Bên lề đại hội cổ đông thường niên 2015 của Công ty cổ phần đầu tư Nam Long, Chủ tịch Nguyễn Xuân Quang chia sẻ quan điểm riêng về đề tài đầy tranh cãi này. Ông nhìn nhận nếu với giá nhà Việt Nam và lương hiện nay, người dân đô thị phải tích lũy rất lâu mới có thể mua. "Song, đừng vì giá nhà đang cao hơn thu nhập mà chê bất động sản Việt Nam đắt đỏ. Nếu tính một cách sòng phẳng thì giá nhà Việt Nam đang rẻ nhất thế giới", ông lập luận.
Ông dẫn chứng giá bán căn hộ vừa túi tiền ở TP HCM vào khoảng 30.000-40.000 USD, tương đương 650-850 triệu đồng một căn. Trong khi đó, giá nhà tương tự tại các đô thị có quy mô tương đồng với TP HCM như Bangkok, Hong Kong, Manila... là 300.000 USD.
Mặt khác, theo ông Quang, tỷ suất sinh lời của các doanh nghiệp bất động sản (đặc biệt là đơn vị làm nhà giá rẻ) tại Việt Nam hiện nay khá mỏng và rủi ro.
"Tuy nhiên, vì thu nhập của người dân còn ở ngưỡng thấp, nếu bán giá cao hơn thị trường không thể hấp thu (tiêu thụ) nổi. Giá nhà và biên lợi nhuận của ngành địa ốc ở mức thấp là thách thức không hề nhỏ cho sự phát triển bền vững của thị trường địa ốc Việt Nam", ông nói.
Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM Lê Hoàng Châu đồng tình với cách so sánh của ông Quang. "Đúng là nhà giá vừa túi tiền tại Việt Nam đang rẻ hơn rất nhiều nước. Ngay cả ở phân khúc cao cấp và hạng sang, mức độ chênh lệch giá giữa Việt Nam và khu vực cũng rất lớn", ông nói.
Tuy nhiên, có không ít ý kiến phản biện lại quan điểm nêu trên. Tổng giám đốc Công ty cổ phần phát triển địa ốc Việt Đô, Mai Đức Hùng cho rằng bài toán so sánh giá nhà không chỉ thuần túy nhìn vào yếu tố giá cả. Bởi lẽ nhà ở đô thị nào phải gắn liền với mức thu nhập của người lao động tại địa phương đó.
Giá nhà trung - cao cấp ở Singapore, Thượng Hải, Malaysia khoảng 500.000-600.000 USD một căn, đắt gấp 3-4 lần so với Việt Nam. Nhà giá rẻ ở Hong Kong, Philippines, Thái Lan, Malaysia... ước tính khoảng 300.000 USD, đắt gấp 7 lần Việt Nam. Tương ứng với thu nhập của người lao động tại những nơi này cũng cao hơn Việt Nam nhiều lần.
"Chúng ta không phải quốc gia có giá nhà rẻ nhất thế giới vì thu nhập và khả năng chi trả của đại đa số người dân chưa thể mua nổi nhà", ông Hùng nói.
Ông Hùng phân tích lương trung bình của người lao động Việt Nam hiện nay khoảng 150-180 USD một tháng, trong khi nhiều quốc gia cùng khu vực đã đạt 1.300-1.500 USD mỗi tháng, thậm chí cao hơn. Chênh lệch mức lương tối thiểu đã gần 10 lần.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê (GSO), tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Việt Nam năm 2014 đạt gần 4 triệu tỷ đồng, tương đương 184 tỷ USD, tính theo tỷ giá của Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước vào ngày 31/12/2014. Dựa trên quy mô dân số 90,73 triệu người của năm 2014 (cũng theo số liệu do GSO công bố), GDP bình quân đầu người của Việt Nam năm 2014 đạt 2.028 USD, tương đương 169 USD một tháng. Chỉ số này ở ngưỡng rất khiêm tốn trong khu vực.
"Nếu lương trung bình và GDP đều ở ngưỡng thấp, nhà cửa vẫn là mặt hàng có giá trị vượt xa tầm với của nhiều người thì giá nhà Việt Nam vẫn còn đắt đỏ", ông Hùng nhấn mạnh.
Chỉ số chi trả nhà ở của người Việt đang cao hơn nhiều cường quốc dù thu nhập trung bình thấp hơn bắt nguồn từ áp lực sở hữu nhà đã ăn sâu vào đời sống của người dân. Khảo sát của Savills nhấn mạnh độ phức tạp của thị trường Việt Nam, không đề cập đến giá nhà rẻ hay đắt.
Là người có nhiều năm nghiên cứu thị trường Việt Nam và quốc tế đánh giá, so với các nước trong khu vực, Phó giám đốc điều hành Savills Việt Nam, Troy Griffiths cho rằng giá nhà ở Việt Nam khá thấp. Theo nghiên cứu của Savills đến cuối năm 2014, so sánh các phân khúc bất động sản trong khu vực châu Á Thái Bình Dương, Việt Nam có mức giá bán hoặc thuê thấp hơn so với nhiều nước khác.
Nhưng theo ông, nghịch lý nằm ở chỗ, giá thấp hơn nhưng người dân không dễ dàng chi trả. Ông Troy Griffiths cho rằng tại Việt Nam ngay cả nhà thuộc phân khúc trung bình (rẻ, vừa túi tiền) vẫn nằm ngoài tầm với của rất nhiều người.
Thêm nữa, rất khó để xác định khả năng chi trả cho bất động sản là nhà ở của người Việt Nam. Bởi lẽ, khái niệm này phụ thuộc vào nhiều yếu tố mang tính cá nhân. Bên cạnh lương, thu nhập, còn có sự tác động từ phía gia đình, đồng thời tính phổ dụng của hệ thống tín dụng ngân hàng tại Việt Nam còn ít hơn so với các nước khác.
Các nghiên cứu trước đây của BOA, Merrill Lynch và Savills cho thấy có sự dao động lớn, thậm chí có thể gọi là mâu thuẫn trong chỉ số chi trả nhà ở của người Việt. Chỉ số chi trả được tính bằng cách lấy giá nhà trung bình chia cho thu nhập trung bình của hộ gia đình. Nhiều nền kinh tế phát triển có chỉ số nằm trong khoảng 4 trong khi Việt Nam là giữa 9 và 13.
Mâu thuẫn ở chỗ, dù thu nhập trung bình thuộc nhóm thấp nhưng khả năng chi trả cho nhà ở của người Việt lại nhỉnh hơn một số quốc gia. Khác biệt lớn là người Việt Nam có nhu cầu sở hữu nhà rất cao, do ảnh hưởng từ văn hóa. Trong khi đó công dân các nước khác lại không chịu áp lực phải mua nhà, họ có thể lựa chọn thuê nhà theo nhiều hình thức.
"Điều này cho thấy sự phức tạp của các vấn đề liên quan đến thị trường nhà ở Việt Nam. Tuy nhiên, cần khẳng định thêm là giá nhà tại thị trường này thuộc nhóm thấp nhưng không phải là rẻ nhất thế giới", ông Troy Griffiths cho hay.