Chênh lệch lớn giữa các địa phương
Sáng 17/8, Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính (TTHC) của Chính phủ đã tổ chức công bố Báo cáo Chỉ số đánh giá chi phí tuân thủ TTHC năm 2018 (Chỉ số APCI 2018). Ông Ngô Hải Phan, Cục trưởng Cục Kiểm soát thủ tục hành chính, Phó Chủ tịch Hội đồng cho biết, đây là báo cáo đánh giá chi phí thực tế mà doanh nghiệp và tổ chức phải chi trả để thực hiện TTHC theo quy định hiện hành. Theo đó, trong số 8 TTHC được khảo sát gồm: Thuế, khởi sự doanh nghiệp, hải quan, đất đai, cấp chứng chỉ hành nghề, đầu tư, môi trường, xây dựng thì nhóm thủ tục thuế có chi phí thực hiện thấp nhất, trung bình chỉ hơn 73.000 đồng, trong khi nhóm thủ tục xây dựng có chi phí cao nhất, trung bình lên tới hơn 64 triệu đồng.
Báo cáo cũng cho thấy chi phí thực hiện cùng một thủ tục có sự khác biệt giữa các địa phương. Chẳng hạn về thủ tục xây dựng, các tỉnh tại vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ có mức chi phí tuân thủ cao nhất, gấp gần 2,3 lần so với mức trung bình cả nước. Trong khi đó, mức chi phí tuân thủ tại các tỉnh vùng kinh tế trọng điểm phía Nam chỉ tương đương 20% mặt bằng chung toàn quốc. Đặc biệt, có những địa phương chi phí cho việc này chỉ ở mức 3,1 triệu đồng nhưng có nơi lại ở mức 258 triệu đồng.
Theo một số doanh nghiệp, chi phí trực tiếp của TTHC xây dựng cao không chỉ bắt nguồn từ chi phí thuê tư vấn mà còn xuất phát các yêu cầu pháp luật về quy hoạch, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật không rõ ràng, thống nhất và phụ thuộc nhiều vào công tác thẩm định của cơ quan quản lý nhà nước. Điều này dẫn đến chi phí cho việc chuẩn bị hồ sơ lẫn chỉnh sửa hồ sơ thực hiện cao, bao gồm cả chi phí. Các doanh nghiệp cho rằng, nếu công khai các thông tin về quy hoạch, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật xây dựng được rõ ràng thì chi phí chắc chắn sẽ giảm xuống.
Nói về mức “chênh” rất lớn giữa các địa phương trong việc chi trả cho TTHC lĩnh vực xây dựng, ông Ngô Hải Phan cho rằng, đây là căn cứ để các địa phương xem xét cắt giảm thủ tục, chấn chỉnh tác phong làm việc, kể cả công tác cán bộ. “Nếu các dịch vụ tư vấn mà vẫn còn độc quyền thì chi phí tư vấn sẽ cao, nếu có nhiều đơn vị tư vấn thì chi phí sẽ giảm”, ông Phan nói.
Công khai sẽ giảm phong bì, “lót tay”
Nhấn mạnh đây là lần đầu tiên công bố chỉ số đánh giá chi phí cho thủ tục hành chính, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho rằng, lần đầu nên có thể có những thứ chưa thể “tròn trịa” nhưng việc này cũng sẽ giúp cho việc đánh giá minh bạch, rõ ràng và công tâm hơn. “Theo phản ánh của các Hiệp hội, doanh nghiệp thì các chi phí này còn rất cao. Doanh nghiệp, người dân khi làm thủ tục hành chính còn mất nhiều thời gian, đi lại nhiều lần, với nhiều loại chi phí”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nêu thực tế.
Bộ trưởng Dũng cũng khẳng định, cải cách thì phải quyết liệt, đồng bộ từ trên xuống vì thực sự không ai muốn rời bỏ quyền lợi của mình trong thực thi công vụ.“Nếu làm tốt, công khai tốt thì các chi phí sẽ giảm, chi phí về thời gian và cả những khoản như bao thư lót tay, bởi chúng ta sẽ giám sát được”, Bộ trưởng nhấn mạnh. Đồng thời cho biết, trong thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng hết sức quan tâm vấn đề kéo giảm chi phí cho doanh nghiệp, trong đó có tình trạng đi lại nhiều lần, mất nhiều thời gian để thực hiện thủ tục hành chính.
“Nếu chúng ta không đồng bộ, không áp từ trên xuống thì không ai muốn cải cách, vì cán bộ thực thi thủ tục không ai muốn rời bỏ quyền lợi của mình. Công khai, minh bạch thì chi phí lót tay sẽ giảm rất nhiều. Trên thực tế, nhiều địa phương đã triển khai tốt mô hình trung tâm hành chính công, người dân muốn cám ơn cũng không biết đưa phong bì cho ai”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nêu thực tế.
Cho rằng, cải cách có bao nhiêu đi nữa mà cán bộ không thay đổi, không đổi mới thì cũng khó, ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa đề nghị có giải pháp nâng cao, chấn chỉnh đạo đức công vụ của cán bộ. “Con người, đạo đức, tư duy mà không thay đổi thì trời cũng không cứu được chứ đừng nói đến công nghệ thông tin. Con người và công nghệ phải tương tác với nhau, nếu làm được thì rất tốt”, ông Thân nêu quan điểm và cho rằng, cần tuyên truyền rộng rãi hơn việc này, còn nếu chỉ ngồi đây để nói với nhau, rồi về cất vào ngăn bàn thì không có ý nghĩa gì.
“Nếu chúng ta không đồng bộ, không áp từ trên xuống thì không ai muốn cải cách, vì cán bộ thực thi thủ tục không ai muốn rời bỏ quyền lợi của mình. Công khai, minh bạch thì chi phí lót tay sẽ giảm rất nhiều. Trên thực tế, nhiều địa phương đã triển khai tốt mô hình trung tâm hành chính công, người dân muốn cám ơn cũng không biết đưa phong bì cho ai”.
Bộ trưởng Mai Tiến Dũng