện, hiệu quả và thực chất. “Tôi rất vui được đón Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng - một người bạn thân thiết của tôi. Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản đang phát triển tốt đẹp trên nhiều lĩnh vực trong khuôn khổ quan hệ Đối tác Chiến lược sâu rộng. Nhật Bản cam kết hỗ trợ Việt Nam về hạ tầng cả chất lượng và số lượng hướng đến phát triển hạ tầng chất lượng cao”, Thủ tướng Shinzo Abe phát biểu.
Thúc đẩy hợp tác kinh tế, đầu tư
Về hợp tác kinh tế, hai Thủ tướng nhất trí phối hợp chặt chẽ để triển khai hiệu quả các dự án quan trọng, sớm hoàn thành Tầm nhìn trung và dài hạn về hợp tác nông nghiệp. Thủ tướng Shinzo Abe cam kết dành nguồn vốn ODA ở mức cao giúp Việt Nam phát triển bền vững, cam kết cung cấp ODA vốn vay cho dự án Bệnh viện Chợ Rẫy 2 (Bệnh viện Hữu nghị Việt - Nhật). “Tôi xin chân thành cảm ơn và đánh giá cao việc Ngài Thủ tướng Abe ủng hộ đề nghị của Việt Nam về cam kết vốn ODA đợt I tài khóa 2015 trị giá 300 tỷ yen, tương đương gần 3 tỷ USD cho các dự án của Việt Nam”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu.
Thủ tướng Shinzo Abe cũng cam kết xem xét nghiêm túc đề nghị của Việt Nam về việc duy trì và tăng quy mô hỗ trợ Chương trình hỗ trợ ứng phó với biến đổi khí hậu, Chương trình hỗ trợ quản lý kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh; tiếp tục tích cực hỗ trợ Việt Nam triển khai Chiến lược phát triển Công nghiệp hóa của Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác Việt - Nhật hướng đến 2020, tầm nhìn 2030. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đề nghị Chính phủ Nhật Bản tích cực hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực; khuyến khích doanh nghiệp Nhật Bản tham gia Dự án Đại học Việt - Nhật; mở rộng tiếp nhận điều dưỡng viên...
“Hai bên khẳng định lại quyết tâm triển khai hiệu quả các dự án quy mô lớn mà lãnh đạo cấp cao hai bên đã thỏa thuận, trong đó có Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2; Chiến lược công nghiệp hóa của Việt Nam; nghiên cứu đầu tư trước một đoạn cần thiết trong tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam; tăng cường hợp tác về đầu tư, nông nghiệp, phát triển nguồn nhân lực, đồng thời nghiên cứu khả năng hợp tác trong kế hoạch tín dụng 110 tỷ USD do Ngài Thủ tướng Abe công bố tháng 5/2015 nhằm phát triển cơ sở hạ tầng chất lượng cao tại châu Á”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Shinzo Abe đã trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, nhất trí tăng cường hợp tác trên các diễn đàn khu vực và thế giới. Việt Nam đánh giá cao những đóng góp của Nhật Bản vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới trong nhiều thập kỷ qua. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ việc Việt Nam ủng hộ Chủ nghĩa hòa bình tích cực” của Nhật Bản vì mục tiêu hòa bình, an ninh, ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực và trên thế giới trên nguyên tắc tuân thủ Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế, tôn trọng độc lập, chủ quyền của các quốc gia, hợp tác bình đẳng cùng có lợi, cùng thịnh vượng.
Quan ngại tình hình biển Đông
Hai Thủ tướng cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình biển Đông. “Hai bên chia sẻ quan ngại sâu sắc của các nhà lãnh đạo Mekong - Nhật Bản, của cộng đồng quốc tế về tình hình biển Đông thời gian gần đây, đặc biệt là những hoạt động lấn biển, xây đảo quy mô lớn. Hai bên nhất trí về tầm quan trọng của bảo đảm hòa bình, an ninh an toàn và tự do hàng hải và hàng không, yêu cầu các bên liên quan không có những hành động gây phức tạp và mở rộng tranh chấp trên biển Đông, nghiêm túc tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 cũng như Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và thúc đẩy việc sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC)”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu. Thủ tướng Nhật Bản nói: “Chúng tôi chia sẻ quan ngại sâu sắc việc đơn phương thay đổi hiện trạng quy mô lớn và xây dựng căn cứ quân sự trong khu vực. Chúng tôi cam kết cùng duy trì trật tự hàng hải và hàng không. Chúng tôi rất vui sẽ hợp tác cùng nhau đóng góp cho sự ổn định của khu vực và quốc tế”.
Hai Thủ tướng cho biết, với sự nỗ lực và thiện chí của hai bên, hai bên đã nhất trí tuyên bố cơ bản kết thúc đàm phán song phương giữa Việt Nam và Nhật Bản về Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Về một số vấn đề kỹ thuật còn lại, hai đoàn đàm phán sẽ thảo luận để hoàn tất. Hai bên sẽ nỗ lực để cùng các thành viên khác sớm kết thúc đàm phán TPP.
Cam kết ODA 6,1 tỷ USD cho các nước Mekong
Ngày 4/7 tại Tokyo diễn ra Hội nghị Cấp cao Mekong - Nhật Bản lần thứ 7 với sự tham dự của lãnh đạo các nước Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan, Việt Nam và Nhật Bản. Hội nghị đã hoan nghênh cam kết của Nhật Bản dành ODA 750 tỷ yen (6,1 tỷ USD) cho các nước Mekong trong ba năm tới.
Các nhà lãnh đạo nhất trí thông qua Chiến lược Tokyo 2015 với mục tiêu bao trùm cho hợp tác Mekong - Nhật Bản giai đoạn 2016-2018 là bảo đảm ổn định khu vực và đạt tăng trưởng chất lượng tại Tiểu vùng Mekong. Theo đó, các chương trình hợp tác sẽ tập trung vào bốn trụ cột hợp tác gồm: (i) Phát triển hạ tầng công nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển đô thị, năng lượng, công nghiệp phụ trợ, giao thông, cấp thoát nước, nông nghiệp và công nghiệp chế biến, công nghệ thông tin và viễn thông; và tăng cường kết nối đường bộ, đường biển và đường không giữa các nước Mekong, gắn kết tiểu vùng Mekong với các khu vực xung quanh; (ii) Phát triển các ngành công nghiệp và chuỗi giá trị khu vực thông qua thực hiện Tầm nhìn phát triển công nghiệp Mekong và xây dựng các đặc khu kinh tế; phát triển nguồn nhân lực, nhất là đào tạo đội ngũ chuyên gia và công nhân lành nghề; tăng cường kết nối thể chế, kết nối kinh tế và giao lưu nhân dân; (iii) Phát triển bền vững vì một tiểu vùng Mekong xanh, với trọng tâm là tăng cường hợp tác trong phòng chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu, quản lý và sử dụng bền vững nguồn nước sông Mekong, bảo tồn và sử dụng bền vững các nguồn thủy hải sản; (iv) Tăng cường phối hợp với các cơ chế Tiểu vùng Mekong khác và hợp tác với khu vực tư nhân, các tổ chức quốc tế và các bên liên quan.
Trong Tuyên bố Chiến lược Tokyo 2015 về hợp tác Mekong - Nhật Bản, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của đại dương, một tài sản chung của thế giới; khẳng định tầm quan trọng của việc hợp tác chặt chẽ hơn để đảm bảo an ninh an toàn hàng hải trong khu vực; nhấn mạnh việc cần phải thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm đạt được COC. Các nhà lãnh đạo cũng nhắc lại cam kết đảm bảo quyền tự do hàng hải và hàng không, an toàn hàng hải, giao thương thông suốt và giải quyết hòa bình các tranh chấp theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế đã được công nhận trên toàn cầu, bao gồm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982. Lãnh đạo các nước bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến gần đây tại biển Đông làm phức tạp thêm tình hình, gây xói mòn lòng tin và ảnh hưởng đến hòa bình, an ninh, ổn định tại khu vực.
Sau hội đàm, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe chứng kiến lễ ký kết một loạt văn bản thỏa thuận gồm: Hiệp định vay vốn của 5 dự án ODA tài khóa 2014 trị giá hơn 66 tỷ yen; Công hàm trao đổi 3 dự án ODA viện trợ không hoàn lại tài khóa 2015 của Nhật Bản dành cho Việt Nam; Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản về việc thành lập Ủy ban hỗn hợp Việt Nam - Nhật Bản về hợp tác trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại và năng lượng; Thỏa thuận hợp tác giữa Bộ KH&ĐT Việt Nam và Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản nhằm tăng cường quan hệ hợp tác giữa doanh nghiệp hai nước.