Trả lời phỏng vấn hãng tin AP hôm 15/12, cựu Tổng thống Hamid Karzai cho biết chính ông là người đã mời phong trào Taliban tiến vào thủ đô Kabul hồi giữa tháng 8.
Động thái này, theo ông Karzai, là cách duy nhất “để bảo vệ người dân, để đất nước và thủ đô không rơi vào hỗn loạn, để ngăn chặn tình trạng phá hoại, cướp bóc các cửa hàng.”
Ông Hamid Karzai (63 tuổi) từng là tổng thống Afghanistan từ năm 2001 đến năm 2014. Hiện ông vẫn được coi là nhân vật có tầm ảnh hưởng ở Afghanistan.
Đầu tháng 8, khi lực lượng Mỹ rục rịch rút quân khỏi Afghanistan sau hai thập kỷ hiện diện ở nước này, phong trào Taliban đã nhanh chóng giành quyền kiểm soát các tỉnh và tiến sát thủ đô Kabul. Thời điểm đó, ông Karzai đã tham gia các cuộc đàm phán về thoả thuận chia sẻ quyền lực giữa Taliban với chính phủ của Tổng thống Ashraf Ghani.
Ông tiết lộ rằng một thoả thuận hoà bình đã được đàm phán vào ngày 14/8. Tổng thống Ghani đồng ý tới thủ đô Doha của Qatar vào hôm sau để gặp các đại diện của Taliban.
Sáng 15/8, căng thẳng lên cao ở Kabul khi người dân lo ngại thủ đô sẽ thất thủ. Đúng lúc đó, đại diện Taliban liên lạc với cựu Tổng thống Hamid Karzai và nói rằng “chính quyền nên giữ nguyên vị trí, đừng di chuyển vì Taliban không có ý định tiến vào thủ đô”.
Các quan chức chính phủ cũng khẳng định với ông Karzai rằng quân đội sẵn sàng bảo vệ thành phố, và “Kabul sẽ không thất thủ”.
Tuy nhiên, tình hình bất ngờ thay đổi vào khoảng 14h45' cùng ngày, khi ông Karzai nhận được tin Tổng thống Ghani và các thành viên nội các hàng đầu đã bỏ trốn khỏi Kabul để đến Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE).
“Không còn quan chức nào ở thủ đô. Không có cảnh sát trưởng. Không có tư lệnh quân đội, không có bất cứ đơn vị nào khác. Tất cả bọn họ đều đã rời đi”, ông Karzai nói, đồng thời cho biết ông đã được mời đến dinh tổng thống để đảm nhận vị trí này, thế chỗ ông Ghani. Tuy nhiên, ông Karzai một mực từ chối vì không có cơ sở pháp lý nào để làm như vậy.
Lực lượng Taliban diễu hành ở thủ đô Kabul. Ảnh: Reuters
Thay vào đó, cựu tổng thống đã có bài phát biểu trên truyền hình từ sân nhà riêng ở Kabul. Các con của ông đứng bên cạnh, để người dân Afghanistan thấy rằng “tất cả chúng tôi vẫn đang ở đây”.
Theo ông Karzai, nếu Tổng thống Ghani không hấp tấp rời đi thì thoả thuận hoà bình chắc chắn đã được kí kết.
“Tôi tin rằng khi ấy các thủ lĩnh Taliban cũng đang chờ đợi chúng tôi ở Doha vì cùng một mục tiêu, vì cùng một mục đích.”
Giờ đây, Taliban đang tiếp quản công việc điều hành Afghanistan, và vẫn thường xuyên cử đại diện đến gặp ông Karzai.
Khi được yêu cầu mô tả về Taliban, ông Karzai cho biết “họ là những người Afghanistan, và là những người đã trải qua một giai đoạn rất khó khăn giống như tất cả những người Afghanistan khác trong 40 năm qua.”
Cựu tổng thống kêu gọi cộng đồng quốc tế hợp tác với Taliban để giải quyết các vấn đề của Afghanistan. Ông cũng kêu gọi người dân Afghanistan đoàn kết, vì họ chỉ có thể tìm ra lối thoát cho riêng mình khi xích lại gần nhau.